Jerzy Grotowski'nin araç olarak sanat araştırması ya da tiyatronun/yaşamın gizli damarı
Jerzy Grotowski's research of the art as vehicle or the secret source of theatre life
- Tez No: 948120
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULKADİR ÇEVİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tiyatro Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tiyatro Kuramları, Eleştiri ve Dramaturgi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Bu tez, yönetmen Jerzy Grotowski'nin Araç Olarak Sanat araştırması hakkındadır. Araç Olarak Sanat araştırması, Haiti'de inanılan Vudu dinine ait Rada töreninden gelen belirli geleneksel şarkıların icra edilmeleri üzerine kuruludur. Araç Olarak Sanat araştırmasında söz konusu geleneksel şarkılar icra edilerek; eylemdeki, insanın algılama düzeyine indirgenmemiş yaşam açığa çıkarılır. Bunun saf eylemin (saf yaşamın) ya da eylemin yaşamdaki asıl hâlinin açığa çıkarılması olduğu da söylenebilir. Grotowski, eylemin bu hâlinden“tamamlanmış bir eylem”olarak bahseder. Bu tez, bu doğrultuda Araç Olarak Sanat araştırmasını, oyuncu ve yönetmen Konstantin Stanislavski'nin eğer yöntemiyle başlattığı, fiziksel eylemler yöntemiyle ilerlettiği; Grotowski'ninse fiziksel eylemler çalışmasıyla bambaşka bir yön verdiği bir, oyunculuk yoluyla eylemdeki yaşamı keşfetme sürecinin dördüncü ve en uç aşaması olarak kavrar. Buna göre, Araç Olarak Sanat araştırmasına nüfuz edebilmek üzere, bu tezde önce, Stanislavski'nin eğer yönteminden Grotowski'nin Araç Olarak Sanat araştırmasına uzanan, eylemdeki yaşamı keşfetme süreci takip edilir. Söz konusu süreç, Stanislavski'nin eylemin,“daha da ötesine”yükseltilmesi kavrayışı üzerinden ortaya koyulur. Buna göre, eylemin,“daha da ötesine”yükseltilmesi, eylemdeki, yaşamla ilgili bütün yönlerin, gösterim ile provanın sınırlarının ötesine geçilse de yerine getirilmesidir. Yine buna göre, - eylemdeki, yaşamla ilgili bütün yönlerin, yerine getirilmesi bakımından- fiziksel eylemler yönteminin eğerin, fiziksel eylemler çalışmasının fiziksel eylemler yönteminin ve Araç Olarak Sanat araştırmasının da fiziksel eylemler çalışmasının,“daha da ötesine”yükseltilmesi olduğu ortaya koyulur bu tezde. Grotowski'nin Araç Olarak Sanat araştırması bu şekilde kavranır. Ardından Araç Olarak Sanat araştırmasının tarihi ve Araç Olarak Sanat araştırmasının, saf eylemi (saf yaşamı) açığa çıkarması bakımından tiyatronun/yaşamın gizli bir damarı oluşu üzerinde durulur.
Özet (Çeviri)
This dissertation focuses on the research entitled Art as Vehicle developed by the director, Jerzy Grotowski. His research has been built on the performances of the specific traditional songs that belong to the rite of Rada as a special ceremony of the Voodoo religion in Haiti. In the research, Art as Vehicle, the traditional songs are performed and thereby, life as action that is not yet perceived by the human mind is exposed. This can be referred as a process in which the pure action (the pure life) or the real state of action in the experienced life is exposed. Grotowski calls this state of action as an accomplished action. As following Grotowski's statement, this dissertation perceives the Art as Vehicle as the fourth and ultimate stage of a process of discovering the life as action through acting, a process that has been initiated by actor and director Konstantin Stanislavski via his method of if and progressed by the same artist's method of physical actions. This process, then, has been orientated towards a totally different direction through Grotowski's work on physical actions. As a result, this dissertation initially discusses the process of discovering the life as action that can be discerned both in Stanislavski's and Grotowski's studies in order to penetrate into the Art as Vehicle. The process in question is discussed through Stanislavski's notion of bringing the action to a very much higher level. This notion requires fulfillment of life as action by its all dimensions as taking the risk of transgressing, if necessary, the boundaries of theatrical performance and rehearsal. This dissertation, then, discusses that Stanislavski's method of physical actions brings his method of if to a very much higher level, that Grotowski's work on physical actions brings Stanislavski's method of physical actions to a very much higher level and lastly that Grotowski's Art as Vehicle brings his work on physical actions to a very much higher level. After examining the Art as Vehicle in this manner, this dissertation focuses on the history of this research and role of the Art as Vehicle as a secret source of theater/life in terms of its power to expose the pure action (pure life).
Benzer Tezler
- Gündelik-dışı sahne davranışı: Odin Tiyatrosu'nda oyunculuk çalışması
Extra-daily stage behaviour: Actor training at Odin Theatre
DİLA OKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıKadir Has ÜniversitesiFilm ve Drama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇETİN SARIKARTAL
- Jerzy Grotowski'nin fiziksel eylemleri ve Türk tiyatrosuna etkisi
Jerzy grotowski's physical actions and the influence of the Turkish theater
MURAT USTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sahne ve Görüntü SanatlarıHaliç ÜniversitesiTiyatro Ana Sanat Dalı
PROF. ALEV MERAL TOKGÖZ
- Jerzy Grotowski'nin tiyatrosunda analitik psikolojinin izlekleri
Themes of analytical psychology in Jerzy Grotowski's theatre
CİHANGİR KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarBahçeşehir ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERCAN ÖZİNAN
- Jerzy Grotowski'nin oyunculuk yaklaşımı ile yaratıcı dramada oyunculuğun karşılaştırılması
Comparison of jerzy grotowski's approach to acting with acting in creative drama
AYŞE DİNÇER AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER ADIGÜZEL
- Jerzy Grotowski'de ritüelistik tiyatro ile temsil ilişkisi ve bir uygulama
Ritual to representation, representation to performance: Transformation in theatre
AYŞE AKTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERCAN ÖZİNAN