Kahramanmaraş merkezli depremlere maruz kalmış bireylerde travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide başa çıkma stratejilerinin aracı rolü ile bütünlük duygusu ve algılanan sosyal desteğin düzenleyici rollerinin incelenmesi
The investigation of the mediating role of coping strategies and the moderating roles of sense of coherence and perceived social support in the relationship between posttraumatic stress disorder symptoms and posttraumatic growth in individuals exposed to Kahramanmaraş- centered earthquake
- Tez No: 949573
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE BİKEM KARGI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 185
Özet
Bu çalışma, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtileri ile travma sonrası büyüme (TSB) arasındaki ilişkiyi incelemeyi; bu ilişkide başa çıkma stratejilerinin aracı rolünü ve bütünlük duygusu ile algılanan sosyal desteğin düzenleyici rollerini test etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın örneklemini, 6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye'de meydana gelen depremlere doğrudan maruz kalmış, 18-65 yaş aralığında yer alan 211 birey oluşturmaktadır. Katılımcılara kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle çevrim içi ve Ankara'da yüz yüze anket uygulamaları yoluyla ulaşılmıştır. Veriler; Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği–5, Bütünlük Duygusu Ölçeği, Başa Çıkma Tutumları Değerlendirme Ölçeği, Travma Sonrası Büyüme Envanteri ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde IBM SPSS® 22 programı ve Hayes'in PROCESS makrosu kullanılarak korelasyon analizi, çoklu regresyon analizi, aracılık analizi ve düzenlenmiş aracılık analizi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, TSSB belirtileri ile TSB arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğunu, başa çıkma stratejilerinin ise bu ilişki üzerinde kısmi bir aracılık rolü oynadığını ortaya koymuştur. Ayrıca, algılanan sosyal desteğin bu dolaylı ilişki üzerinde anlamlı bir düzenleyici etkisi olduğu bulunmuştur. Ancak bütünlük duygusunun düzenleyici etkisi anlamlı bulunmamıştır. Bulgular, travma sonrası büyüme sürecinde bireyin kullandığı başa çıkma yolları ile sosyal destek algısının belirleyici rolünü vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aimed to examine the relationship between post-traumatic stress disorder (PTSD) symptoms and post-traumatic growth (PTG), while testing the mediating role of coping strategies and the moderating roles of sense of coherence and perceived social support. The sample consisted of 211 individuals aged between 18 and 65 who were directly exposed to the earthquakes on February 6, 2023, in southeastern Türkiye. Participants were recruited through convenience sampling online and via face-to-face questionnaire administration in Ankara. Data were collected using the Posttraumatic Diagnostic Scale for DSM–5 (PDS-5), the Sense of Coherence Scale (SOC-13), the COPE Inventory, the Posttraumatic Growth Inventory (PTGI), and the Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS). Analyses were conducted using IBM SPSS® 22 and Hayes' PROCESS macro, which included correlation, multiple regression, mediation, and moderated mediation analyses. Findings revealed a significant positive association between PTSD symptoms and PTG. Coping strategies partially mediated this relationship. Moreover, perceived social support significantly moderated the indirect effect between PTSD and PTG. However, no significant moderating effect was found for the sense of coherence. These findings emphasize the crucial role of individuals' coping responses and perceived social support in fostering growth following trauma.
Benzer Tezler
- Kahramanmaraş depremlerini yaşamış yetişkin bireylerde travma sonrası büyümenin yordayıcısı olarak travma sonrası stres belirtileri, bilişsel ve davranışsal duygu düzenleme becerilerinin incelenmesi
Examination of post-traumatic stress symptoms, cognitive and behavioral emotion regulation skills as predictives of post-traumatic growth in adults who experienced the Kahramanmaras earthquakes
NUR YAĞMUR ARAS
Doktora
Türkçe
2025
PsikolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL ÖZCAN
- Depremzede bireylerde travma sonrası stres bozukluğu ile yaşam anlamı arasındaki ilişkide umut duygusunun aracı rolü: Kahramanmaraş örneği
The mediating role of hope in the relationship between post-traumatic stress disorder and meaning of life in earthquake survivors: The example of Kahramanmaraş
İLKE EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR AKOĞLU
- Bir üniversite hastanesinde depremzede hastalara hizmet veren sağlık çalışanlarının ikincil travmatik stres, depresyon ve anksiyete düzeylerinin değerlendirilmesi
Evaluation of secondary traumatic stress, depression and anxiety levels of health workers serving earthquake victims in a university hospital
EZGİ EDA AKMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YELTEKİN DEMİREL
- Deprem sahasında 4-6 yaş çocuklarla grup Theraplay uygulaması: Ebeveyn-çocuk ilişkisi ve çocuğun sosyal beceri ve davranışları üzerine etkisi
Group Theraplay practice with 4-6 years old children in earthquake zone: Parent-child relationship and its effect on the child's social skills and behaviors
HÜLYA YÖRÜKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiIşık ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA AKÇİNAR YAYLA
- Travma sonrası büyümede umut ve öz-yeterliğin yordayıcı etkisi: kadın afetzede örneği
The predictive effect of hope and self-efficacy on post-traumatic growth: Example of disaster victims of women
İREM KAYACAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA BİNGÖL