Maslahatın kelami ve ahlaki yapısı
The theological and ethical aspects of maslahah
- Tez No: 948130
- Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN AYDINLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
İslam Düşüncesinde hem değişen durum ve şartlara göre uyum sağlama aracı hem de ilahi vahyin temel gayesi olarak ortaya çıkıp şekillenen maslahat, kelâm düşüncesinde farklı bağlamlarda ve düşünce zemininde konum edinmiştir. Bu tez, maslahat kavramını İslam düşüncesi çerçevesinde çok boyutlu bir bakış açısıyla incelemekte ve bunun fıkıh, kelâm, ahlâk ve modern biyoetik gibi farklı disiplinlerdeki uygulamalarını ve evrimini araştırmaktadır. Tezin temel amacı, maslahah'ın İslam düşüncesindeki anahtar bir ilke olarak işlevini ve çağdaş biyoetik ve biyoteknoloji gelişmeleriyle ilgili tartışmalardaki güncel önemini incelemektir. Birinci bölümde, celîl'ül-kelâm perspektifinden maslahat konusu ele alınmıştır. Bu bölümde, maslahatın kelime anlamı, Kur'an'daki kökenleri ve maksat, illet, kıyas, istidlāl ve bağlayıcılığı ele alınmıştır. İkinci bölümde, dakîk'ül-kelâm açısından maslahat ele alınmıştır. Burada, maslahat, nazar, tevhid, aslah, nübüvvet, lütuf ve hikmet gibi temel kelâmî kavramlarla ilişkisi üzerinden incelenmiştir. Üçüncü bölümde, kelamî ve modern ahlaki yaklaşımlar ışığında maslahatın rolü tartışılmış ve biyoetiğe geçiş yapılmıştır. Son bölüm olan dördüncü bölümde ise, celîl'ül-kelâm ve dakîk'ül-kelâm açısından fayda ve zarar ortak zemininden maslahat ile biyoetik ilişkisi ve İslami biyoetik konuları ele alınmıştır. Sonuç olarak, bu çalışma günümüz İslam düşüncesini ve biyoetiğini şekillendirmeye devam eden dinamik ve temel bir ilke olduğunu göstermektedir. maslahatın hem klasik hem de çağdaş bağlamlarda incelenerek, İslami etik ilkelerinin modern bilimsel zorluklarla nasıl etkileşime girdiğini ve çağdaş biyoetik tartışmalarına nasıl yön verebileceğini daha derinlemesine anlamamıza katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In Islamic thought, maslahah has emerged as both a means of adapting to changing circumstances and conditions and as the fundamental purpose of divine revelation. It has shaped and positioned itself in different contexts and intellectual frameworks within theological thought. This thesis examines the concept of maslahah from a multidimensional perspective within Islamic thought, exploring its applications and evolution across various disciplines such as Islamic jurisprudence (fiqh), theology (kelâm), ethics, and modern bioethics. The primary aim of the thesis is to investigate the role of maslahah as a key principle in Islamic thought and its contemporary relevance in bioethics and biotechnological discussions. In the first chapter, the concept of maslahah is analyzed from the perspective of Celîl'ül-Kelâm. This section covers the semantic meaning of maslahah, its Quranic roots, and its relationship with concepts such as maqṣad (purpose), 'illat, qiyas, istidlāl and its binding. The second chapter explores maslahah from the perspective of Dakîk'ül-Kelâm, examining its connection to key theological concepts such as nazar, tawhid, aslah, nubuwwah, lutf and hikmah.In the third chapter, the role of maslahah is discussed in light of both theological and modern ethical approaches, leading to the transition into bioethics. The final chapter focuses on the relationship between maslahah and bioethics, examining the intersection of celîl'ül-kelâm and dakîk'ül-kelâm perspectives on the concepts of benefit and harm, as well as key issues in Islamic bioethics. In conclusion, this study demonstrates that maslahah continues to be a dynamic and fundamental principle that shapes contemporary Islamic thought and bioethics. By exploring maslahah in both classical and contemporary contexts, the thesis contributes to a deeper understanding of how Islamic ethical principles interact with modern scientific challenges and inform contemporary bioethical discussions.
Benzer Tezler
- Çağdaş bir yaklaşım olarak makâsıdu'l Kur'ân
Maqasidu'l Qur'an as a contemporary approach
MURAT AKTEPE
Doktora
Türkçe
2024
DinAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Bilim Dalı
PROF. DR. ENVER ARPA
- Muhammed Murtazâ Ez-Zebîdînin hayatı, eserleri ve nübüvvet anlayışı
Life of muhammad Murtazâ Az-Zabîdî, works and vision on the prophethood
RECEP ÖNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. SÜLEYMAN AKKUŞ
- Tanrı merkezli kelam anlayışının doğuşu
The Rise of Theo-centric theology comment
FATMA BAYRAKTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AKBULUT
- Ehl-i sünnet ekollerinden Eş'arilik ve Matüridiyye'ye göre Allah'ın fiillerinde hikmet
Wisdom according to esarı and maturidiyye from Ahl-al-sunna
HÜSEYİN CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. RAMAZAN BİÇER
- Mu'tezile kelamında aslah-dua ilişkisi
The aslah-dua relationship in Mu'tazilite theology
FATMA NUR BAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRETTİN NEBİ GÜDEKLİ