Erken çocukluk dönemi eğitimcilerinin meslekî öz-yeterliklerinin incelenmesi: Psikolojik sağlamlık, karar verme becerisi ve tükenmişliğin etkisi
Examination of the early childhood educators' professional self-efficacy: The effect of psychological resilience, decision-making skills and burnout
- Tez No: 947606
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ YİĞİT KUTLUCA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Bu araştırmanın amacı, erken çocukluk dönemi eğitimcilerinin meslekî öz yeterlik düzeylerini incelemek ve bu düzeylerin psikolojik sağlamlık, karar verme becerisi ve meslekî tükenmişlik ile olan ilişkisini ortaya koymaktır. Ayrıca, öğretmenlerin yaş, kıdem, öğrenim durumu, gelir düzeyi ve görev yaptıkları kurum türü gibi demografik özelliklerinin ilgili değişkenler üzerindeki etkisi de analiz edilmiştir. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeliyle desenlenmiştir. Bu araştırmanın evrenini, 2024-2025 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde, İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda yer alan, Millî Eğitim Bakanlığı'na (MEB) bağlı devlet ve özel bağımsız okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan 246 erken çocukluk dönemi eğitimcisi oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak;“Demografik Bilgi Formu (DBF)”,“Okul Öncesi Öğretmeni Meslekî Öz-Yeterlik Ölçeği (OOE- MOY)”,“Yetişkin Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (YPSÖ)”,“Melbourne Karar Verme Ölçeği I- II (MKVÖ I- II)”ve“Öğretmenlerde Tükenmişlik Düzeyleri Öz- Algı Ölçeği (ÖTDÖ)”kullanılmıştır. Araştırma verileri IBM SPSS Statistics 26.0 programı ile analiz edilmiştir. Normallik dağılımı Kolmogorov-Smirnov testi ile değerlendirilmiş; verilerin yapısına uygun olarak betimsel istatistikler, non-parametrik testler, t-testi, ANOVA ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, öğretmenlerin meslekî öz yeterlik, psikolojik sağlamlık ve karar verme becerileri yüksek düzeyde; tükenmişlik düzeyleri ise orta düzeydedir. Yaş, öğrenim durumu, gelir düzeyi ve kurum türü gibi demografik değişkenlerin, meslekî öz yeterlik üzerinde anlamlı etkiler yarattığı tespit edilmiştir. Ayrıca psikolojik sağlamlık, karar verme becerisi, tükenmişlik ve yaş değişkenlerinin birlikte öğretmenlerin meslekî öz yeterlik algılarını anlamlı düzeyde yordadığı belirlenmiştir. Kıdem ve çalışılan çocuğun yaş grubu değişkenlerinin ise sınırlı düzeyde farklılık yarattığı görülmüştür. Araştırmanın sonuçları, öğretmenlerin bireysel ve çevresel kaynaklarının, meslekî öz yeterlik algılarında bütüncül bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Öğretmenlerin meslekî yeterlik algılarının yalnızca pedagojik bilgi ve deneyime değil, aynı zamanda psikolojik dayanıklılık, etkili karar verme kapasitesi ve tükenmişlik düzeyleri gibi faktörlerle de ilişkili olduğunu göstermektedir. Elde edilen bulgular doğrultuda, öğretmenlerin psikolojik sağlamlıklarını güçlendirmeye, karar verme becerilerini geliştirmeye ve tükenmişliği azaltmaya yönelik destekleyici programların geliştirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the professional self-efficacy levels of early childhood educators and to reveal the relationship of these levels with psychological resilience, decision-making skills, and professional burnout. In addition, the effects of teachers' demographic characteristics (age, seniority, educational background, income level, and type of institution) on these variables were also analyzed. The research was designed using the relational survey model, one of the quantitative research methods. The population of the study consists of 246 early childhood educators working in public and private independent preschool education institutions affiliated with the Ministry of National Education (MoNE) located on the European side of Istanbul during the spring term of the 2024–2025 academic year. The sample of the research was determined through criterion sampling, one of the purposive sampling methods. As data collection tools, the“Demographic Information Form (DIF),”“Preschool Teacher Professional Self-Efficacy Scale (PTPSES),”“Adult Resilience Scale (ARS),”“Melbourne Decision-Making Questionnaire I–II (MDMQ I–II),”and the“Teachers' Burnout Self-Perception Scale (TBSPS)”were used. The research data were analyzed using IBM SPSS Statistics 26.0. Normality distribution was assessed with the Kolmogorov–Smirnov test; depending on the nature of the data, descriptive statistics, non-parametric tests, t-test, ANOVA, and multiple linear regression analysis were applied. According to the research findings, teachers' professional self-efficacy, psychological resilience, and decision-making skills were found to be at a high level, while their burnout levels were at a moderate level. It was determined that demographic variables such as age, educational background, income level, and type of institution had significant effects on professional self-efficacy. Moreover, it was found that psychological resilience, decision-making skills, burnout, and age variables together significantly predicted teachers' professional self-efficacy perceptions. It was also observed that seniority and the age group of the children taught caused limited differences. The results of the study reveal that teachers' individual and environmental resources play a holistic role in their perceptions of professional self-efficacy. It is shown that teachers' perceptions of professional competence are related not only to pedagogical knowledge and experience, but also to factors such as psychological resilience, effective decision-making capacity, and levels of burnout. In line with the findings, it is recommended that supportive programs be developed to strengthen teachers' psychological resilience, improve their decision-making skills, and reduce burnout.
Benzer Tezler
- Erken çocukluk dönemi eğitimcilerinin meslekî yeterlik algılarının sınıf içi öğrenmelerin değerlendirilmesine ilişkin görüşleri üzerindeki etkisi
The effect of early childhood educators' perceptions of professional self-efficacy on their views regarding the assessment of classroom learning
DİLA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ YİĞİT KUTLUCA
- Erken çocukluk dönemi eğitimcilerinin teknolojik pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi: Bir karma yöntem araştırması
Investigation of early childhood educators' technological pedagogical content knowledge: A mixed method study
İLKNUR KARPUZCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ YİĞİT KUTLUCA
- Erken çocukluk dönemi eğitimcilerinin çok kültürlü yeterlik algılarının incelenmesi
An examination of early childhood educators' multicultural competence perceptions
GİZEM GÖKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ YİĞİT KUTLUCA
- Erken çocukluk öğretmenlerine yönelik sınıf söylemi temelli profesyonel mesleki gelişim programının geliştirilmesi ve etkililiğinin test edilmesi
Developing and evaluating the effectiveness of a classroom discourse-based professional development program for early childhood teachers
SİNEM ERENER ÜNAL
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. ELİF YEŞİM ÜSTÜN
- Erken çocukluk dönemi eğitimcilerinin matematiğe ilişkin pedagojik alan bilgilerinin keşfedilmesi
An exploration of early childhood educators' pedagogical content knowledge in mathematics
MİKAİL DURSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ YİĞİT KUTLUCA