Lise öğrencilerinin suç davranışlarının koruyucu faktörler kapsamında değerlendirilmesi
Evaluation of the high school students' delinquent behaviors within the scope of protective factors
- Tez No: 948430
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP BELMA GÖLGE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Adli Tıp, Psikoloji, Forensic Medicine, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Kural dışı davranış, koruyucu faktörler, ahlaki gelişim, sosyal destek algısı, okul temelli unsurlar, Rule-breaking behavior, protective factors, moral development, perceived social support, school-related factors
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Ergenlik, bireylerin sosyal çevreleriyle daha yoğun etkileşim kurdukları, riskli davranışlara yönelme eğilimlerinin arttığı kritik bir gelişim dönemidir ve bu süreçte suça yönelimi engelleyebilecek koruyucu faktörlerin belirlenmesi, önleyici politikalar geliştirilmesi açısından önem taşımaktadır (Bartollas ve Schmalleger, 2013; Bryant ve Peck, 2007). Yürütülen tez çalışmasında lise öğrencilerinin suç davranışlarını yordayabilecek kural dışı davranışların koruyucu faktörler kapsamında değerlendirilmesi ve etkili bulunan koruyucu faktörlerin güçlendirilmesine yönelik öneriler geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi Antalya ili Alanya ilçesindeki 13 lisede öğrenim gören 511 öğrenciden oluşmaktadır. Veriler; Kural Dışı Davranış Ölçeği (Kaner, 2001), Değerlerin Belirlenmesi Testi (Cesur ve Topcu, 2010), Çocuk-Ergen Sosyal Destek Ölçeği (Yardımcı ve Başbakkal, 2010), Öğrenci Bilgi Formu ve Okul Bilgi Formu aracılığıyla okullarda yüz yüze toplanarak bilgisayar ortamına aktarılmış ve SPSS 29.0.2 programı aracılığıyla tanımlayıcı istatistikler, t-testi, ANOVA, korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda ahlaki gelişim seviyesinin yüksek olması, babanın eğitim almış olması, çevreden (anne, baba, öğretmen, sınıf arkadaşları ve yakın arkadaş) algılanan sosyal desteğin yüksek olması, arkadaşların kurallara uyum göstermesi ve okul durumunun (not ortalaması, devamsızlık, okul sevgisi ve okulda ceza alma durumu) iyi olması öğrencilerin kurallara uygun davranmasını yordayan faktörler olarak tespit edilmiştir. Özellikle öğretmen desteği tek başına da koruyucu bir unsur olarak ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra, okul takımlarında yer almanın ve yakın arkadaşlardan alınan yüksek sosyal desteğin, beklenenin aksine, kural dışı davranışlarla pozitif ilişkili olduğu görülmüştür. Bulgular doğrultusunda, ergenlerin kural dışı davranışlarını önlemek amacıyla okul ortamlarında sosyal ve ahlaki gelişimi destekleyici yapıların güçlendirilmesi, sosyal destek mekanizmalarının artırılması ve özellikle risk altındaki gençler için okul temelli koruyucu programların yaygınlaştırılmasına dair öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Adolescence is a critical developmental period during which individuals engage more intensely with their social environment and become increasingly prone to risky behaviors. Identifying protective factors that can prevent youth involvement in delinquency is essential for the development of effective preventive policies (Bartollas ve Schmalleger, 2013; Bryant ve Peck, 2007). This thesis aims to examine the rule-breaking behaviors that may predict delinquent acts among high school students within the framework of protective factors and to propose strategies to strengthen those factors found to be significant. The study sample consists of 511 students enrolled in 13 high schools located in Alanya, Antalya. Data were collected face-to-face using the Rule-Breaking Behavior Scale (Kaner, 2001), the Defining Issues Test (Cesur ve Topcu, 2010), the Child and Adolescent Social Support Scale (Yardımcı ve Başbakkal, 2010), the Student Information Form, and the School Information Form. The data were digitized and analyzed using SPSS 29.0.2 through descriptive statistics, t-tests, ANOVA, correlation, and hierarchical regression analyses. The results indicate that higher levels of moral development, paternal education, perceived social support from various sources (parents, teachers, classmates, and close friends), peers' adherence to rules, and positive school-related indicators (GPA, low absenteeism, affection for school, and fewer disciplinary actions) significantly predict lower levels of rule-breaking behavior. Among these, teacher support emerged as an independent protective factor. Unexpectedly, participation in school teams and receiving high levels of support from close friends were positively associated with rule-breaking behaviors. In light of the findings, various suggestions have been proposed to strengthen school-based structures that support adolescents' moral and social development, to enhance social support mechanisms, and to expand preventive programs particularly targeting at-risk youth.
Benzer Tezler
- Ortaokul ve lise öğrencilerinde gözlenen kural dışı davranışlarda öğretmenin rolü
The role of the teacher in rule-breaking behaviors observed among middle and high school students
MERVE GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Adli Tıpİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP BELMA GÖLGE
- Ergenlerin suç eğilimi ile sosyodemografik özellikleri ve anne baba tutumları arasındaki ilişki: Zonguldak örneği
Relationship between adolescents' criminal tendencies and sosyodemographic characteristics and parental attitudes: Case of Zonguldak
HAVAGÜL ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Adli TıpÜsküdar ÜniversitesiAdli Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASİL ÖZDOĞRU
- Lise öğrencilerinin suça eğilimleri ile akademik öz yeterlik ve sosyal ilişki unsurlarının incelenmesi
The research of the relationship between the academic self-competence, social relation elements and crime tendency of the high school stodents
NESLİHAN AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimZirve ÜniversitesiEğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İZZET DÖŞ
- Lise öğrencilerinin kimlik duygusu kazanım düzeylerinin bazı kişisel-sosyal ve ailesel nitelikler ile suç davranışı düzeyi bakımından incelenmesi
Investigation the levels of sense of identity acquisition of high school students through some personal-social and parental characteristics along with the level of crime behavior
AYŞEN BALKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ESRA CEYHAN