Yetişkin bireylerde ortoreksiya nervoza eğiliminin belirlenmesine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması
A scale development study for the determination of orthorexia nervosa tendency in adults
- Tez No: 949159
- Danışmanlar: DOÇ. DR. INDRANİ KALKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Ortoreksiya Nervoza (ON), ilk olarak 1997 yılında Steven Bratman tarafından, bireylerin sağlıklı beslenme takıntısının patolojik bir duruma dönüşmesi olarak tanımlanmıştır. ON, besinlerin içeriği ve saflığına aşırı odaklanma ile karakterize olan, beslenme alışkanlıklarının ciddi şekilde kısıtlanmasına, psikososyal işlevselliğin bozulmasına ve beslenme yetersizliklerine yol açabilen bir sorundur. Standart bir tanı kriteri bulunmaması nedeniyle, bu çalışma Türkiye Ortoreksiya Nervoza Ölçeği'nin (TONÖ) geliştirilmesini ve psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Yeme bozukluğu tanısı olduğunu beyan eden (n=7) ve gönüllü onamı bulunmayan (n=8) bireyler çalışmadan hariç tutulduktan sonra, araştırmaya 489 kadın ve 231 erkek olmak üzere toplam 720 yetişkin katılmıştır. Ölçek geliştirme sürecinde beslenme ve diyetetik, psikiyatri hemşireliği ve Türk dili ve edebiyatı alanlarından uzman görüşleri alınmıştır. Yapı geçerliğini değerlendirmek için örneklem rastgele ikiye bölünerek Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA; n=360) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA; n=360) uygulanmıştır. Faktör analizine katılan 360 kişiden 128'ine test-tekrar testi uygulanmıştır. Sonuç olarak, 29 maddeden ve beş alt boyuttan oluşan ölçeğin genel Cronbach Alpha katsayısı 0,941, toplam puan uyum oranı %75,1 olarak hesaplanmıştır. DFA sonuçları, ölçeğin iyi model uyumunun olduğunu göstermiştir (χ²/sd=2,319, RMSEA=0,061, SRMR=0,052, IFI=0,907, CFI=0,906, GFI=0,855, TLI=0,907). Test-tekrar test analizleri ölçeğin kararlılığını desteklemiştir. ON, yüksek beden kütle indeksi, artan yeme meşguliyeti ve kısıtlama eğilimleri, düşük sigara ve alkol kullanımıyla ilişkili bulunmuştur (p
Özet (Çeviri)
Orthorexia Nervosa (ON) was first defined by Steven Bratman in 1997 as the pathological transformation of an obsession with healthy eating. ON is a condition characterized by an excessive focus on the content and purity of foods, which can lead to severely restricted dietary habits, impaired psychosocial functioning, and nutritional deficiencies. Due to the absence of standardized diagnostic criteria, this study aims to develop and evaluate the psychometric properties of the Türkiye Orthorexia Nervosa Scale (TONS). After excluding individuals who reported a diagnosis of an eating disorder (n=7) and those without informed consent (n=8), a total of 720 adults participated in the study, including 489 women and 231 men. The scale development process involved expert opinions from professionals in nutrition and dietetics, psychiatric nursing, and Turkish language and literature. To assess construct validity, the sample was randomly divided, and Exploratory Factor Analysis (EFA; n=360) and Confirmatory Factor Analysis (CFA; n=360) were conducted on separate samples. Additionally, test-retest analysis was performed on 128 participants from the factor analysis group. As a result, the scale consists of 29 items and five subdimensions, with an overall Cronbach's alpha coefficient of 0.941 and a total score fit ratio of 75.1%. CFA results indicated good model fit (χ²/df=2.319, RMSEA=0.061, SRMR=0.052, IFI=0.907, CFI=0.906, GFI=0.855, TLI=0.907). Test-retest analyses supported the stability of the scale. ON was found to be associated with a high body mass index, increased eating preoccupation and restriction tendencies, and lower smoking and alcohol consumption (p
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde ortoreksiya nervoza eğilimi ve sağlık okuryazarlığı ilişkisi: Sivas örneği
Orthorexia Nervosa tendency and health literacy relationship among university students: the case ofSivas
ESRA ÖZEL ERDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikNecmettin Erbakan ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN DURDURAN
- Yetişkin bireylerde sosyal medya bağımlılığı ve yeme bozukluğu ilişkisi
The relationship of social media addiction and eating disorder in adult individuals
ÖYKÜ GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikBahçeşehir ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLGE MERAL KOÇ
- Yetişkin bireylerde ortorektik davranışlar ve çocukluk çağı travmaları arasındaki ilişki
The relationship between orthorexic behaviors and childhood traumas in adults
ŞADİYE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Beslenme ve DiyetetikÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN CANAN
- Online diyet alan yetişkin bireylerde ortoreksiya nervoza ve ilişkili parametrelerin değerlendirilmesi
Identification of orthorexia nervosa in adults applying for online diet and determing the correlation with other parameters
KAMURAN DİĞDEM ÖZKAHYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Beslenme ve DiyetetikOkan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜVEDDET EMEL TÜFEKÇİ ALPHAN
- Yetişkin bireylerde yeme farkındalığı, sezgisel yeme ve ortoreksiya nervoza arasındaki ilişki
The relationship between mindful eating, intuitive eating and orthorexia nervosa in adult individuals
AYBİKE GÖLCÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Okan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE PEHLİVAN