Yenişehirli Avnî Bey Divanında 'Tezat' sanatının kullanımı
The use of the art of 'Contradiction' in the Divan of Yenişehirli Avnî Bey
- Tez No: 946199
- Danışmanlar: DOÇ. DR. METE BÜLENT DEGER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Bu çalışmada Klasik Türk edebiyatında XIX. yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Yenişehirli Avnî Bey'in Divanında bulunan şiirlerdeki tezat sanatının tespiti, tasnifi ve değerlendirilmesi konu edilmiştir. Edebî şahsiyetinde ve şahsi üslûbunda dikkat çekici zıtlıkların ve çelişkilerin bulunduğu bilinen Yenişehirli Avnî Bey'in tezatlarla dolu olan kişiliğinin edebî eserlerine sirayet etmemesi düşünülemezdi. Bu bağlamda şairin eserlerini incelediğimizde çelişkili ve zıtlıklar barındıran ifade ve kullanımların oldukça yoğun bir şekilde yer aldığı görülmektedir. Çalışmamızın amacını Yenişehirli Avnî Bey'in şiirlerini yazarken hangi türde tezatları sıklıkla kullanmaya başvurduğunun ve hangi türde tezatları kullanmaya başvurmadığının tespit edilmesi oluşturmaktadır. Böylelikle şairin hangi türde tezat sanatına şiirlerinde yer verdiğine, hangi türde kullanılan tezat sanatına yer vermediğine ait bilgilere ulaşmak amaçlanmaktadır. Bu tez çalışmasının hazırlanmasında öncelikle Yenişehirli Avnî Bey Divanı'ndaki şiirler okunmuş ve söz konusu şiirlerde tezat sanatını ihtiva eden beyitler tespit edilmiştir. Daha sonra söz konusu beyitler günümüz Türkçesine aktarılmıştır. Son olarak ise tespit edilen ve günümüz Türkçesine aktarılan beyitler Nilüfer Tanç tarafından daha önce yapılmış olan ve tarafımızca kullanılması uygun görülen tezat sanatına dair yapılan sınıflandırma bağlamında tasnif edilmiştir. Sonuç olarak bu çalışmada mezkûr divanda yer alan şiirlerin beyitlerinde kullanılan tezat sanatının tespiti, tasnifi ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Bir divanda belirli bir edebî sanatın kullanımının tespitine dair yapılan çalışmaların azlığı göz önüne alındığında bu çalışmanın klasik Türk edebiyatı çalışmalarına katkıda bulunacağı değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study is about the detection, classification and evaluation of the art of contrast in the poems in the Divan of Yenişehirli Avnî Bey, one of the important poets of the 19th century in Classical Turkish literature. It was unthinkable that Yenişehirli Avnî Bey, who is known to have remarkable contrasts and contradictions in his literary personality and personal style, would not have his personality full of contrasts in his literary works. In this context, when we examine the poet's works, it is seen that contradictory and contrasting expressions and uses are quite intense. The aim of our study is to determine which types of contrasts Yenişehirli Avnî Bey frequently uses and which types he does not use while writing his poems. Thus, it is aimed to reach information about which types of contrast art the poet uses in his poems and which types of contrast art he does not use. In the preparation of this thesis, firstly the poems in Yenişehirli Avnî Bey Divan were read and the couplets containing the art of contrast in the poems in question were determined. Then, the couplets in question were transferred to modern Turkish. Finally, the couplets that were detected and transferred to modern Turkish were classified in the context of the classification made by Nilüfer Tanç regarding the art of contrast, which was previously made and deemed appropriate by us. As a result, in this study, the art of contrast used in the couplets of the poems in the mentioned divan was determined, classified and evaluated. Considering the scarcity of studies on the use of a certain literary art in a divan, it is evaluated that this study will contribute to the studies of classical Turkish literature.
Benzer Tezler
- Su'ûd Mehmed Yavsî Efendi hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve dîvânı'nın tenkidli metni
The life of Su'ûd Mehmed Yavsî Efendi, his literary personality, works and the critical edition of divan
GÖKÇE SEREN YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERVİN ÇAPAN
- Yenişehirli Avni Bey Divanı'nın tahlili (tenkitli metin), Encümen-i Şu'ara ve batı tesirinde gelişen Türk edebiyatına geçiş (2 cilt)
Analysis of Yenişehirli Avni Bey's Divan (critical text), Encümen-i Şu'ara and transition to Turkish literature developing under western influence
LOKMAN TURAN
Doktora
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KIRKKILIÇ
- Yenişehirli Avnî'nin Mir'ât-ı Cünûn'u bağlamında delilik kavramı
The concept of madness in the context of Mir'ât-i Cünûn (The mirror of madness) of Avnî from Yenişehir
MERVECAN BAYKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE ÖZTEKİN
- Divan şiirinde aruz tasarrufları
Aruz prosody in Ottoman divan poetry
BİRCAN GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıSiirt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT BAYRAM DÜZENLİ
- 19.yüzyıl divanlarında mutfak kültürü
The culinary culture of 19. centuries dîvans
ESRA KONUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıÇankırı Karatekin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH SONA