Sovyet sonrası Rusya'da neoliberalizmin etkisi
The impact of neoliberalism in post-Soviet Russia
- Tez No: 947038
- Danışmanlar: PROF. DR. ALAEDDİN YALÇINKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Politik Ekonomi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, 1980'lerin sonu ile 1990'ların başında Rusya'da piyasa ekonomisine geçiş deregülasyon, özelleştirme ve liberal ticaret politikası gibi neoliberalizmle bağlantılı politikaların uygulanmasıyla başladı. Boris Yeltsin'in (1991-1999) liderliğinde bu önlemler“Şok Terapisi”olarak bilinen geniş çaplı reformlar kapsamında uygulandı. Amaç, piyasa ekonomisine hızlı bir şekilde geçmek, ekonomik büyümeyi teşvik etmek ve dünya pazarlarıyla entegrasyonu sağlamaktı, ancak bu politikanın uygulanması sosyal eşitsizliğin keskin bir şekilde artması, sanayi ve tarımın darbe alması ve oligarşik kapitalizmin ortaya çıkması gibi ciddi zorluklara yol açtı. Sonuç olarak, ekonominin kilit sektörleri üzerindeki devlet kontrolü kaybedildi, bu da önemli bir sosyal kriz, suç oranlarının artması ve halkın yaşam standartlarının düşmesine neden oldu. Neoliberal ekonomiye geçişin iki yönlü bir etkisi oldu: bir yandan yabancı yatırımlar ve iş geliştirme için yeni fırsatlar doğdu; diğer yandan nüfus, yaşam koşullarının kötüleşmesi, sosyal farklılaşmanın artması ve kitlesel yoksullukla karşı karşıya kaldı. 2000 yılında Vladimir Putin'in iktidara gelmesiyle siyaset ve ekonomi stratejisi değişmeye başladı. Yeltsin'in radikal reformlarının aksine, Putin piyasa ekonomisinin unsurlarını devletin rolünün güçlendirilmesiyle birleştiren bir politika izledi. Devlet düzenlemesi yeniden tesis edildi, petrol ve gaz sektöründe ve bankacılık sisteminde kontrol mekanizmaları güçlendirildi ve şirketler büyütüldü, bu da ekonominin istikrar kazanmasına ve sosyal gerilimin azalmasına yardımcı oldu. Buna paralel olarak, neoliberalist politikaların etkilerini hafifletmek için sosyal harcamalar artırıldı, ulusal projeler ve halkı destekleme programları geliştirildi, ancak bu politikaların etkisi hala hissediliyor: 1990'ların yapısal reformları Rus iş dünyasının ve kurumlarının oluşumunu etkiledi. Genel olarak, Yeltsin dönemi liberal reformların hakimiyetiyle, Putin dönemi ise bu reformların kademeli olarak daha otoriter bir devlet modeline uyarlanması ve entegre edilmesiyle karakterize edilebilir. Her iki durumda da neoliberalizm politikası ülkenin sosyo-ekonomik yapısını, iktidar biçimlerini ve halkın refah düzeyini derinden etkilemiştir.
Özet (Çeviri)
The transition of post-Soviet Russia to a market economy starting in the late 1980s and early 1990s was characterized by the adoption of policies associated with neoliberalism, such as deregulation, privatization, and liberal trade policies. Under Boris Yeltsin's leadership (1991-1999), these measures were implemented through extensive reforms known as“Shock Therapy”, aiming to rapidly shift from a command economy to a market system, stimulate growth and integrate Russia into global markets. However, the implementation of these policies led to significant hardships: a sharp increase in social inequality, devastation of industrial and agricultural sectors, and the rise of oligarchic capitalism. As the state relinquished control over key economic sectors, Russia faced a severe social crisis, rising crime rates, and declining living standards. The transition to neoliberal economics had a dual impact: on one hand, it opened new opportunities for foreign investment and business development; on the other hand, the population experienced deteriorating living conditions, increased social stratification, and widespread poverty. With Vladimir Putin's rise to power in 2000, the economic policy shifted. Unlike Yeltsin's radical reforms, Putin pursued a strategy blending market mechanisms with strengthened state regulation. The government reasserted control over core sectors such as oil, gas, and banking, and undertook corporate consolidation to stabilize the economy and reduce social tensions. At the same time, efforts were made to soften the adverse effects of neoliberal reforms by increasing social spending, developing national projects, and implementing welfare programs. Nevertheless, the influence of neoliberalism remained evident: the structural reforms of the 1990s shaped the Russian business landscape and institutions. Overall, Yeltsin's period was marked by an emphasis on liberal reforms, whereas Putin's era involved gradual adaptation of these reforms into a more authoritarian political framework, where state control and regulation became central. In both periods, neoliberal policies profoundly affected Russia's socio-economic structure, governance and population welfare.
Benzer Tezler
- Federal bargaining in post-Soviet Russia: A comparative study on Moscow's negotiations with Tatarstan and Bashkortostan
Sovyet sonrası Rusya'da federal müzakere: Moskova'nin Tataristan ve Başkurdistan ile müzakerelerinin karşılaştırmalı bir inceleme
DENİZ YALÇIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiAvrasya Çalışmaları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OKTAY TANRISEVER
- Poverty and corruption in Post-Soviet Russia: a comparison of Yeltsin and Putin eras
Sovyet sonrası Rusya'da yoksulluk ve yolsuzluk: Yeltsin ve Putin dönemlerinin bir karşılaştırması
EMEK YILDIRIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. PINAR AKÇALI
- Parties of power in post-Soviet Russia (1991- 2008)
Sovyet sonrası Rusya'da iktidar partileri (1991- 2008)
MEHMET ZEKİ GÜNAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiAvrasya Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKTAY F. TANRISEVER
- Migration trends and policies in post-Soviet Russia
Sovyet sonrası Rusya'da göç eğilimleri ve göç politikaları
DUYGU ÜNSAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiDisiplinlerarası Bölümü
DOÇ. DR. OKTAY TANRISEVER
- L'eurasisme moderne en Russie postsoviétique et les guerres Tchetchenes
Sovyet sonrası Rusya'da modern Avrasyacılık ve Çeçen savaşları
ALP YÜCE KAVAS
Yüksek Lisans
Fransızca
2008
Uluslararası İlişkilerGalatasaray ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Bölümü
PROF. DR. ERHAN BÜYÜKAKINCI