Felsefe temelli etkinliklerin (P4C) çocukların eleştirel düşünme ve bakış açısı alma becerilerine etkisi
The effect of philosophy-based activities (P4C) on children's critical thinking and perspective-taking skills
- Tez No: 947569
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLÇİN GÜVEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Kent Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Bu araştırmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarına yönelik olarak hazırlanan felsefe temelli eğitim programının (P4C) çocukların eleştirel düşünme ve bakış açısı alma becerilerine etkisini incelemektir. Araştırmada karma yöntem kullanılmış ve bu yöntemlerden açıklayıcı ardışık desen tercih edilmiştir. Çalışma grubunu, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Ataşehir ve Bahçelievler ilçelerinde Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı altı anaokulunda öğrenim gören 60-72 aylık toplam 48 çocuk oluşturmuştur. Örneklem seçiminde amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda, seçilen okulların sosyoekonomik düzeylerinin benzer olmasına dikkat edilmiştir. Her iki ilçede yer alan okullar, orta sosyoekonomik düzeydeki mahallelerde konumlanmış olup, ailelerin gelir düzeyleri dikkate alınarak homojenlik sağlanmıştır. Araştırma yarı deneysel desenle yürütülmüş; deney grubundaki 24 çocuk 12 hafta boyunca haftada bir gün olmak üzere toplam 12 felsefe (P4C) oturumuna katılmış, kontrol grubundaki 24 çocuk ise mevcut müfredata devam etmiştir. Oturumlar görsel materyal ve hikâye temelli içeriklerle, uzman rehberliğinde yapılandırılmıştır. Veri toplama araçları olarak; demografik bilgiler için araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu, Karadağ ve arkadaşları (2017) tarafından geliştirilen“5-6 Yaş Çocuklar İçin Felsefi Sorgulama Yoluyla Eleştirel Düşünmenin Değerlendirilmesi Ölçeği”ve Aslan ve Köksal-Akyol (2016) tarafından geliştirilen“Çocuklar İçin Bakış Açısı Alma Testi”kullanılmıştır. Nitel veriler, öğretmenlerle yapılan yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla toplanmıştır. Veri analizi SPSS 25.0 programı ile gerçekleştirilmiş; normallik Kolmogorov-Smirnov testi ile değerlendirilmiş, Spearman Korelasyon Analizi, Pearson Ki-Kare ve Fisher's Exact Testleri kullanılmıştır. Açıklayıcı ardışık desen kapsamında, nicel veriler ile elde edilen bulgulara öğretmen görüşleri yoluyla açıklayıcı bağlam kazandırılmıştır. Araştırma sonucunda, deney grubunda uygulanan felsefe temelli eğitim programının çocukların eleştirel düşünme ve özellikle bilişsel-duygusal bakış açısı becerilerinde anlamlı gelişme sağladığı saptanmıştır. Felsefi sorgulama, dil ve bilişsel beceriler ile eleştirel düşünme arasında deney grubunda güçlü ilişkiler gözlemlenmiştir. Nitel bulgular da bu gelişmelerin öğretmenler tarafından olumlu olarak değerlendirildiğini ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the effects of a philosophy-based education program (P4C) designed for preschool children on their critical thinking and perspective-taking skills. A mixed-method approach was employed, utilizing the explanatory sequential design from mixed-method designs. The study group consisted of 48 children aged 60–72 months, enrolled in six public preschools affiliated with the Ministry of National Education in the Ataşehir and Bahçelievler districts of Istanbul during the 2024–2025 academic year. Purposeful sampling was used, with schools selected based on their similar socioeconomic levels. All selected schools were located in mid-level socioeconomic neighborhoods to ensure homogeneity, taking into account the families' income levels. The study followed a quasi-experimental design. The experimental group (n=24) participated in 12 philosophy (P4C) sessions, conducted once a week for 12 weeks, while the control group (n=24) continued with the standard curriculum. The sessions included visual materials and story-based content, structured with the guidance of an expert. Data collection instruments included the Personal Information Form developed by the researcher, the“Assessment Scale for Critical Thinking through Philosophical Inquiry for 5–6-Year-Old Children”developed by Karadağ et al. (2017), and the“Perspective-Taking Test for Children”developed by Aslan and Köksal-Akyol (2016). Qualitative data were obtained through structured interviews with teachers. Data analysis was conducted using SPSS 25.0. Normality was assessed using the Kolmogorov- Smirnov test, and statistical analyses included Spearman's Correlation, Pearson's Chi-Square and Fisher's Exact Test. Within the framework of the explanatory sequential design, quantitative findings were contextualized through qualitative teacher insights. The findings indicate that the philosophy-based education program (P4C) implemented in the experimental group led to significant improvements in children's critical thinking and particularly in cognitive and affective dimensions of perspective-taking. Strong correlations were observed between philosophical inquiry, language, cognitive skills, and critical thinking in the experimental group. Qualitative data supported these results, with teachers reporting positive developmental changes among children.
Benzer Tezler
- Felsefe eğitiminin çocukların bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi
The effect of philosophy education on children's scientific process skills and critical thinking skills
PINAR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLÇİN GÜVEN
- Çocuklar için felsefe etkinliklerinin akvaryum tekniği ile uygulamanın özel yetenekli ilkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme ve işbirlikli öğrenme becerilerine etkisi
The effect of applying philosophy for children activities with aquarium technique on critical thinking and cooperative learning skills of gifted elementary school students
MUSTAFA ARSLANTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET DAVUT GÜL
- Görsel sanatlar dersinde ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin Feldman'ın eleştiri sınıflaması ve çocuklar için felsefe eğitimi (P4C) yoluyla sanat eleştirisi becerilerinin geliştirilmesi
Developing the art criticism skills of primary school 4th grade students in the visual arts course through Feldman's criticism classification and philosophy education for children (P4C)
RABİA TUNA ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAlanya Alaaddin Keykubat ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL DAL
- Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuklarla felsefe etkinlikleri sırasındaki akıl yürütme örüntülerinin incelenmesi: Epistemolojik inançların etkisi
Examining preschool teacher candidates' reasoning patterns during philosophy for children activities: The effect of epistemological beliefs
SEMRA KARASULAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ YİĞİT KUTLUCA
- P4C temelli kişisel-sosyal rehberlik modülü önerisi (İlköğretim 1. kademe)
P4C based personal-social guidance module proposal (Primary education 1st level)
RABİA EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKırklareli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALAETTİN İŞERİ