Hemodiyaliz hastalarında hastalık ve tedaviye ilişkin belirsizlik ölçeğini Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması
Adaptation, validity and reliability study of the illness and treatment uncertainty scale in hemodialysis patients
- Tez No: 949731
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE KACAROĞLU VİCDAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hemşirelik Esasları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Bu çalışma, Hemodiyaliz Hastalarında Hastalık ve Tedaviye İlişkin Belirsizlik Ölçeğini Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirliğinin sağlanması amacıyla metodolojik tipte yapıldı. Araştırmanın örneklemini, 06.01.2025-11.02.2025 tarihleri arasında, Muğla Eğitim ve Araştırma Hastanesinin hemodiyaliz ünitesinde tedavi gören 48 hasta ve Özel Fethiye Can Diyaliz Merkezinde tedavi gören 169 hasta oluşturdu. Araştırma verileri, hastaların uygun olduğu saatlerde Hasta Tanıtıcı Bilgi Formu, Hemodiyaliz Hastalarında Hastalık ve Tedaviye İlişkin Belirsizlik Ölçeği ve Mishel Hastalıkta Belirsizlik Ölçeği-Toplum Formu kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Ölçek geçerlik çalışması için dil geçerliği, kapsam geçerliği ve yapı geçerliği incelendi. İç geçerliği değerlendirmek için Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı, madde toplam korelasyonu, paralel form eşdeğerliği, iki yarı test tutarlılığı ve zamana göre değişmezlik testleri uygulandı. Ölçek kapsam geçerlik indeksi 0.99 bulundu. Ölçek faktör analizinde Kaiser-Meyer-Olkin= 0.802, x2= 1493.961, p= 0.000 olduğu ve Doğrulayıcı Faktör Analizinde x2/SD değeri 1.78, RMSEA= 0.060, SRMR= 0.051, CFI= 1.00 ve GFI= 0.99 hesaplandı ve ölçeğin yapı geçerliği açısından uygun olduğu belirlendi. Açıklayıcı Faktör Analizi sonucunda toplam varyans 67.322 bulundu. Doğrulayıcı Faktör Analizine ilişkin değerler ölçeğin kabul edilebilir olduğunu gösterdi. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.851, alt boyutlarının Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı ise 0.708-0.819 arasında olduğu bulundu. Ölçeğin genel puan ortalaması toplamı 48.79±15.82 puan olarak bulundu. Ölçeğin zamana göre değişmezliğini değerlendirmek için 183 hastaya Test re-test yöntemi uygulandı ve r= 0.951 düzeyinde pozitif ve anlamlı olduğu görüldü. Yapılan çalışma sonucunda Hemodiyaliz Hastalarında Hastalık ve Tedaviye İlişkin Belirsizlik Ölçeğinin Türk kültüründe, hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda hastalık ve tedaviye ilişkin belirsizliklerini değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir araç olduğu belirlendi.
Özet (Çeviri)
This methodological study aimed to adapt the Illness and Treatment Uncertainty Scale for Hemodialysis Patients into Turkish and to evaluate its validity and reliability. The study sample consisted of 48 patients receiving treatment at the Muğla Training and Research Hospital hemodialysis unit and 169 patients at the Private Fethiye Can Dialysis Center between January 6 and February 11, 2025. Data were collected through face-to-face interviews conducted at times convenient for the patients, using a patient information form, the Illness and Treatment Uncertainty Scale for Hemodialysis Patients, and the Mishel Uncertainty in Illness Scale – Community Form. Linguistic, content, and construct validity analyses were conducted for the scale. Internal consistency was evaluated using Cronbach's alpha reliability coefficient, item-total correlation, parallel form equivalence, split-half reliability, and test-retest reliability analyses. The content validity index of the scale was calculated as 0.99. In the factor analysis, the Kaiser-Meyer-Olkin value was 0.802, Bartlett's test result was χ²= 1493.961, and p= 0.000. The CFA fit indices were as follows: χ²/df= 1.78, RMSEA= 0.060, SRMR= 0.051, CFI= 1.00, and GFI= 0.99, all indicating strong construct validity. The EFA revealed a total variance of 67.322%. CFA values confirmed the scale's acceptability. The overall Cronbach's alpha coefficient of the scale was 0.851, while the subscales ranged between 0.708-0.819. The mean total score of the scale was 48.79±15.82. To evaluate the temporal stability of the scale, the test-retest method was administered to 183 patients and a positive and significant correlation was found at r= 0.951. In conclusion, the Illness and Treatment Uncertainty Scale for Hemodialysis Patients was determined a valid and reliable instrument for assessing uncertainty regarding illness and treatment among Turkish-speaking hemodialysis patients.
Benzer Tezler
- Hemodiyaliz ve sürekli ayaktan periton diyalizi hastalarında yaşam kalitesi ve etkileyen faktörler
Quality of life and influencing factors in hemodialysis and continuous ambulatory peritoneal dialysis patients
HARUN YAZGAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
NefrolojiCelal Bayar Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYHUN KÜRŞAT
- Hemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarında yaşam kalitesi ve etkileyen faktörler
Quality of life and effecting factors in hemodialysıs and peritoneal dialysis patients
İPEK TÜRK
- Kronik böbrek yetmezliği tanısı almış hemodiyaliz hastalarında depresyon düzeyleri, algılanan duygu dışavurum düzeyleri ve algılanan sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relations among depression levels, perceived expressed emotion levels and perceived social support levels in hemodialysis patients diagnosed with chronic renal failure
BETÜL KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PERVİN SEVDA BIKMAZ
- Kronik hemodiyaliz hastalarında stres ve başetme
Stress and coping of chronic hemodialysis patients
BELGÜZAR KARA
- Şizofreni hastalarında yeti yitimi ile öz bakım gücü arasındaki ilişkinin incelenmesi
The examination of the relationship between disability and self care agency in patients wi̇th schizophrenia
RABİA BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikAtatürk ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. ÖZLEM ŞAHİN ALTUN