Olağanüstü dönemlerde uygulanan servet vergileri ve Türkiye üzerine bir değerlendirme
Wealth taxes applied during extraordinary periods and an evaluation on Türkiye
- Tez No: 946700
- Danışmanlar: PROF. DR. NAZAN SUSAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
Devletler çok eski çağlardan beri yaptıkları harcamalar ve yerine getirdikleri kamusal hizmetler için gelir kaynaklarına ihtiyaç duymuşlardır. Bu gelir kaynakları içinde yaklaşık son iki yüzyıllık dönemde vergiler, bütçe hasılatları içinde önemini gittikçe artırmıştır. Özellikle Büyük Buhran'dan sonraki dönemlerde vergilerin mali amaçlarının yanında iktisadi ve sosyal amaçlarının da ön plana çıktığı görülmektedir. Vergi türlerinden biri olan servet vergisinin de mali amacının yanında iktisadi ve sosyal amaçlarla tahsil edildiği bilinmektedir. Servet vergilerinin bir türü olan olağanüstü servet vergileri ise ekonomik kriz, doğal afet, salgın hastalık veya savaş gibi durumlarda kamusal harcamaların finansmanını sağlamak, bütçe açıklarını telafi etmek, ekonomiye yön vermek ve iktisadi ve sosyal düzeni sağlamak gibi amaçlarla tahsil edilmektedir. Olağanüstü servet vergilerinin dünya örneklerine daha çok II. Dünya Savaşı, 2008 Motrgage Krizi ve Covid-19 Pandemi döneminde rastlamak mümkündür. Birçok ülke sözü edilen bu olağanüstü koşulları barındıran dönemlerde servet vergilerini uygulamayı tercih etmiştir. Türkiye ise dünyadaki gelişmelere ya da ülkenin iç dinamiklerine uygun şekilde hareket ederek bazı dönemlerde olağanüstü servet vergilerine başvurmuştur. 1929 yılındaki Büyük Buhran, II. Dünya Savaşı, Covid-19 Pandemi dönemi ve birçok kriz ya da doğal afet gibi ekstrem durumlarda olağanüstü servet vergileri alınmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda servet vergisi içinde önemli bir yeri olan olağanüstü servet vergileri dünyadaki ve Türkiye'deki örnekleriyle incelenmiş ve isim olarak olağanüstü servet vergisi olarak geçmese de niteliği itibariyle olağanüstü servet vergisi kapsamına giren olağanüstü servet vergilerinin dönemlendirmesi yapılmıştır. Bu dönemlendirmeler ışığında yürürlüğe giren ya da girmesi planlanan servet vergileri irdelenmiş, ülke örneklerinin birbirleriyle karşılaştırması yapılmıştır. Ayrıca servet vergilerinin ve olağanüstü servet vergilerinin Türk bütçe yapısında kapladığı yer ve bu vergilerin GSMH, vergi hasılatı ve bütçe açığı gibi göstergelere nasıl etki ettiği de değerlendirilmiştir. Bu yapılırken arşiv kaynaklarından, Maliye Bakanlığı ve TÜİK göstergelerinden faydalanılmıştır. Bu sayede dönem dönem uygulanan servet vergilerinin ve olağanüstü servet vergilerinin bütçeye katkısı, ekonomik ve sosyal hayata etkisi ortaya çıkartılmıştır. Mevcut durumu ortaya çıkarmanın yanı sıra uygulanan vergi politikalarının etkinliğinin incelenmesi ve bu politikalara önerilerde bulunulması çalışmanın özgün değerlerini oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
States have needed sources of income for their expenses and public services since ancient times. Among these sources of income, taxes have increasingly become more important in budget revenues over the last two centuries. Especially in the periods after the Great Depression, it is seen that the economic and social purposes of taxes, as well as their financial purposes, also came to the fore. It is known that wealth tax, one of the tax types, is collected for economic and social purposes as well as its financial purpose. Extraordinary wealth taxes, which are a type of wealth taxes, are imposed for purposes such as financing public expenditures in situations such as economic crisis, natural disaster, epidemic or war, compensating for budget deficits, directing the economy and ensuring economic and social order. It is possible to encounter world examples of extraordinary wealth taxes during the World War II, the 2008 Mortgage Crisis and the Covid-19 Pandemic. Many countries have chosen to implement wealth taxes during periods of extraordinary circumstances. Türkiye, on the other hand, has resorted to extraordinary wealth taxes in some periods, acting in accordance with the developments in the world or the internal dynamics of the country. Extraordinary wealth taxes have been imposed in extreme situations such as the Great Depression in 1929, the World War II, the Covid-19 Pandemic period and many crises or natural disasters. For the purpose of the study, extraordinary wealth taxes, which have an important place in wealth taxes, were examined with examples in the world and in Turkey, and extraordinary wealth taxes, which are not included in the name as extraordinary wealth taxes but are within the scope of extraordinary wealth taxes in terms of their nature, were periodized. In the light of these periodizations, wealth taxes that have come into force or are planned to come into force have been examined and country examples have been compared with each other. In addition, the place of wealth taxes and extraordinary wealth taxes in the Turkish budget structure and how these taxes affect indicators such as GNP, tax revenue and budget deficit were also evaluated. While doing this, archival sources, Ministry of Finance and TÜİK indicators were used. In this way, the contribution of wealth taxes and extraordinary wealth taxes applied from time to time to the budget and their effects on economic and social life were revealed. In addition to revealing the current situation, examining the effectiveness of the implemented tax policies and making suggestions for these policies constitute the unique values of the study.
Benzer Tezler
- Türk bankacılık sektöründe sorunlu kredilerin analizi ve uygulamaya yönelik politika önerileri
Analysis of nonperforming loans in Turkish banking sector and policy recommendations for implementation
CEMAL KARAMUSTAFA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
BankacılıkGalatasaray Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK GÜRBÜZ
- Ürün uzayı yaklaşımı: Türkiye İBBS düzey 2 bölgeleri için bir uygulama
Product space approach: An application for Turkey nuts 2 regions
NURAN COŞKUN
- Doğu Karadeniz Laz folkloru
Eastern Black Sea Laz folklore
ŞANVER TERCUMAN
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞRUL BALABAN
- Development of QCM sensors for measuring particulate matter concentration
QCM sensörlerinin partikül madde konsantrasyonunu ölçmek için geliştirilmesi
MAJID JAVADZADEHKALKHORAN
Doktora
İngilizce
2024
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT TRABZON