Güner Sümer'in hayatı, sanatı ve eserleri
The life, art, and works of Güner Sümer
- Tez No: 946399
- Danışmanlar: PROF. DR. NEZAHAT ÖZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 534
Özet
Güner Sümer tüm eserleri gün yüzüne çıkarılamamış üretken bir sanatçımızdır. Adalet Ağaoğlu'nun kardeşidir. Güner Sümer, 1952-1956 yılları arasında Ahmet Oktay, Ferit Edgü, Demir Özlü, Hilmi Yavuz, Yılmaz Gruda ve Ece Ayhan ile beraber Mavi dergisini çıkartılmasında rol alır. İlk şiir ve hikâyeleri de burada yayımlanmıştır. Pazar Postası, Şairler Yaprağı, Yelken, AST Tiyatro Dergisi, Kent Oyuncuları, Hürriyet Gösteri ve Yeni Ufuklar dergilerinde de öyküleri, denemeleri ve eleştirileri yayımlandı. Ölümünden sonra kardeşinin yayımladığı“Adı Nalân”adında bir de romanı bulunmaktadır. 1960 yılında tiyatro üzerine eğitim görmek için Paris'e giden Sümer, önce Charles Dullin Tiyatro Okulu'nda, 1961'den sonra Odeon Tiyatrosu'nda eğitimini sürdürdü. Paris'te Jean Vilar ve George Wilson gibi yönetmelerin yanında çalıştı. 1963'te ise yine Asaf Çiyiltepe ile Ankara Sanat Tiyatrosu'nun (AST) kuruluşunda rol aldı. Asaf Çiyiltepe'nin vefatının ardından AST'ın sanat yönetmeni oldu. Bu görevi üç yıl sürdürdükten sonra tiyatrodan ayrıldı. Güner Sümer eserlerinde bireyi odak noktasında tuttu ve toplumdan ayrı düşünmedi. Şiir, hikâye ve romanında varoluşçuluk temaları da görülen Sümer, tiyatro eserlerinde toplumun acıları ve sorunlarını gerçekçi bir bakış açısıyla dile getirir. Çeşitli dergilerde Türk tiyatrosunu geliştirmek ve değerlendirmek amacıyla tiyatro ile ilgili yazılar yazar. Bu çalışma, Güner Sümer'in şiir, hikâye, roman ve tiyatro alanındaki edebî üretimlerini bir bütün olarak ele alarak, sanatçının edebî kişiliğini çok yönlü bir bakış açısıyla değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Sümer'in metinleri bireyin içsel yalnızlığı, toplumsal sistemle kurduğu çatışmalı ilişkiler ve aidiyet arayışı öne çıkan tematik yapılara bürünmektedir. Hikâyelerinde modern şehir hayatının birey üzerindeki yıkıcı etkisi, yabancılaşma ve anlamsızlık hissi ön plana çıkarken; tiyatro eserlerinde bozulmuş aile yapısı, ekonomik çöküş, kadın bedeni üzerinden kurulan iktidar ilişkileri ve bireyin toplumsal düzen karşısındaki ezilmişliği sahneye taşınır. Şiirlerinde ise sade ama çağrışımlı bir dil aracılığıyla bireysel bunalım, yalnızlık ve zamanın geçiciliği gibi temalar işlenir. Sümer'in tüm edebî üretiminde dikkat çeken temel unsur, bireysel trajedi ile toplumsal eleştiriyi iç içe geçiren çok katmanlı bir anlatı kurma becerisidir. Bu bağlamda Güner Sümer, modern Türk edebiyatının hem tematik hem biçimsel anlamda dikkat çekici ve özgün kalemlerinden biri olarak değerlendirilmelidir.
Özet (Çeviri)
Güner Sümer is a prolific artist whose entire body of work has yet to come to light. He is the brother of renowned author Adalet Ağaoğlu. Between 1952 and 1956, Güner Sümer played a role in the publication of Mavi magazine alongside Ahmet Oktay, Ferit Edgü, Demir Özlü, Hilmi Yavuz, Yılmaz Gruda, and Ece Ayhan. His first poems and stories were published in this magazine. His stories, essays, and critiques were also published in other periodicals such as Pazar Postası, Şairler Yaprağı, Yelken, AST Tiyatro Dergisi, Kent Oyuncuları, Hürriyet Gösteri, and Yeni Ufuklar. After his death, a novel titled“Adı Nalân”, edited and published by his sister, was released. In 1960, Sümer went to Paris to study theatre. He began at the Charles Dullin Theatre School and, from 1961 onward, continued his training at the Odeon Theatre. In Paris, he worked with directors such as Jean Vilar and George Wilson. In 1963, he took part in the founding of the Ankara Art Theatre (AST) with Asaf Çiyiltepe. After the death of Asaf Çiyiltepe, Sümer became the artistic director of AST, a position he held for three years before stepping away from theatre. In his works, Güner Sümer centered the individual but never considered them separate from society. Existentialist themes can be observed in his poetry, stories, and novel, while his plays reflect the pains and problems of society from a realistic perspective. He also contributed to various literary magazines, writing about theatre with the aim of developing and critically evaluating Turkish theatre. This study aims to evaluate Güner Sümer's literary identity from a multifaceted perspective by addressing his poetic, narrative, novelistic, and theatrical production as a whole. Sümer's texts are shaped by prominent thematic structures such as the individual's inner loneliness, conflicted relationships with the social system, and the search for belonging. His stories emphasize the destructive effects of modern urban life on the individual, along with feelings of alienation and meaninglessness; whereas in his plays, issues such as the disintegration of the family, economic collapse, power dynamics constructed through the female body, and the individual's oppression under the social order are brought to the stage. His poetry, characterized by a plain yet evocative language, deals with themes such as personal anguish, loneliness, and the transience of time. A key element across all of Sümer's literary production is his ability to construct a multilayered narrative that intertwines individual trAgedy with social critique. In this regard, Güner Sümer should be considered one of the most original and notable figures in modern Turkish literature, both in terms of thematic depth and formal innovation.
Benzer Tezler
- Mehemmed Bâkır Halhâlî–Saʻlebiyye (İnceleme-tenkitli metin)
Mehemmed Bâkır Halhâlî–Saʻlebiyye (Analysis-critical text)
RUMEYSA GÜL KİBAROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ
- 18. yüzyıl İstanbul Boğaziçi kıyı camileri ve koruma sorunları
18th century Istanbul Bosphorus coastal mosques and protection problems
RUKİYE BOSTAN GÜNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BANU ÇELEBİOĞLU
- Babillerin dini tarihi
Religious history of the Babylonists
AYŞE TÜRKMEN KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKilis 7 Aralık ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ALTUNCU
- Giresun kent coğrafyası
Urban geography of Giresun
ÜNSAL BEKDEMİR
Doktora
Türkçe
2000
CoğrafyaAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ DOĞANAY
- Uzayın askeri kullanımı ve silahsızlandırılması
Military uses of space and disarmament
SELAHATTİN İBAS
Doktora
Türkçe
2007
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. CANAN ATEŞ EKŞİ