Azerbaycan'da devletin gelişim süreçleri ve anayasal temelleri
The development processes of the state and the constitutional foundations i̇n Azerbaijan
- Tez No: 948647
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ ASKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Kamu Yönetimi, Siyasal Bilimler, Law, Public Administration, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Bu çalışma, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin tarihsel süreç içerisindeki devlet oluşumlarını, anayasal gelişimini ve çağdaş devlet sisteminin hukuki temellerini kapsamlı biçimde incelemektedir. Azerbaycan, tarih boyunca İslam öncesi dönemlerden başlayarak Safeviler, Kaçarlar ve hanlıklar döneminden geçen, ardından Sovyet egemenliği altına giren ve nihayetinde bağımsızlığını yeniden kazanan çok katmanlı bir siyasal dönüşüm süreci yaşamıştır. Bu süreçte devlet fikrinin evrimi, siyasal otoritenin meşruiyet zemini ve anayasal düzenin oluşumu önemli kırılma anlarıyla şekillenmiştir. 1918'de kurulan Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, parlamenter yapısıyla modern anayasal sistemin temellerini atmıştır. Bu cumhuriyet, Müslüman Doğu'da ilk demokratik cumhuriyet olarak tarih sahnesine çıkmıştır. Devlet yapısının en karakteristik özelliği parlamenter demokrasiye dayalı yönetim modelidir. Sovyetler Birliği'nin 1920'de Azerbaycan'a askeri müdahalesiyle bağımsızlık kesintiye uğramış; ülke yaklaşık 70 yıl boyunca merkeziyetçi ve tek parti rejimine bağlı olarak yönetilmiştir. Bu dönemde anayasal süreçler Moskova merkezli planlama ve denetim altında şekillenmiştir. 1991 yılında Azerbaycan bağımsızlığını yeniden ilan etmiş, bunu takiben“Azerbaycan Cumhuriyetinin Devlet Bağımsızlığı Hakkında Anayasal Akt”ı kabul edilmiştir. Bağımsızlık döneminin ilk anayasası ise 1995 yılında halk oylamasıyla yürürlüğe girmiştir. Bu gelişme, ülkenin demokratikleşme sürecinde atılan en önemli adımlardan biri olarak değerlendirilmiştir. Tez kapsamında, kuvvetler ayrılığı, temel hak ve özgürlükler, yürütme ve yasama organlarının yapısı, yargı erkinin işleyişi ve yerel yönetimlerin konumu gibi anayasal bileşenler detaylı biçimde analiz edilmiştir. Ayrıca halk egemenliği, laiklik, siyasi çoğulculuk ve insan hakları gibi ilkelerin tarihsel gelişimi ile günümüzdeki uygulamaları karşılaştırmalı yöntemle değerlendirilmiştir. Bu çerçevede Azerbaycan Anayasası'nın yalnızca normatif bir belge değil, aynı zamanda tarihsel, sosyopolitik ve kurumsal bir inşa metni olduğu vurgulanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study comprehensively examines the historical development of state structures in the Republic of Azerbaijan, the evolution of its constitutional system, and the legal foundations of its modern state apparatus. Throughout history, Azerbaijan has undergone a multi-layered political transformation, beginning in the pre-Islamic period, followed by the Safavid, Qajar, and khanate eras, later coming under Soviet rule, and ultimately regaining its independence. During this process, the evolution of the state idea, the legitimacy of political authority, and the formation of a constitutional order have been shaped by significant historical turning points. The Azerbaijan Democratic Republic, founded in 1918, laid the foundations of a modern constitutional system with its parliamentary structure. This republic entered the historical stage as the first democratic republic in the Muslim East. Its most distinctive feature was a system of governance based on parliamentary democracy. Azerbaijan's independence was interrupted by the Soviet military intervention in 1920, leading to nearly 70 years of centralized, one-party rule. During this period, constitutional processes were shaped under Moscow-centered planning and control. In 1991, Azerbaijan re-declared its independence, followed by the adoption of the“Constitutional Act on the State Independence of the Republic of Azerbaijan”The first constitution of the post-independence period was adopted by referendum in 1995, marking one of the most significant steps in the country's democratization process. This thesis analyzes in detail the constitutional components such as the separation of powers, fundamental rights and freedoms, the structure of the executive and legislative branches, the functioning of the judiciary, and the status of local administrations. Additionally, it evaluates the historical development and current application of principles such as popular sovereignty, secularism, political pluralism, and human rights through a comparative perspective. Within this framework, the Constitution of Azerbaijan is emphasized not only as a normative document but also as a historical, socio-political, and institutional foundation of state-building.
Benzer Tezler
- Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin ekonomi politiği
Political economy of Türkiye-Azerbaijan relations
NARMIN RZAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerKarabük ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ASKER
- Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde kimlik ve ötekilik söylemi: Süreklilik/değişim
Identity and otherness discourse in Turkey-Armenia relations: Continuity/change
MUSTAFA KUTLU
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal Bilimlerİstanbul Gelişim ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KEISUKE WAKIZAKA
- Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)
KADRİ AĞGÜN
Doktora
Kırgızca
2016
TarihKyrgyz State University named after I ArabaevTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV
- XIX. yüzyılda Güney Azerbaycan'ın sosyoekonomik ve sosyokültürel hayatı (1828-1906)
The socioeconomic and sociocultural life of Southern Azerbaijan in the XIX. century (1828-1906)
GÜLTEN BAL
- Azerbaycan Cumhuriyeti'nin eğitim politikasında ulus inşası ve milliyetçilik (1918-1920)
Nation building and nationalism in the education policy of the Republic of Azerbaijan (1918-1920)
FATIMA SHIRINOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
TarihHacettepe ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TEVFİK ORÇUN ÖZGÜN