Geri Dön

Dijital oyun oynama davranışlarının çocukların sosyal yetkinlik ve davranışsal gelişimleri ile ilişkisi

The relationship between digital game playing behaviors and children's social competence and behavioral development

  1. Tez No: 947698
  2. Yazar: GİZEM ARSLAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLÇİN GÜVEN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Dönem, Dijital Oyun, Sosyal Yetkinlik, Çocuk, Davranış, Preschool Period, Digital Game, Social Competence, Child, Behavior
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Kent Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 117

Özet

Dijital oyun oynama davranışlarının çocukların sosyal yetkinlik ve davranışsal gelişimleri ile ilişkisini belirlemeyi amaçlayan bu araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma 2024-2025 eğitim-öğretim yılında İstanbul'da özel ve devlet kurumlarına devam eden, 3-7 yaş arasındaki çocukların ebeveynleriyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 324 ebeveyn gönüllü olarak katılmıştır. İlişkisel tarama modeline dayanan bu çalışma, dijital oyun oynama davranışlarının çocukların sosyal yetkinlik ve davranışsal gelişimleri ile ilişkisini incelemek için demografik bilgiler, Erken Yaşlarda Dijital Oyunların Etkileri Ölçeği ve Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği veri toplama araçlarından yararlanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS for Windows programı kullanılarak çözümlenmiştir. Verilerin değerlendirmesinde ilk olarak veri dağılımı incelenmiş ve normal dağılım gösterdiği saptanmıştır. Ardından çalışma grubundaki çocukların bir günde dijital oyun oynama süreleri ve dijital ortamda oynadıkları oyun türlerine ilişkin frekans ve yüzdelik analiz yapılmıştır. Dijital oyun oynama davranışlarının çocukların sosyal yetkinlik ve davranışsal gelişimleri ile ilişkisi Pearson korelasyon analizi ile test edilmiştir. Çocukların dijital oyunların etkilerinin ve sosyal yetkinliklerinin cinsiyet değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığının saptanması için bağımsız gruplar t testi kullanılmıştır. Çocukların yaş grubu, kardeş sayısı, ebeveyn yaş grubu, ebeveyn öğrenim durumu, ailenin gelir düzeyi ve çocukların dijital oyun oynama süresi değişkenlerine ilişkin farklılık olup olmadığının sınanması amacıyla tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Varyans analizine göre gruplar arasında anlamlı farklılık olduğu değişkenler için farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek amacıyla homojen dağılım sağlama durumuna göre seçilen Tukey ve Tamhane Testleri yapılmıştır. Tüm araştırmada istatistiksel önemlilik düzeyi 0,05 olarak kabul edilmiştir. Çocukların Erken Yaşlarda Dijital Oyunların Etkileri Ölçeği puan ortalamalarının ebeveynlerin öğrenim düzeyi özelliğinin farklı olup olmadığı analiz edilmiştir ve ebeveyn öğrenim düzeylerinin değişkeninin anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Ebeveynin öğrenim düzeyine göre dijital oyunların sosyal yetkinlik ve davranışları incelendiğinde ilkokul mezunu ailelerin çocuklarının puan ortalamalarının, lise, lisans ve lisansüstü mezunu ailelerin çocuklarına göre belirgin şekilde daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Ortaokul mezunu olan ailelerin çocuklarının puan ortalamasının, lise ve lisans mezunu olan ailelerin çocukların puan ortalamalarına göre belirgin bir şekilde daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Bu sonuç ailenin eğitim seviyesi arttıkça çocuklara olan yaklaşımını da etkilemektedir. Dijital oyun oynama davranışlarının çocukların sosyal yetkinlik ve davranışsal gelişimleri çocukların yaş, cinsiyet, kardeş bulunma durumu gibi değişkenlere göre farklılıkları incelendiğinde 6 yaş grubundaki çocukların 4-5 yaş grubuna kıyasla fiziksel alt boyutlarda daha yüksek puanlar aldığını göstermektedir. Ayrıca, iki kardeşi olan çocukların eğlenme ve öğrenme alt boyutlarında daha düşük, ancak fiziksel, sosyal ve duygusal boyutlarda daha yüksek puanlar aldıkları belirlenmiştir. Cinsiyet açısından, kız çocuklarının öğrenme alt boyutunda erkeklerden daha yüksek puanlar alırken, erkek çocuklarının fiziksel, sosyal ve duygusal boyutlarda daha yüksek puanlar aldığı gözlemlenmiştir. Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeğinde ise, kardeş sayısı ve cinsiyetin sosyal yetkinlik, kızgınlık-saldırganlık ve anksiyete-içe dönüklük gibi davranışsal ve duygusal gelişim üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Bu araştırma, dijital oyun oynama davranışlarının çocukların sosyal yetkinlik ve davranışsal gelişimleri ile ilişkisinin nasıl sonuçlara ulaştığını gösteren önemli bulgular ortaya koymaktadır. Çocukların oyun süreleri takip edilerek sağlıklı, uygun şartlarda teknoloji kullanımına teşvik etmek, dijital oyunların aşırı ve yoğun kullanımı, olumsuz etkileri, oyun tercihleri ve sosyal becerilerinin gelişimlerine katkı sağlanması önerilmektedir. Bu öneriler eğitim kurumları ve ebeveynlerin, eğitimciler tarafından bilinçlendirilerek rehberlik sağlanabilir. Gelecekte alana yapılacak çalışmalar için, farklı yaş grubunda çocuklar ve daha fazla ebeveyne ulaşılması, farklı demografik özelliklerin araştırılarak araştırmanın kapsamı genişletilmesi önerilmektedir.

Özet (Çeviri)

This study, which aims to determine the relationship between digital game playing behaviors and children's social competence and behavioral development, used the relational screening model. The study was conducted with parents of children aged 3-7 who attend private and public institutions in Istanbul in the 2024-2025 academic year. 324 parents participated in the study voluntarily. This study, based on the relational screening model, utilized demographic information, the Effects of Digital Games at an Early Age Scale, and the Social Competence and Behavior Assessment-30 Scale data collection tools to examine the relationship between digital game playing behaviors and children's social competence and behavioral development. The data obtained in the study were analyzed using the SPSS for Windows program. In the evaluation of the data, the data distribution was first examined, and it was determined that the data exhibited a normal distribution. Then, frequency and percentage analysis were conducted regarding the time the children in the study group played digital games in a day and the types of games they played in the digital environment. The relationship between digital game playing behaviors and children's social competence and behavioral development was tested with Pearson correlation analysis. Independent groups t-test was used to determine whether the effects of digital games and social competences of children differed by gender. One-way variance analysis was used to test whether there were differences in the variables of children's age group, number of siblings, parental age group, parental education status, family income level and duration of children playing digital games. According to the variance analysis, Tukey and Tamhane Tests were selected according to the homogeneous distribution status to determine which groups the difference was between for the variables that were significantly different between the groups. The statistical significance level was accepted as 0.05 in the entire study. It was analyzed whether the mean scores of the Scale of the Effects of Digital Games at Early Ages of Children differed according to the education level of the parents, and it was determined that there was a significant difference in the variable of parents' education level. When the social competence and behaviors of digital games were examined according to the education level of the parent, it was revealed that the average score of the children of primary school graduate families was significantly lower than the children of high school, undergraduate and postgraduate graduate families. It was revealed that the average score of the children of middle school graduate families was significantly lower than the average score of the children of high school and undergraduate graduate families. This result also affects the family's approach to children as their education level increases. When the differences in digital game playing behaviors of children according to variables such as their social competence and behavioral development, age, gender, and sibling status are examined, it is shown that children in the 6-year-old group have higher scores in the physical sub-dimensions compared to the 4-5-year-old group. In addition, it was determined that children with two siblings scored lower in the fun and learning sub-dimensions, but higher in the physical, social and emotional dimensions. In terms of gender, it was observed that girls scored higher than boys in the learning sub-dimension, while boys scored higher in the physical, social and emotional dimensions. In the Social Competence and Behavior Assessment-30 Scale, it was found that the number of siblings and gender influenced behavioral and emotional development, including social competence, anger-aggression, and anxiety-introversion. This research reveals important findings that show how the relationship between digital game playing behaviors and children's social competence and behavioral development reaches results. It is recommended to follow children's play time and encourage them to use technology in healthy and appropriate conditions, to contribute to the development of excessive and intensive use of digital games, their negative effects, game preferences and social skills. Educational institutions, parents, and educators can raise awareness and provide guidance regarding these suggestions. For future studies in the field, it is recommended to reach children in different age groups and more parents, and to expand the scope of the research by investigating different demographic characteristics.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    707588

    Sosyalleşme ve şöhretlik bağlamında dijital çocuk emeği: Çocuk Youtuber

    Digital child labor in the context of socialization and fame: Child Youtuber

    FAHRETTİN APAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    SosyolojiAkdeniz Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HASAN HÜSEYİN AYGÜL

  2. Tez No

    697072

    Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı, davranışsal-duygusal sorunlar ve olumsuz bilişsel hatalar arasındaki ilişkilerin incelenmesi

    The investigation of the relationship between digital game addiction, behavioral-emotional difficulties and negative cognitive errors among middle school students

    DOĞANGÜN AYYILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ASLI UZ BAŞ

  3. Tez No

    618215

    6-12 yaş arası dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı almış çocuklarda ekran maruziyeti ve anne-baba internet güvenliği ve bilinçli internet kullanımı bilgisinin değerlendirilmesi

    Başlık çevirisi yok

    BİLGEHAN BETÜL BİÇER

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAnkara Üniversitesi

    Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BETÜL ULUKOL

  4. Tez No

    939827

    İnternet oyunu oynama bozukluğu ve sosyal medya bağımlılığı olan ergenlerde online grup üyeliklerinin; psikopatoloji gelişimine, internalizasyon-eksternalizasyon problemlerine ve zorbalık rollerine etkisinin incelenmesi

    An investigation of the effects of online group memberships on the development of psychopathology, internalizing and externalizing problems, and bullying roles in adolescents diagnosed with internet gaming disorder and social media addiction

    SEDA DEMİRCİ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TEKDEN

  5. Tez No

    912953

    The Role of digital devices in the lives of preschool aged children: Parents' experiences

    Okul öncesi dönem çocuklarının yaşamlarında dijital cihazların rolü: Ebeveynlerin deneyimleri

    TUĞBA YIKILMAZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Okul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HASİBE ÖZLEN DEMİRCAN

Geri Dön