Çevre bilinci ve sosyal medyanın yeşil ürün satın alma niyetine etkisinde planlı davranışın rolü
The role of planned behavior in the effect of environmental awareness and social media on green product purchase intention
- Tez No: 948481
- Danışmanlar: PROF. DR. KAHRAMAN ÇATI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 302
Özet
Bu çalışmanın temel amacı, çevre bilinci ve sosyal medyanın yeşil ürün satın alma niyeti üzerindeki etkisini belirlemek ve bu etkide Planlı Davranış Teorisi'nin aracı rolünü incelemektir. Araştırmanın alt amaçları arasında çevre bilincinin ve sosyal medyanın yeşil ürün satın alma niyeti üzerindeki doğrudan etkisinin tespit edilmesi; Planlı Davranış Teorisi bileşenlerinden tutum, öznel normlar ve algılanan davranışsal kontrolün yeşil ürün satın alma niyeti üzerindeki etkilerinin incelenmesi; ayrıca bu bileşenlerin aracı değişken rolünün ortaya konması yer almaktadır. Araştırma, Türkiye'de sosyal medya kullanan 18 yaş ve üzeri tüketiciler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, erişim kolaylığı ve maliyet avantajı nedeniyle kolayda örnekleme yöntemi tercih edilmiş, çevrimiçi anket aracılığıyla toplam 1548 katılımcıya ulaşılmıştır. Veriler SPSS 26 ve SmartPLS 4 paket programları kullanılarak analiz edilmiştir. Faktör analizleri sonucunda bağımsız, aracı ve bağımlı değişkenlerin alt boyutları tespit edilmiştir. Çalışmada bağımsız değişkenlerden çevre bilinci değişkeni yeşil düşünme ve yeşil ürün bilgisi boyutları üzerinden ele alınırken, sosyal medya değişkeni sosyal medya etkileşimi ve sosyal medya kullanımı boyutları üzerinden değerlendirilmiştir. Aracı değişken olan planlı davranış ise tutum, öznel norm ve algılanan davranışsal kontrol boyutlarıyla ele alınmıştır. Bağımlı değişken olan yeşil ürün satın alma niyeti ise tek boyut olarak incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, sosyal medya kullanımı, sosyal medya etkileşimi ve yeşil düşünmenin yeşil ürün satın alma niyeti üzerinde pozitif ve anlamlı etkileri bulunmuştur. Ayrıca, tutum ve algılanan davranışsal kontrolün hem çevre bilinci hem de sosyal medya ile satın alma niyeti arasındaki ilişkide aracı rol oynadığı; öznel normun ise aracılık etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Bulgular, çevre bilinci ve sosyal medyanın sürdürülebilir tüketim davranışlarını artırmada etkili olduğunu ve Planlı Davranış Teorisi'nin bu süreçte önemli bir açıklayıcı çerçeve sunduğunu ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The primary objective of this study is to examine the effects of environmental consciousness and social media on green product purchase intention, and to explore the mediating role of the Theory of Planned Behavior (TPB) in this relationship. The sub-objectives include identifying the direct effects of environmental consciousness and social media on green product purchase intention; analyzing the influence of TPB components—attitude, subjective norms, and perceived behavioral control—on purchase intention; and revealing the mediating roles of these components. The research was conducted on consumers aged 18 and over who use social media in Turkey. Due to its accessibility and cost-effectiveness, convenience sampling was used, and data were collected from 1,548 participants through an online survey. The data were analyzed using SPSS 26 and SmartPLS 4 software. Through factor analyses, subdimensions of the independent, mediating, and dependent variables were identified. Environmental consciousness was operationalized through green thinking and green product knowledge; social media was measured through social media interaction and usage; the mediating variable—planned behavior—was examined through attitude, subjective norms, and perceived behavioral control; and the dependent variable, green product purchase intention, was assessed as a unidimensional construct. According to the research findings, social media use, social media interaction, and green thinking have positive and significant effects on green product purchase intention. Additionally, it was found that attitude and perceived behavioral control mediate the relationship between both environmental consciousness and social media with purchase intention, while subjective norm does not exhibit any mediating effect. The findings indicate that environmental consciousness and social media play an effective role in promoting sustainable consumption behaviors and that the Theory of Planned Behavior provides an important explanatory framework in this process.
Benzer Tezler
- The expectations and perceptions of Generation Z toward local public services: Case of Ankara Metropolitan Municipality
Z kuşağının yerel kamu hizmetlerine yönelik beklentileri ve algıları: Ankara Büyükşehir Belediyesi örneği
BÜNYAMİN DAĞ
Doktora
İngilizce
2023
Kamu Yönetimiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZAİ ÖZTOP
- Toplu bir direniş ve sivil itaatsizlik eylemi olarak Bergama çevre hareketi
As a social resistance and civilian disobedience Bergama's environmental movement
ÇETİN ALTUNOK
- Kentlerde dikey bahçe uygulamalarının sürdürülebilir kalkınmaya etkisi: İstanbul kent meydanları üzerinden öneriler
The effect of vertical gardening in cities on sustainabledevelopment: Suggestions on İstanbul city squares
ESMA ÖZALP
- Kâr amacı gütmeyen organizasyonların sosyal medya pazarlaması etkinliğinin değerlendirilmesi: Çevreci organizasyonlar üzerine bir inceleme
Evaluation of social media marketing effectiveness of non-profit organizations: An investigation on environmentalist organizations
ZÜBEYDE YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İşletmeOsmaniye Korkut Ata Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELTEM CANOĞLU
- Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ekolojik ayak izi farkındalıkları üzerine bir araştırma
A research on the ecological footprint awareness of social studies teachers
SAFİNAZ TUNCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KÜRŞAT KOCA