2000 sonrası Türk Sineması'nda melodram ve hüzünlü komedi: Kiplik kavramı üzerinden türlerin popülerlik analizi
Melodrama and tearful comedy in Turkish Cinema after 2000: An analysis of the popularity of genres through the concept of mood
- Tez No: 949482
- Danışmanlar: PROF. DR. LALE KABADAYI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Radyo-Televizyon, Sahne ve Görüntü Sanatları, İletişim Bilimleri, Radio and Television, Performing and Visual Arts, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Tez çalışmasında, 2000 sonrası Türk Sineması'ndaki komedi ve melodram türünde üretilen filmler, kiplik, duygulanım stratejileri, duygu yapıları ve toplumsal değişimler çerçevesinde analiz edilmektedir. Türk Sineması'nın bu dönemdeki gelişimi, özellikle komedi ve melodram türlerinde belirgin bir popülerleşmeye işaret etmektedir. Bu dönemde hüzünlü komedi adı verilen ara türün artışı söz konusudur. Bu filmlerin, anaakım/anaakım dışı film yapma pratiğinin ortak özelliklerini taşıdığı görülmektedir. Bu kapsamda çalışmada, söz konusu türlerin artan popülerliğinin ardındaki faktörler incelenirken, anlatıya dair içeriklerin ve üretim süreçlerinin değişimi, dağıtım stratejileri, seyirci puanlamaları ve toplumsal yapıda meydana gelen dönüşümler ele alınmıştır. Amaç, bu türlerin popülerliğini sağlayan yapısal dinamikleri ve estetik tercihleri endüstriyel ve kültürel açıdan değerlendirmektir. Türk Sineması'nda hüzünlü komedi türü, melodrama yakın bir modelle kurgulanmaktadır. 2000'li yıllarda bu türün kitle bazında seyirciye ulaştığı görülmektedir. Yaygınlaşan hüzünlü komedi ve melodramların popülerliğiyle Türkiye'nin sosyo-politik yapısındaki değişimler arasında ilişki kurulmalıdır. Söz konusu filmlerde toplumun durumunu yansıtan anlatıların ele alındığı, benzer duygu yapılarına yer verildiği ve mizah unsurlarının sosyal eleştirilerle yapılandırıldığı görülmektedir. Bu filmlerde, seyircinin güldürülmesinin yanında günlük yaşamın zorlukları, ekonomik sıkıntılar ve toplumsal gerilimlere işaret eden söylemlerin, toplumsal eleştiri niteliği taşıdığı belirlenmektedir. Bu bağlamda, 2000-2020 arasında üretilen popüler filmlerin içeriğinin, izleyicinin yaşam deneyimiyle bağlantı kurulmasına olanak tanıdığı ve Türk toplumunun duygu yapılarını temsil ettiği savunulmaktadır. Çalışmanın metodolojisi, eleştirel söylem analizi ve değer analizi tekniği ile belirlenmiş olup hüzünlü komedi ve melodram türleri kapsamında sınırlandırılmıştır. Bu çerçevede 2000-2020 yılları arasından seçilen popüler filmler, analiz kategorilerine göre incelenmiştir. Bu amaçla melodram ve komedi türsel özelliklerini, mod, kiplik ve/veya motif olarak işleyen Babam ve Oğlum (2005, yön. Çağan Irmak), Başka Dilde Aşk (2009, yön. İlksen Başarır), Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku (2014, yön. Çiğdem Vitrinel), İftarlık Gazoz (2016, yön. Yüksel Aksu) ve Babam (2017, yön. Nihat Durak) filmleri analiz için seçilmiştir. Analiz sonucunda 2000 sonrası dönemde Türk Sineması'nda komedi ve melodram türlerinin üretim koşullarının ve içerik yapılarının, Türkiye'nin sosyo-kültürel durumuna paralel olarak geliştiği görülmüştür. Bu türler, ülkenin toplumsal yapısında yaşanan değişimlere yanıt vermekte ve halkın günlük yaşamdaki duygu/düşünce yapılarını yansıtmaktadır. Genel toplumsal yapılara hitap ederek geniş kitleler tarafından benimsenen filmlerin, türler bağlamında revizyonist yapılandığı sonucu bulgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, films produced in the comedy and melodrama genres in Turkish cinema after 2000 are analyzed in terms of modality, emotional strategies, emotional structures, and social changes. The development of Turkish cinema during this period indicates a marked increase in popularity, particularly in the comedy and melodrama genres. During this time, there was also a notable rise in the subgenre known as comédie larmoyante. These films share common characteristics with both mainstream and non-mainstream filmmaking practices. In this context, the study examines the factors behind the increasing popularity of these genres, as well as shifts in narrative content and production processes, distribution strategies, audience ratings, and transformations in social structure. The aim is to evaluate the structural dynamics and aesthetic preferences that contribute to the popularity of these genres from an industrial and cultural perspective. In Turkish cinema, the comédie larmoyante genre is structured similarly to the melodrama genre. In the 2000s, this genre successfully reached a mass audience. A connection should be established between the widespread popularity of comédie larmoyante and melodramas and the changes in Türkiye's socio-political structure. These films are observed to reflect the state of society, feature similar emotional structures, and incorporate humorous elements that serve as social criticism. Beyond merely eliciting laughter, the discourses in these films are found to carry social criticism by highlighting the difficulties of daily life, economic hardships, and social tensions. In this context, it is argued that the content of popular films produced between 2000 and 2020 allows for a connection to be made with the viewer's life experience and represents the emotional structures of Turkish society. The methodology of the study employs critical discourse analysis and value analysis techniques, and is limited to the genres of comédie larmoyante and melodrama. Within this framework, popular films selected from the years 2000-2020 were examined according to specific analysis categories. For this purpose, the films Babam ve Oğlum (2005, dir. Çağan Irmak), Başka Dilde Aşk (2009, dir. İlksen Başarır), Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku (2014, dir. Çiğdem Vitrinel), İftarlık Gazoz (2016, dir. Yüksel Aksu), and Babam (2017, dir. Nihat Durak) have been selected for analysis. The analysis reveals that the production conditions and content structures of comedy and melodrama genres in Turkish cinema after 2000 have developed in parallel with Türkiye's socio-cultural situation. These genres respond to changes in the country's social structure and effectively reflect the emotions and thoughts of the populace in their daily lives. It was found that films appealing to broad social structures and gaining wide audience acceptance are revisionist in terms of genre.
Benzer Tezler
- Türk sinemasında anlatı ve karakter açısından birey
The individual in Turkish cinema within the aspect of narrative and character
RİFAT BECERİKLİ
Doktora
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıEge ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK TAKIMCI
- Yeni Türk sinemasında melodram erkekleri
Melodrama men in new Turkish cinema
YELİZ BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Radyo-TelevizyonGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYDAN ÖZSOY
- Hollywood sinemasında romantik komedi türünün Türk sinemasına yansıması: 2000 sonrası filmlerin karşılaştırmalı analizi
The reflection of comedy genre in hollywood on the cinema of Turkey: The comparati̇ve analysis of post 2000 movies
SİNEM CENGİZ VURDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Radyo-TelevizyonMaltepe ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLÇİN ÇAKICI ÖZTÜRK
- Yeşilçam melodram anlatısının günümüz Türk sinemasına etkisi
The effect of Yeşilçam melodrama narrative to contemporary Turkish cinema
FERDİ OZAN DERİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA BİRYILDIZ
- Kadın sinemasında trajik deneyim olgusu: 2000 sonrası Türk filmleri üzerine bir inceleme
The phenomenon of tragic experience in women's cinema: A study on Turkish films after 2000
TÜRKER KÖRÜK
Doktora
Türkçe
2023
FelsefeEge ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİLE OYA PAKER