İstasyon meydanlarında mekânsal değişimin incelenmesi: sirkeci – kazlıçeşme raylı sistem hattı örneği
Analysing spatial change in station squares: the case of sirkeci – kazliçeşme railway line
- Tez No: 947786
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Mekan Organizasyonu ve Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Tarıma dayalı ekonomiden sanayiye geçiş sürecinde, demiryolları pek çok açıdan değişimin öncüsü olmuş ve istasyon meydanı kavramını da beraberinde kentlerin gündemine sokmuştur. Zaman içerisinde hem kentlerin biçimlenişi hem de sosyal yaşamı üzerinde belirgin etkilere sahip olan istasyonlar ve ilişkili olduğu meydanlar mekânı, kamusal kullanımı ve sosyal yaşamı şekillendiren unsurlar olarak yer aldıkları kentlerin, semtlerin ve mahallelerin kimliklerinde büyük öneme sahip olmuşlardır. Ancak, tarihsel süreçte çeşitli nedenlerle bazı meydanların gerek istasyonlar gerek yer aldıkları semt ve mahalleler ile olan ilişkileri ve mekânsal bütünlükleri zedelenmiştir. Günümüzde, yeniden işlev ve önem kazanan raylı sistem hatları kapsamında tarihî istasyonlarla ilişkili meydanların mekânsal sürdürülebilirliğinin sağlanması ve kamusal yaşama geri kazandırılması konusunda bakış açısı ve stratejiler geliştirilmesine ihtiyaç vardır. Bu nedenle, istasyonlarla ilişkili meydanların tarihsel süreç içinde değişimlerinin incelenerek, barındırdıkları potansiyellerin ve geçirdikleri süreçlerin ortaya çıkartılması önem arz etmektedir. Bu tez çalışması, geçmişte aktif olarak kullanılan fakat zamanla kullanım dinamiklerini kaybeden istasyon meydanlarının tarihsel süreçteki izlerini / gelişimlerini ortaya çıkartmak ve bu mekânların kentle kurdukları ilişkileri incelemek üzerine hazırlanmıştır. Çalışmada, İstanbul Tarihî Yarımada'nın Marmara Denizi sahil surları boyunca ilerleyen Sirkeci – Kazlıçeşme Raylı Sistem Hattı istasyonları ve bu istasyonlarla kurdukları ilişkiler nedeniyle istasyon meydanı olma özelliğini üstlenmiş kentsel açık mekânlar ve meydanlar konu alınmıştır. Bu doğrultuda istasyonlarla ilişkili kentsel açık mekânların ve meydanların kent yaşamına yeniden kazandırılması ve mekânsal sürdürülebilirliklerin sağlanması sürecine referans olmak üzere tarihî haritalar, arşiv dokümanları ve hava fotoğrafları gibi çeşitli belge niteliğindeki kaynaklardan yararlanılarak gerçekleştirilen mekânsal analiz tespitleri ile istasyon meydanlarının tarihsel süreçte geçirmiş olduğu değişimler ve mevcut durumdaki sorunları ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In the transition from an agrarian to an industrial economy, railways pioneered urban transformation in multiple ways, putting the concept of the station square on the agenda of cities. With a significant impact on both urban design and social life, stations and their integrated squares have over time come to play an important role in the identity of the cities, districts and neighborhoods in which they are located. However, for various reasons in historical process, the relationship and spatial integrity of these squares with the stations has been disrupted for various reasons. In the context of the revitalization of historical rail systems today, there is a need to develop perspectives and strategies for ensuring the spatial sustainability of station squares and reintegrating them into public life. Therefore, examining the historical transformations, potentials, and trajectories of these squares is of great importance. This paper has been prepared to reveal the traces of station squares that were used in the past but lost their functionality over time, and to examine the relationships of these spaces with the city. The study focuses on the stations of the Sirkeci – Kazlıçeşme railway line along the Marmara Sea coastal walls of the Historical Peninsula of Istanbul and the urban open spaces and squares that have assumed the characteristics of station squares due to their relationship with these stations. In this direction, it has tried to reveal the changes in the historical process of the station squares and the problems in the current situation with the spatial analysis determinations made by using various documentary sources such as historical maps, archive documents, aerial photographs as a reference for the process of reintroducing the urban open spaces and squares associated with the stations into urban life and ensuring spatial sustainability.
Benzer Tezler
- Kentsel mekana bütüncül bakış metodu ile Marmaray istasyon çevreleri kamusal alanların incelenmesi
Examination of public spaces around Marmaray stations with the holistic view of urban space method
ÖZGÜN ÖZBUDAK
- 1920-1960 arası dönemde planlanan çok katmanlı Batı Anadolu yerleşimlerinin modern mimarlık mirası değerlerinin korunması
Conservation of modern architectural heritage values of multi-layered Western Anatolian settlements planned between 1920-1960
ZEREN ÖNSEL ATALA
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN
- Yerel yönetimlerde itfaiyenin rolü
Role of fire in local government
MEHMET EMİN KOÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Kamu Yönetimiİstanbul Aydın ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR TEKİN
- Metro istasyonlarının kentsel mekan olarak düzenlenmesinde tasarım kriterleri
Design criterias of subway stations that is arranged as a public place
MELDA HOROZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİYE YENEN
- Osmanlı başkenti İstanbul'da meydanlar
Squares in the Ottoman capital İstanbul
SELMAN ÇELİK
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN PILEHVARIAN