Geri Dön

Tarımsal ağlarda onarıcı tarımın etkisi; Türkiye örneği

The impact of regenerative agriculture on agricultural networks: The case of Türkiye

PDF İndir

  1. Tez No: 946198
  2. Yazar: BÜŞRA EROĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Bölge Planlama Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 133

Özet

Dünyanın içinde olduğu iklim krizi, artan nüfus ve azalan doğal kaynaklarla birlikte tarımsal faaliyetleri ve toprak yönetimini kritik bir konuma taşımıştır. Toprak, yalnızca tarımsal üretimin temel unsuru değil, aynı zamanda karbon depolama, su döngüsü ve biyolojik çeşitliliği destekleyen bir ekosistemdir. Ancak, konvansiyonel tarım yöntemleri nedeniyle toprak bozulumu, biyolojik çeşitlilik kaybı ve su kaynaklarının tükenmesi gibi sorunlar giderek artmaktadır. Bu durum, tarımın hem çevresel hem de ekonomik sürdürülebilirlik açısından yeniden ele alınması gerektiğini göstermektedir. Bu bağlamda, onarıcı tarım yöntemleri, çevresel sorunlara ve toprak sağlığının iyileştirilmesine yönelik yenilikçi bir yaklaşım sunmaktadır. Toprak sağlığı, tarımsal üretimden öte, ekosistemin devamlılığı için kritik bir rol üstlenmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalar, toprağın karbonu depolama, suyu tutma ve biyolojik çeşitliliği destekleme kapasitesinin zayıfladığını ortaya koymaktadır. Yüzyıllardır uygulanan yanlış tarım yöntemleri ve kimyasal girdilerin aşırı kullanımı, toprağın canlılığını kaybetmesine yol açmıştır. Bu durum, iklim değişikliğiyle mücadelede toprağın stratejik rolünü ön plana çıkarmaktadır. Tarımsal faaliyetlerde geleneksel yöntemlerin, yenilikçi ve sürdürülebilir yaklaşımlarla yeniden ele alınması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda, onarıcı tarım yöntemleri, hem çevresel hem de ekonomik sorunlara çözüm sunan bir yaklaşım olarak dikkat çekmektedir. Bu tez çalışması, Türkiye'de onarıcı tarım uygulamalarına dair aktörlerin algılarını, uygulamaya başlama ve sürdürme motivasyonlarını, karşılaştıkları zorlukları ve sürece dair yönetişim önerilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Onarıcı tarım, yalnızca teknik bir tarımsal yöntem değil; aynı zamanda ekolojik, sosyal ve yönetişimsel dönüşümün de bir aracı olarak değerlendirilmektedir. Çalışmanın temelini oluşturan sorunsal, bu dönüşümün yalnızca çevresel etkilerle sınırlı olmayıp, çok aktörlü yapılar, kurumsal etkileşimler ve algı sistemleriyle şekillendiği varsayımına dayanmaktadır. Araştırma kapsamında, 2022–2025 yılları arasında kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör temsilcilerinden oluşan 17 kurumla yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Mülakat formu, onarıcı tarım tanımı, motivasyonlar, ağ ilişkileri, kolaylaştırıcı ve zorlaştırıcı faktörler ile geleceğe yönelik beklentiler olmak üzere toplam 12 soru içermektedir. Veriler, frekans ve tematik analiz yöntemleriyle değerlendirilmiş, bulgular kurum tiplerine göre ayrıştırılarak yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular, kurumların onarıcı tarımı farklı motivasyonlarla ele aldığını; kamu kurumlarının daha çok sağlıklı gıda ve eğitim odaklı, STK'ların toplumsal fayda ve çevresel sorumluluk temelli, özel sektör temsilcilerinin ise kurumsal sürdürülebilirlik stratejileriyle ilişkilendirdiğini göstermektedir. Tarımsal ağ yapısı incelendiğinde, kurumlar arası iş birliğinin sınırlı kaldığı; özellikle kamu kurumlarının üretici dışındaki aktörlerle ilişki kurmakta geri planda kaldığı görülmüştür. Ayrıca, katılımcılar sürecin yaygınlaşması için eğitim faaliyetlerinin artırılması, çok aktörlü koordinasyon mekanizmalarının geliştirilmesi ve ekonomik/politik teşviklerin oluşturulması gerektiğini ifade etmiştir. Sonuç olarak bu tez, onarıcı tarımı sadece uygulayıcı düzeyde değil; aktörlerin değer sistemleri, ilişkisel pozisyonları ve kurumsal rollerini merkeze alarak bütüncül bir çerçevede ele almaktadır. Uygulamanın sürdürülebilirliğini sağlamak için yalnızca toprağın değil; kurumların, politikaların ve sosyal ağların da“onarıcı”olması gerektiği ortaya konulmuştur. Derinlemesine görüşmeler ve saha çalışmalarıyla desteklenen bu tez, onarıcı tarımın tarım politikalarına entegre edilerek hem kırsal kalkınma hem de iklim krizine uyum açısından çizilecek bir yol haritasında aktörleri ve rollerini anlamak için önem arz etmektedir.

Özet (Çeviri)

In the face of intensifying climate change, burgeoning global populations, and the rapid depletion of natural resources, contemporary agricultural systems are under immense pressure. Agriculture, once considered a relatively stable domain, is now confronted with multiple, intersecting challenges that necessitate both environmental and economic reform. Central to these challenges is the issue of soil degradation-an ecological crisis that imperils food security, disrupts ecosystem functions, and exacerbates the effects of climate change. Soil, while often reduced to its agricultural utility, is in fact a living system integral to carbon sequestration, hydrological balance, and biodiversity preservation. Yet, decades of intensive farming practices-characterized by excessive chemical input, over-tillage, and monocultural production-have diminished soil vitality across the globe. Turkiye, with its diverse agro-ecological regions and long-standing agrarian traditions, is no exception. In this critical context, regenerative agriculture presents a timely and innovative paradigm, offering both a response to environmental degradation and a roadmap for sustainable rural development. Regenerative agriculture extends beyond the bounds of conservation agriculture or sustainable farming. Rather than merely minimizing harm, it seeks to restore, revitalize, and regenerate ecological systems. The core principles of regenerative agriculture-such as minimizing soil disturbance, integrating cover crops, enhancing biodiversity, and fostering closed nutrient loops-prioritize the long-term health of agroecosystems. Importantly, these practices are not just technical prescriptions but are embedded within broader socio-political and institutional contexts. Recent literature positions regenerative agriculture as not only an environmental solution but also a catalyst for systemic transformation. It entails a reconfiguration of values, governance structures, and actor relationships within agricultural networks. From this vantage point, regenerative agriculture is simultaneously an agronomic method, a social movement, and a governance innovation. The aim of this thesis is to investigate the evolving landscape of regenerative agriculture in Turkiye by exploring the perceptions, motivations, and inter-institutional dynamics that shape its practice. Specifically, the study seeks to answer the following research questions: a)How can regenerative agriculture serve as a resilience mechanism in the face of the climate crisis? b)What are the environmental impacts of regenerative agriculture methods in terms of carbon sequestration, soil health, and water management? c)Can regenerative agriculture be effectively implemented under Türkiye's specific social conditions? d)How do existing agricultural policies, incentive mechanisms, and market structures in Türkiye influence the spread and adoption of regenerative agriculture? e)How do various institutional actors define and interpret regenerative agriculture? f)What are their motivations for adopting or supporting regenerative practices? g)What challenges and barriers do they encounter? h)How do institutional relations and network dynamics influence the implementation and scaling of regenerative agriculture? To address these questions, a qualitative research design was employed. Between 2022 and 2025, semi-structured interviews were conducted with representatives from 17 different institutions, including public agencies, civil society organizations (CSOs), and private sector actors. The interview protocol included 12 open-ended questions addressing conceptual understandings, motivations, actor networks, operational challenges, and future expectations. Data were analyzed using a two-step approach: frequency analysis to quantify common themes, and thematic coding to interpret deeper patterns across institutional categories. Institutional types were used as an analytical lens to compare divergent perspectives and strategies within Turkiye's agricultural network. The results reveal a diverse and fragmented set of motivations and interpretations surrounding regenerative agriculture across institutional types. Public institutions largely framed regenerative practices in terms of their contribution to food safety, public health, and education. Their focus was often aligned with national development goals and public interest narratives. CSOs, by contrast, emphasized the ethical and ecological dimensions of regeneration. Their discourses frequently included notions of environmental justice, community empowerment and intergenerational equity. For these actors, regenerative agriculture is not merely a technique but a moral imperative and a form of grassroots resistance against extractive agricultural models. Private sector representatives exhibited a more instrumental approach, often embedding regenerative agriculture within corporate sustainability and ESG (Environmental, Social, Governance) frameworks. They associated regenerative practices with brand reputation, climate risk mitigation, and market competitiveness. Another significant finding was the limited degree of inter-institutional coordination. Despite shared interests, collaboration among stakeholders remains minimal and episodic. Public institutions, in particular, appear relatively detached from non-state actors, especially outside the context of producer subsidies or regulatory oversight. This gap hinders the development of synergistic strategies that could facilitate the widespread adoption of regenerative practices. Participants consistently highlighted several key enablers and barriers. On the enabling side, education and knowledge-sharing platforms were seen as essential. Many interviewees advocated for the creation of regional learning hubs, farmer-to-farmer networks, and the inclusion of regenerative principles in agricultural curricula. Conversely, major barriers included economic disincentives, institutional inertia, fragmented policy frameworks, and a lack of long-term funding mechanisms. These findings suggest that regenerative agriculture cannot be decoupled from the institutional and relational ecosystems in which it is embedded. In other words, the success of regenerative agriculture depends not only on biophysical restoration but also on the regeneration of institutions, policies, and social trust. Turkiye's agricultural landscape is marked by structural rigidities that resist transformation. Yet, the diversity of actor perspectives also points to an untapped potential for building coalitions for change. If aligned through inclusive governance mechanisms, these divergent motivations could become complementary drivers of systemic innovation. Furthermore, the findings call for a reconceptualization of agricultural policy. Rather than narrowly focusing on productivity or short-term outputs, policies should be oriented toward long-term resilience, ecological integrity, and multi-actor participation. This would require embedding regenerative agriculture within national climate strategies, rural development plans, and land use reforms. The governance of regenerative agriculture should thus adopt a polycentric model, encouraging collaboration across scales and sectors. This means facilitating horizontal ties among local actors while also enabling vertical integration with national and international frameworks. Such an approach would help overcome existing silos and promote more adaptive, responsive institutions. This thesis has explored the complex interplay between regenerative agriculture and agricultural networks in Turkiye, shedding light on how diverse actors perceive, engage with, and potentially transform the agricultural landscape. The evidence presented confirms that regenerative agriculture holds considerable promise not only as an environmental intervention but also as a socio-political project capable of reconfiguring values, relationships, and institutions. To realize its full potential, however, regenerative agriculture must be supported by a coherent set of governance innovations, policy incentives, and collaborative frameworks. It is not enough to regenerate the soil; the institutions, communities, and governance structures that support agricultural systems must also be regenerated. This research contributes to an emerging body of scholarship that emphasizes the need for integrated and systemic approaches to agricultural transformation. By foregrounding the roles of actors, values, and networks, it offers a roadmap for embedding regenerative agriculture into national strategies for climate adaptation and rural resilience in Turkiye and beyond.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    497527

    Tarımsal yenilik sistemleri ve iş birliği ağları: Samsun ili çeltik üreticileri örneği

    Agricultural innovation systems and cooperation networks: A case study from paddy sector in Samsun province of Turkey

    MEHMET AYDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    EkonomiOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KÜRŞAT DEMİRYÜREK

  2. Tez No

    915340

    Mobil kablosuz algılayıcı ağlarda hedef kapsama probleminin yeni nesil optimizasyon algoritmaları ile analizi

    Analysis of target coverage problem in mobile wireless sensor networks with next-generation optimization algorithms

    GÖZDE BAYAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolMarmara Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ EYÜP EMRE ÜLKÜ

    DOÇ. DR. BUKET DOĞAN

  3. Tez No

    486700

    Topolojik değişimlerin kablosuz algılayıcı ağların yaşam süresine etkisi

    The effects of topological variations on the lifetime of wireless sensor networks

    MOHAMMED AKRAM ISMAIL ALGARBALJE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolTürk Hava Kurumu Üniversitesi

    Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HAKAN EZGİ KIZILÖZ

  4. Tez No

    595921

    Design for social innovation for rural development in Turkey: actor relationships in the smart village project

    Türkiye'de kırsal kalkınmada sosyal inovasyon için tasarım: Akıllı köy projesinde aktör ilişkileri

    DUYGU VATAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Endüstri Ürünleri TasarımıOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HARUN KAYGAN

  5. Tez No

    949175

    Tarımsal meteorolojik açıdan iklim değişikliğinden kaynaklanan risklerin analizi: Karacabey örneği

    Agricultural meteorological analysis of risks caused by climate change: A case study in Karacabey

    YAĞMUR SILA KILIÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Meteorolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. LEVENT ŞAYLAN

Geri Dön