Kişisel verilerin korunması açısından profilleme ve otomatik karar alma
Profiling and automated decision-making in terms of personal data protection
- Tez No: 946372
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜLEYMAN YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 321
Özet
Yapay zekâ teknolojisinde yaşanan olağanüstü gelişmeler sonucunda algoritmalar sağlık, güvenlik, eğitim, finans, ticaret, reklamcılık gibi başlıca sektörler de dâhil olmak üzere hayatın her alanında artan biçimde söz sahibi olmaya başlamıştır. Algoritmalar; sağlık, işteki performans, ekonomik durum, güvenilirlik, davranışlar, kişisel tercihler ve ilgi alanları gibi kişisel özellikleri değerlendirmek suretiyle kişilerin profilini çıkarmakta ve bu profillere göre haklarında otomatik kararlar almaktadır. Profilleme ve otomatik karar alma faaliyetinin verimliliği artırma ve maliyetleri düşürme gibi olumlu etkileri bulunsa da özellikle mahremiyet ihlali, ayrımcılığa uğrama, insan onuru ve özerkliğinin zedelenmesi ile maddi ve manevi varlığın serbestçe geliştirilmesinin engellenmesi olmak üzere temel hak ve özgürlüklere yönelik ciddi tehlikeler barındırmaktadır. Bu nedenle kişilerin profilleme ve otomatik karar alma işlemlerine karşı korunmasını sağlayacak spesifik hükümlerin düzenlenmesi ihtiyacı hasıl olmuştur. Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü'nde (GDPR) otomatik karara tabi olmama hakkı başta olmak üzere ilgili kişilerin hakları ve veri sorumlularının yükümlülükleri düzenlenmiştir. Ayrıca 2024 yılında yürürlüğe giren AB Yapay Zekâ Tüzüğü'nde (AIA) de profilleme ve otomatik karar alma faaliyetini ilgilendiren hükümler bulunmaktadır. Türk hukukunda, profilleme ve otomatik karar alma 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nun (KVKK) 11/I-(g) maddesinde düzenlenmiştir. Mevcut durumda söz konusu faaliyet için yasal düzenlemelerin yetersiz olduğu ve KVKK'de değişiklik yapılması gerektiği anlaşılmaktadır. GDPR başta olmak üzere AB müktesebatı ile KVKK hükümlerinin karşılaştırmalı biçimde incelendiği bu çalışma, AB düzenlemelerine uyum çerçevesinde Türk hukukunda profilleme ve otomatik karar alma faaliyetine ilişkin yapılması gereken değişikliklere katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
As a consequence of extraordinary advances in artificial intelligence technology, algorithms have increasingly permeated all aspects of life, exerting significant influence in pivotal sectors such as health, security, education, finance, commerce, and advertising. These algorithms build profiles of individuals by evaluating personal aspects including health status, work performance, economic situation, reliability, behavior, personal preferences and interests, subsequently making automated decisions based on these profiles. Although profiling and automated decision-making can yield benefits such as enhanced efficiency and cost reduction, they concurrently pose considerable risks to fundamental rights and freedoms. Such risks encompass privacy violations, discrimination, erosion of human dignity and autonomy, and impediments to the development of both material and moral existence. Therefore, it is imperative to establish specific regulatory measures to safeguard individuals against the adverse effects of profiling and automated decisionmaking. The European Union General Data Protection Regulation (GDPR) addresses the rights of data subjects, notably the right not to be subject to a decision based solely on automated processing, as well as delineating the obligations of data controllers. In addition, the EU Artificial Intelligence Act (AIA), which entered into force in 2024, contains provisions concerning profiling and automated decision-making. In the Turkish legal framework, Article 11/I-(g) of Law No. 6698 on the Protection of Personal Data (KVKK) regulates profiling and automated decision making. However, the current legislation is widely seen as inadequate to deal with these practices, indicating a need for amendments to the KVKK. This study undertakes a comparative analysis of the relevant provisions of the EU acquis, particularly the GDPR, and the Turkish Law on the Protection of Personal Data, with the objective of guiding the necessary legal reforms in Turkish law regarding profiling and automated decision-making activities in the context of alignment with EU regulations.
Benzer Tezler
- Büyük veri çağında kişisel verilerin korunması: Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü'nde profilleme ve otomatik karar alma düzenlemeleri
Protection of personal data in the age of big data: Profiling and automated decision making under the European Union general data protection regulation
İREM YALÇINKAYA ÖZDAMAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Hukukİstanbul Bilgi ÜniversitesiBilişim ve Teknoloji Hukuku Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA KESER BERBER
- Şeffaflık ve hesap verilebilirlik açısından kişisel verilerin korunması ve yapay zekâ
Personal data protection and artificial intelligence in terms of transparency and accountability
MEHMET OĞUZ KARTÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Hukukİstanbul ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYDAR BURAK GEMALMAZ
- Yapay zeka çağında çocukların kişisel verilerinin işlenmesi ve korunması
Processing and protection of children's personal data in the age of artificial intelligence
HANNE ZEYNEP DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
HukukAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYNET SELDAĞ GÜNEŞ PESCHKE
- Yapay zekâ teknolojilerinin ceza muhakemesinde kişisel veri toplanmasına etkileri
The impact of artificial intelligence technologies on personal data collection within criminal procedures
IRMAK ERDOĞAN
- Yapay zekâ ve demokrasi
Artificial intelligence and democracy
AYŞE NUR YAZICILAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞULE ÖZSOY BOYUNSUZ