A sociological mapping of female and feminist translation in türkiye
Türkiye'de dişil ve feminist çevirinin sosyolojik bir haritası
- Tez No: 949491
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SİNEM BOZKURT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 250
Özet
Son yıllarda, feminist çeviri çalışmaları Türkiye'de önem kazanmış ve feminizm ile çevirinin kesişimi sosyolojik olarak daha yaygın bir şekilde kabul görmüştür. Bu çalışma, Pierre Bourdieu'nün alan kuramını kuramsal bir çerçeve olarak ve Massardier-Kenney'in (1997) feminist çeviri stratejilerini analitik bir araç olarak kullanarak Türkiye'de dişil ve feminist çevirinin gelişimini, kapsamını ve özelliklerini incelemektedir. Çalışma, 28 üniversitenin toplumsal cinsiyet çalışmaları lisansüstü programlarındaki akademisyenlerin ankete verdikleri yanıtlar ve derlem temelli ve metinlerarası analizler aracılığıyla, çeviribilim içinde bir alt alanın ortaya çıkışını araştırmaktadır. Anket, feminist praksisten etkilenen ve bu praksise dahil olan eyleyicilerin görüşlerini değerlendirmek üzere geliştirilmiştir. Üç anahtar kelime (feminizm, feminist ve toplumsal cinsiyet) kullanılarak 28 üniversitenin ve Kadın Eserleri Kütüphanesi Bilgi Merkezi Vakfı'nın katalogları taranmıştır. Bu sayede 889 orijinal eser ve 590 çeviriden oluşan bir derlem elde edilmiştir. Derlem; çevirmenlerin, yazarların, yayıncıların ve kaynak dillerin profillerinin yanı sıra iyileştirme, açımlama ve iş birliği gibi feminist çeviri stratejilerinin kullanımını belirlemek için analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, 2000'li yılların öncesinde ve sonrasında çeşitli eyleyiciler olduğu tespit edilmiş ve bu da Türkiye'de feminizmin gelişimi göz önüne alındığında önemli çıkarımlar elde edilmesini sağlamıştır. Bulgular, Bourdieu'nün sosyolojik yaklaşımının alanın yapısal dinamiklerini etkili bir şekilde aydınlattığını göstermektedir. Buna ek olarak, derlemle ilişkilendirilen yayıncılık alanı, alanların ve eyleyicilerin toplum içindeki göreli konumlarını gösteren yapısal bir düzen olarak işlev gören bir mekân olarak tanımlanabilir. Dişil ve feminist çeviri alanı, Türkiye'de feminizm altında bir alt alan niteliği taşımaktadır. Çevirmenlerin, özellikle de kadınların görünürlüğü ve rolleri, Türkiye'deki feminist akademik ve kültürel söylemdeki daha geniş değişimleri yansıtacak şekilde zaman içinde evrilmiştir. Bu çalışmada benimsenen metodolojiye dayanarak“feminist döngü”adı verilen yeni bir model de önerilmiştir. Bu araştırma, gelişmekte olan feminist çeviri çalışmalarına katkıda bulunmakta ve gelecekteki çalışmalara yönelik olarak metin içi analizlerin derinleştirilmesi ve disiplinlerarası yaklaşımların genişletilmesi yönünde öneriler sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
In recent years, feminist translation studies have gained prominence in Türkiye, with the intersection of feminism and translation more widely recognized sociologically. This dissertation employs Pierre Bourdieu's field theory as a theoretical framework and Massardier-Kenney's (1997) feminist translation strategies as an analytical tool to examine the development, scope, and characteristics of female and feminist translation in Türkiye. Through corpus-based and paratextual analyses and responses to a questionnaire from academics in gender studies graduate programs at 28 universities, the study explores the emergence of a subfield within translation studies. The questionnaire was developed to evaluate the opinions of agents affected by and involved in feminist praxis. Three keywords (feminism, feminist, and gender) were used to scan the catalogs of the 28 universities and the Women's Library Information Center Foundation. This identified a corpus of 889 original works and 590 translations. The corpus was analyzed to determine the profiles of translators, authors, publishers, and source languages, as well as the application of feminist translation strategies such as recovery, commentary, and collaboration. The analysis revealed various actors before and after the 2000s, which has significant implications considering the evolution of feminism in Türkiye. The findings suggest that Bourdieu's sociological approach effectively illuminates the field's structural dynamics. Additionally, the publishing sphere associated with the corpus can be defined as a space that functions as a structural order indicating the relative positions of fields and agents within society. The female and feminist translation space exhibits characteristics of a subfield of feminism in Türkiye. The visibility and roles of translators, especially women, have evolved over time, reflecting broader shifts in feminist academic and cultural discourse in Türkiye. Based on the methodology adopted in this study, a new model called the“feminist circle”has been proposed. This research contributes to the growing body of feminist translation scholarship and suggests directions for future studies, including deeper textual analyses and more expansive interdisciplinary approaches.
Benzer Tezler
- Zamanın ve mekânın genişlemiş alanında bir kültürteknik: paralel projeksiyon
A cultural technique in the expanded field of time and space: parallel projection
MELEK KILINÇ
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TERCAN
- Gündelik yaşam pratikleri çerçevesinde sokak deneyimi: Moda semti
Street experience in the frame of everyday life experiences: Moda neighborhood
MERVE ÖZGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İPEK AKPINAR AKSUGÜR
- Yeni nesil birliktelik mekanları olarak 'süperpoze mekan' üretimi: Yaratıcı 'dördüncü mekan' ekosistemi
The production of 'superposed space' as new generational spaces of togetherness: A creative 'fourth place' ecosystem
DUYGU KISACIK KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER
- Mekansal aidiyet ve yabancılaşma bağlamında Zeyrek konut çevresinin irdelenmesi
An investigation about Zeyrek housing environment in the context of place attachment and estrangement
PINAR GEÇKİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÜNLÜ
- Reclaiming the city square; social production of public space- Sultanahmet–Beyazit–Taksim Republican squares
Şehir meydanı savunusu; kamusal mekanın toplumsal üretimi-Sultanahmet–Beyazıt–Taksim Cumhuriyet meydanları
MERİÇ DEMİR KAHRAMAN
Doktora
İngilizce
2017
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU