Kahramanmaraş depremlerini yaşamış yetişkin bireylerde travma sonrası büyümenin yordayıcısı olarak travma sonrası stres belirtileri, bilişsel ve davranışsal duygu düzenleme becerilerinin incelenmesi
Examination of post-traumatic stress symptoms, cognitive and behavioral emotion regulation skills as predictives of post-traumatic growth in adults who experienced the Kahramanmaras earthquakes
- Tez No: 946899
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KEMAL ÖZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu araştırma, Kahramanmaraş depremlerine maruz kalmış yetişkin bireylerde travma sonrası büyüme sürecinde, travmaya bağlı stres semptomlarının yanı sıra bilişsel ve davranışsal duygu düzenleme becerilerinin ilişkisini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu araştırma, korelasyonel desen kullanılarak gerçekleştirilen nicel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen depremden etkilenen 10 farklı ilden çevrim içi katılım sağlayan, yaşları 18 ile 80 arasında değişen 605 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada yer alan katılımcılar, uygun örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışmanın verileri demografik bilgi formu, Travma Sonrası Büyüme Envanteri, Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kısa Ölçeği ve Bilişsel ile Davranışsal Duygu Düzenleme Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Tüm istatistiksel veriler IBM SPSS 26 yazılımı üzerinden analiz edilmiştir. Verilerin analizinde bağımsız örneklemler için t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Tukey HSD testi, Pearson korelasyon analizi ve Hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda bireylerin korku düzeyleri ve yakınlarının enkaz altında kalma durumu ile travma sonrası büyüme düzeyi arasında pozitif bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Deprem sonrası çok az korku yaşayan bireylerin travma sonrası büyüme toplam puan ortalamalarının oldukça korku yaşayan, şiddetli korku yaşayan ve çok şiddetli korku yaşayan bireylerden anlamlı bir şekilde daha düşük olduğu bulunmuştur. Kahramanmaraş depremlerinde yakınları enkaz altında kalan bireylerin travma sonrası büyüme düzeylerinin, yakınları enkaz altında kalmayan bireylerden anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu elde edilmiştir. Gerçekleştirilen hiyerarşik regresyon analizi sonucunda travma sonrası stres bozukluğu belirtileri, bilişsel duygu düzenleme becerilerinden pozitif tekrar odaklanma ile pozitif yeniden gözden geçirme ve davranışsal duygu düzenleme becerilerinden dikkatini dağıtma, sorunun üstüne gitme, sosyal destek arama ile görmezden gelme travma sonrası büyüme üzerinde olumlu ve anlamlı bir etkendir. Elde edilen sonuçlar, mevcut literatür doğrultusunda değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This research aims to evaluate the relationship between trauma-related stress symptoms as well as cognitive and behavioral emotion regulation skills in the post-traumatic growth process in adults exposed to the Kahramanmaraş earthquakes. This research is a quantitative study conducted using a correlational design. The study group consists of 605 individuals aged between 18 and 80 who participated online from 10 different provinces affected by the earthquake centered in Kahramanmaraş. Participants in the study were determined using the convenience sampling method. Data for the study were collected using the demographic information form, Posttraumatic Growth Inventory, Posttraumatic Stress Disorder Brief Scale, and Cognitive and Behavioral Emotion Regulation Scale. All statistical data were analyzed using IBM SPSS 26 software. In the analysis of the data, t-test for independent samples, one-way analysis of variance (ANOVA), Tukey HSD test, Pearson correlation analysis and hierarchical regression analysis were applied. As a result of the research, it was determined that there was a positive relationship between the fear levels of individuals and the status of their relatives being trapped under the rubble and the level of post-traumatic growth. It was found that the total post-traumatic growth mean scores of individuals who experienced very little fear after the earthquake were significantly lower than those who experienced considerable fear, severe fear, and very severe fear. It was found that the post-traumatic growth levels of individuals whose relatives were trapped under the rubble in the Kahramanmaraş earthquakes were significantly higher than those of individuals whose relatives were not trapped under the rubble. As a result of the hierarchical regression analysis, the symptoms of post-traumatic stress disorder, positive refocusing and positive reexamination from cognitive emotion regulation strategies, and distraction, addressing the problem, seeking social support and ignoring from behavioral emotion regulation strategies are positive and significant factors on post-traumatic growth. The results obtained were evaluated and interpreted in line with the existing literature.
Benzer Tezler
- 6 Şubat depremlerini yaşamış bireylerin travma düzeyi, varoluşsal kaygı ve mekâna bağlanma ile ilişkisinin incelenmesi
Examination of the relationship between the trauma level, existential anxiety and place attachment of individuals who experienced The February 6 earthquakes
SADIK AHMET BÖLÜKBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiYakın Doğu ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİNGÜL HARMANCI
- Kahramanmaraş Depremleri'ni yaşamış yetişkinlerin bağlanma biçimi ile travma sonrası stres bozukluğu belirtileri, depresif belirti düzeyi ve umutsuzluk düzeyi arasındaki ilişkide zaman perspektifinin ve dissosiyasyon düzeyinin aracı rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of time perspective and dissociation level in the relationship between attachment style and post-traumatic stress disorder symptoms, depressive symptoms, and hopelessness level in adults who have experienced the Kahramanmaraş Earthquakes
ÜMMÜ GÜLSÜM ALACA
- 6 Şubat depremini yaşamış, İstanbul'da eğitim gören kadınların deprem sonrası duygu ve deneyimlerinin yorumlayıcı fenomenolojik analiz ile incelenmesi
The emotional and experiential analysis of women who experienced the February 6, 2023 earthquakes and continued their education in Istanbul through interpretative phenomenological analysis
BÜŞRA CÜHER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVDA SARI DEMİR
- Örgün eğitimde sunulan deprem eğitiminin Kahramanmaraş depremlerini yaşamış öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesi
Evaluation of earthquake education provided in formal education according to the opinions of teachers who have experienced the Kahramanmaraş earthquakes
ESRA CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAdıyaman ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SUAT ÇAPUK
- Deprem felaketini yaşamış olan 60-72 aylık çocuklarda kaygı ve sosyal-duygusal uyumun incelenmesi
Examination of anxiety and social-emotional adjustment in 60-72 month old children who experienced an earthquake disaster
ESRA AĞYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiOkul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYPERİ DİKİCİ SIĞIRTMAÇ