Devletlerarası çatışma çözümünde güvenin rolü: İstikşafi görüşmeler süresince Türkiye'nin Yunanistan'a yönelik dış politikası örneği
The role of trust in interstate conflict resolution: The case of Turkish foreign policy towards Greece during exploratory talks
- Tez No: 946702
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKER AKTÜKÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 444
Özet
Mevcut küresel düzende insanlık olarak karşı karşıya olduğumuz sorunların birçoğunun çözümü için; Uluslararası İlişkilerde hala esas aktör olma konumunu koruyan devletlerin hapsoldukları güvensizlik sarmalından sıyrılması ve güvene şans vererek bir araya gelmesi gerekmektedir. Çatışmaların çözümü ve barış inşasının mümkün olması da ancak ihtilaflı taraflar arasında güvensizliğin aşılması ve güvenin tesis edilmesi ile mümkündür. Dolayısıyla, devletler arasındaki çatışmaların çözümü için güven tek başına yeterli olmasa da gerekli şartlardan biridir. Çatışmaların çözümü ve barış inşası için güven bu kadar önemli olmasına rağmen hem Uluslararası İlişkiler disiplinine hâkim olan görüşün devletler arasındaki ilişkileri güvensizlik üzerinden okuması hem de güven kavramının tanımlanmasının ve ölçülmesinin getirdiği zorluk nedeniyle Uluslararası İlişkilerde güven literatürü hala emekleme aşamasındadır. Oysa, devletler arasında güveni ele alan çalışmalara olan ihtiyaç ve literatürdeki eksiklikler göz önünde bulundurularak, devletlerarası ilişkilerde özellikle de çatışma çözümünde güvenin yerini ve nasıl etkili olduğunu gösterecek çalışmaların sayısı artmalıdır. Bu anlamda; güven hakkındaki kavramsal ve kuramsal tartışmaların yaygınlaşması, zorlularına karşı güveni ölçmeyi hedefleyen yöntemin geliştirilmesi, çatışmaları güven üzerinden okuyan vaka çalışmalarının çeşitlendirilmesi gerekmektedir. Bu gereklilik, devletlerarası ilişkilerde güven çalışmanın getireceği zorluklara ve kısıtlara rağmen bu çalışmanın sürdürülmesi için gerekli olan motivasyonu sağlamıştır. Bu doğrultuda, kavramsal çerçevenin çizildiği ilk bölümde tanımlanma zorluğunu aşma hedefi ile öncelikle devletlerarası ilişkilerde güvenin ön plana çıkan unsurları tespit edilerek güven kavramı tanımlanmıştır. Güvenin çıkara, kimliğe ve psikolojiye dayalı yanları olduğu kabul edilerek, bütüncül yaklaşım geliştirilmiş ve eksiksiz bir analiz yapmaya elverişli bir kuramsal çerçeve çizilmiştir. Güven çalışırken diğer önemli zorluklardan biri olan güvenin ölçülmesi problemini aşmak için ise; yöntem bölümünde güvenin devletlerarası ilişkilerde ortaya çıkan gözlemlenebilir göstergeleri, literatürdeki güven ölçme araçlarında da yararlanılarak tespit edilmiştir. Güvenin söylemsel, durumsal ve davranışsal olarak sınıflandırılan bu göstergeleri, içerik analizi yoluyla resmi belgelerin çözümlenmesi ile vaka örneği üzerinde somutlaştırılmıştır. Bu sayede tez boyunca Uluslararası İlişkilerdeki güven çalışmalarına kavramsal, kuramsal, yöntemsel katkı sunulmuştur. Bu katkılar özgün vaka örneği üzerinde somutlaştırılarak ortaya konulmuştur. Tez boyunca ortaya konulan argümanlar vaka analizi bölümünde İstikşafi Görüşmeler süresince Türkiye'nin Yunanistan'a yönelik dış politikası örneği üzerinde sınanmıştır. Bu doğrultuda, Türkiye'nin kurumlarının ürettiği belgeler üzerinde MAXQDA Programından yararlanılarak içerik analizi yapılmıştır. Taraflar arasındaki gerginlik ya da normalleşme/yakınlaşma dönemlerinde güven ve güvensizlik dinamiklerinin nasıl etkili olduğu analiz edilerek, literatürdeki önemli bir boşluk doldurulmaya çalışılmıştır. İlişkilerin gerginleştiği dönemler ile normalleşmenin öne çıktığı dönemler arasında güven ve güvensizlik göstergeleri tespit edilmiş ve bu göstergelerin İstikşafi Görüşmelerin seyrine göre nasıl değiştiğinin karşılaştırılması yoluyla güvenin ilişkilerin seyrinde oynadığı rol ortaya konulmuştur. Verilerin analizi sonucunda tez çalışmasının temel argümanlarını destekler nitelikte bulgular elde edilmiştir. Güven arttırıcı adımlar ile güvensizliği arttırıcı adımlar kategorileri altında yapılan kodlamaların frekanslarının görüşmelerin seyri ile paralellik arz ettiği görülmüştür. Görüşmeler devam ettiği sürece güven artırıcı adımlar olarak kodlanan tutum ve eylemler artarken, görüşmeler durduğunda ise güvensizliği arttırıcı adımlar kodlaması artışa geçmiştir. Türkiye- Yunanistan ilişkilerindeki çatışmanın önemli nedenlerinden birinin güvensizlik olduğu, güvensizliğin sorunları çeşitlendirdiği, derinleştirdiği ve çözüm yollarını tıkadığı görülmüştür. Normalleşme dönemlerinde sorunların çözümsüz kalmasının nedenlerinden birinin ilişkilerde güven boyutunun ihmal edilmesi olduğu, sorunların çözümü için güvensizliğin aşılmasının ve güven inşa etmenin gerekliliği ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
In order to solve many of the problems we face as humanity in the current global order, states that remain the main actors in international relations must avoid the spiral of mistrust in which they are trapped and come together by giving trust a chance. Conflict resolution and peace-building are only possible if mistrust is overcome. In that way, trust is established between the disputing parties. Therefore, trust is one of the necessary but not sufficient conditions for the resolution of interstate conflicts. Despite the importance of trust for conflict resolution and peacebuilding, the literature on trust in International Relations is still in its infancy, both because the dominant view in the discipline of International Relations reads relations between states through mistrust and because of the difficulty of defining and measuring the concept of trust. However, considering the need for studies on trust between states and the gaps in the literature, there should be an increase in research that explores the role of trust in interstate relations, particularly in conflict resolution. In this regard, conceptual and theoretical discussions on trust should be expanded, the methodology to measure trust should be developed, and case studies that read conflicts through trust should be diversified. This necessity has motivated me to continue this study despite the difficulties and limitations of trust in interstate relations. Accordingly, in the first section where the conceptual framework is established, the concept of trust is defined by first identifying the prominent elements of trust in interstate relations, aiming to overcome the difficulty of definition. A holistic approach was developed by accepting that interest, identity, and psychology all play a role in trust. A theoretical framework conducive to conducting a comprehensive analysis has been outlined. To overcome the problem of measuring trust as one of the other important difficulties in the study of trust, observable indicators of trust in interstate relations are identified in the methodology section by utilizing the trust measurement tools in the literature. These indicators of trust, classified as discursive, situational, and behavioral, have been exemplified through a case study by analyzing official documents using content analysis. Thus, the thesis has contributed conceptually, theoretically, and methodologically to the literature on trust in International Relations. These contributions have been demonstrated through an original case study. The arguments developed throughout the thesis are examined in the case study section through the example of Turkey's foreign policy towards Greece during the Exploratory Talks. Accordingly, a content analysis was conducted using the MAXQDA software on official documents produced by Turkish state institutions. This study aims to fill a significant gap in the literature by analyzing how trust and mistrust dynamics function during the process of conflict and rapprochement between the parties. Indicators of trust and mistrust were identified across periods of escalating tensions and phases of rapprochement in bilateral relations. By comparing how these indicators changed in line with the course of the Exploratory Talks, the role of trust in shaping the course of the relationship was revealed. The analysis of the data yielded findings that support the main arguments of the thesis. It was observed that the frequency of codes categorized under trust-building actions and trust-undermining actions corresponded with the progression of the Exploratory Talks. As long as the Exploratory Talks continued, actions and attitudes coded as trust-building actions increased, whereas trust-undermining actions became more frequent when the Talks were suspended. Mistrust has been identified as a key driver of conflict in Türkiye-Greece relations, as it not only deepens and complicates existing disputes but also impedes efforts toward their resolution. A major reason why problems remain unresolved during normalization periods is the lack of focus on trust in bilateral relations, underscoring the necessity of trust-building to resolve these problems effectively.
Benzer Tezler
- Intergovernmental Authority on Development (IGAD) and conflict resolution in Somalia
Somali'de Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi (IGAD) ve çatışmaların çözümü
YASIN IBRAHIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Siyasal Bilimlerİstanbul Aydın ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞÇE KAFDAĞLI KORU
- Libya devlet-içi çatışmasının analizi: Çatışmaya Dair Çözüm Stratejileri (ÇD+ÇS)
Analysis of Libyan intra-state conflict: Conflict-Related + Solution Strategies (CR+SS)
İSMAİL AKŞAM
Doktora
Türkçe
2025
Uluslararası İlişkilerSakarya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTAN EFEGİL
- Devletlerarası kriz süreçleri üzerine mukayeseli analiz: Türkiye-Yunanistan örneği
Comparetive analysis of interstate crisis processes: Turkey-Greece sample
AYŞEGÜL SAYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Uluslararası İlişkilerKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖNER AKGÜL