Yabancılara Türkçe öğretiminde metindilbilimsel ölçütlerle Ömer Seyfettin'in İnat ve Sivrisinek isimli hikâyelerinin A2 seviyesine uyarlanması
The adaptation of Ömer Seyfettin'in's stories 'İnat' and 'Sivrisinek' to A2 level within the framework of textlinguistic criteria in teaching turkish as a foreign language
- Tez No: 949352
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BAYRAM ÇETİNKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Afyon Kocatepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
Bir anadilin yabancı dil olarak öğretilmesi sürecinde özgün metin mi yoksa sadeleştirilmiş metin mi kullanılacağı tartışmaları içerisinde bu çalışma, özgün metinlerin sadeleştirilme süreçlerinden geçirilerek temel kullanıcı düzeyine uygulanması gerekliliği düşünülerek hazırlanmıştır. Oysa tartışmaların bir boyutu yabancı dil öğretim sürecinin temel kullanıcı düzeylerinden bağımsız kullanıcı boyutlarına dek özgün metinlerin kullanılması gerekliliğini savunurken diğer boyutu ise sadeleştirilmiş metinlerin kullanılması gerekliliğini öne çıkarmaktadır. Hazırlanan bu çalışmada Ömer Seyfettin' in İnat ve Sivrisinek isimli iki hikâyesinin A2 seviyesine uyarlanması ile temel kullanıcı boyutundaki dil öğrenicilerine dil öğretim materyali sağlanmış olacaktır. Modern Türk hikâyeciliğinin kurucularından olan Ömer Seyfettin' in eserlerinin seçilmesinin sebepleri ise zamanına göre yalın bir üslup kullanması, hikâyelerinin halkın içerisinden çıkması ve halk yaşantısını doğrudan yansıtmasıdır. Küreselleşen dünya düzeninde bir dilin sadece dilsel yapılarını öğrenmenin yetersiz kaldığı, hedef yabancı dilin yaslandığı sosyolojik ve kültürel boyutları öğrenmenin öneminin vurgulandığı bir noktada çalışmamızın doğru yerde konumlanmaya çalıştığını söyleyebiliriz. Sadeleştirme süreci Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı (CEFR) rehberliğinde metindilbilimsel ölçütler kullanılarak yürütülmüş, kelime değiştirimlerinde İlyas Göz' ün (2020) Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü kullanılmıştır. Sadeleştirme işleminin ardından dil öğrenicilerinin kavrama düzeylerini artırmak amacıyla metin öncesi ve metin sonrası etkinlikler ve hikâyenin sahip olduğu anahtar kelimeler için sözlük oluşturulmuştur. Sadeleştirmenin metindilbilim kriterleri gözetilerek sistematik biçimde yapılmış olmasıyla uygulayıcı yanlılığını ortadan kaldırmak amaçlanmış ve sezgisel çeviri yönteminin dezavantajları engellenmeye çalışılmıştır. Çalışma bu yönüyle sadeleştirme sürecini bilimsel bir yaklaşımla ele almakta ve diğer uygulayıcılar tarafından tekrarlanabilir bir nitelik taşımaktadır. Çalışmayla ayrıca alandaki okuma materyali eksikliğine yönelik olarak eğitimcilere ve dil öğrenicilere kaynak metin sağlamak amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This study was prepared within the scope of ongoing debates in the field of teaching a native language as a foreign language, particularly regarding whether authentic texts or simplified texts should be used at the elementary levels of language instruction. While one side of the debate advocates the use of authentic texts across all levels of language learning—from basic to independent users—, the other side emphasizes the necessity of employing simplified texts, especially at lower proficiency levels. Rooted in the latter perspective, this study aims to adapt two short stories by Ömer Seyfettin, namely İnat and Sivrisinek, to A2 level in order to provide teaching materials suitable for basic users of Turkish as a foreign language. Ömer Seyfettin, a foundational figure in modern Turkish storytelling, was chosen as the source author due to his relatively simple and clear style, his ability to derive narratives from the everyday life of ordinary people, and his faithful representation of the sociocultural realities of his time. In an increasingly globalized world, where learning the grammatical structures of a language alone is no longer sufficient, the cultural and sociological dimensions of the target language have gained vital importance. In this respect, the present study is situated in line with the contemporary understanding that values the integration of linguistic and cultural elements in foreign language education. The simplification process was carried out under the guidance of the Common European Framework of Reference for Languages (CEFR), with textlinguistic criteria (e.g., cohesion, coherence, intentionality) serving as the primary framework. In lexical adaptations, İlyas Göz's Word Frequency Dictionary of Written Turkish was utilized. Following the simplification, various pre-reading and post-reading activities were designed, along with a glossary built upon the key vocabulary of each adapted story, aiming to enhance learners' comprehension. By employing a systematic, criteria-based approach grounded in textlinguistic principles, this study eliminates practitioner subjectivity and avoids the limitations commonly associated with intuitive simplification methods. In this regard, it offers a replicable and academically reliable model for other practitioners. Additionally, the study contributes to the field by addressing the scarcity of graded reading materials and offering resource texts for both educators and learners.
Benzer Tezler
- Metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde Ömer Seyfettin'in 'Üç Nasihat' hikâyesinin yabancılara Türkçe öğretimi için sadeleştirme denemesi
For teaching Turkish as a foreign language simplification of the story book called 'Üç Nasihat' which was written by Ömer Seyfettin, in the frame of text linguistic
SAFA EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA AÇIK
- Yabancılara Türkçe öğretiminde yazma becerilerinin gelişimine yönelik boylamsal bir araştırma
A longitudinal research on the development of writing skills in teaching Turkish to foreigners
YEŞİM TÜRKMEN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER ÖZKAN
- Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin uyarlamaları Türk ve dünya masallarından örnekler
Text adaptations in teaching Turkish as a foreign language: Examples from Turkish and world tales
KAMİL ÖNAL
Doktora
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiAvrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET BÜYÜKAKKAŞ
- Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde Peyami Safa'nın öykülerinin A2 seviyesine uyarlanması
Adaptation of Peyami Safa's stories to level A2 for teaching Turkish as a foreign language
ADEM KUTLU
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER NURLU
- Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazınsal metinlerin B1 düzeyine uyarlanması: Eskici örneği
Adaptation of literary texts to level b1 in teaching Turkish as a foreign language: 'Eskici' example
RÜMEYSA SÜNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ASLAN DEMİR