Mezopotamya kalıntıları üzerinden Kur'an-ı Kerim kıssalarının belgelendirilmesinde tarihsel yöntem (eleştirel ve analitik bir araştırma)
The historical method in documenting Quranic stories through the archaeological evidence of mesopotamia: (a critical analytical study)
- Tez No: 949814
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULNASER SULTAN MOHSEN SALLAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tarihî Yöntem – Kur'an Kıssaları – Arkeoloji – Kitâb-ı Mukaddes – Mezopotamya, Historical Method – Qur'anic Narratives – Archaeology – Bible – Mesopotamia
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Kur'an kıssaları tüm yönleriyle ilmî araştırmalara konu edilmiş olsa da tarihî boyutu diğer yönler kadar dikkat çekmemiştir. Ancak Kitâb-ı Mukaddes'teki tarihî kıssaların içerdiği zıtlıklar ve şüpheler, araştırmacıların dikkatini bu alana yöneltmiştir. Bu kıssalara yönelik tenkitler artmış ve batıl sayılmıştır. Ne var ki, bu tenkitler çoğu zaman Kur'an'daki kıssalarla Kitâb-ı Mukaddes'teki kıssalar arasında herhangi bir ayrım yapılmaksızın genelleştirilmiştir. Bu durum, Kur'an kıssalarının da Kitâb-ı Mukaddes gibi yeniden değerlendirilmesi gerektiğine dair çağrıları gündeme getirmiştir. Böylece Kur'an kıssalarının tarihsel olarak belgelendirilmesi meselesi bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışma, Kur'an kıssalarında tarihî yöntemin bilimsel değerini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda dinî kıssalarda tarihî yöntemin dayandığı esaslar ortaya konmuş; Kur'an kıssalarının tarihî değeri, tarihî hakikati ve yaşanmışlığı belgelendirilmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda Kur'an kıssalarının Mezopotamya coğrafyasındaki arkeolojik kalıntılar aracılığıyla tarihsel olarak belgelendirilmesi yönünde bir yöntem teklif edilmiştir. Bütün bu hedefler, genel olarak Kur'an kıssalarının tarihî yönü üzerinde odaklanmakta; kıssaların tarihî ve ilmî değerini ortaya koymayı ve tarihî hakikatine dair şüphe uyandıran görüşleri tarihî, arkeolojik ve belgesel delillerle tartışmayı amaçlamaktadır. Bu hedeflere ulaşmak amacıyla çalışma; Kur'an kıssalarında geçen tarihsel olayların betimlenmesini içeren“tasviri yöntem”, olayların mukayeseli olarak ele alındığı“tarihî mukayeseli yöntem”ve tarihî olayların belgeler ve yazılı metinler çerçevesinde incelendiği“tahlilî yöntem”olmak üzere birden çok metotla yürütülmüştür. Çalışmanın ulaştığı başlıca sonuç, Kur'an kıssalarının tarihî açıdan güvenilirliğini ortaya koyan ilmî ve metodolojik ilkelere dayalı bir belgelendirme çerçevesinin oluşturulabileceğidir. Bu çerçeve, Kur'an kıssalarının tahrif ve manipülasyondan uzak ve indirildikleri zaman dilimiyle güçlü bir ilişki içinde olduklarını ortaya koymuştur. Ayrıca çalışma, Mezopotamya bölgesinde peygamberlerin davetine dair çok sayıda tablet ve arkeolojik bulgunun mevcut olduğunu da göstermiştir.
Özet (Çeviri)
Although the Qur'anic narratives have been the subject of scholarly research in various aspects, their historical dimension has not received as much attention as other facets. However, the contradictions and doubts contained in the historical narratives of the Bible have drawn researchers' attention to this domain. Consequently, critiques of these narratives have increased, often dismissing them as false. Yet, such critiques have frequently been generalized without distinguishing between the narratives of the Qur'an and those of the Bible. This has led to calls for a re-evaluation of the Qur'anic narratives similar to those directed at the Bible, raising the issue of the historical documentation of Qur'anic stories. This study aims to examine the scholarly value of the historical method in the context of Qur'anic narratives. It identifies the principles upon which the historical approach to religious narratives is based and attempts to verify the historical value, factuality, and lived reality of the Qur'anic accounts. Furthermore, it proposes a methodological framework for the historical verification of the Qur'anic narratives through archaeological remains in the Mesopotamian region. All these objectives focus on the historical dimension of the Qur'anic narratives and seek to demonstrate their historical and scholarly significance. The study also aims to critically assess the claims that cast doubt on their historical veracity using historical, archaeological, and documentary evidence. To achieve these goals, the research employs multiple methodological approaches, including the“descriptive method”for portraying historical events mentioned in the Qur'an, the“comparative historical method”for analyzing similar events comparatively, and the“analytical method”for investigating events through documents and written records. The principal finding of the study is that it is possible to establish a scientifically and method ologically sound framework for documenting the Qur'anic narratives as historically reliable. This framework demonstrates that the narratives in the Qur'an are free from distortion and manipulation and are strongly linked to the historical period in which they were revealed. The study also reveals the existence of numerous tablets and archaeological findings in Mesopotamia that correspond to the prophetic missions described in the Qur'an.
Benzer Tezler
- Diyarbakır Ulu Camii yapı topluluğu mimari değerlendirmesi
Building complex of Diyarbakır Great Mosque an architectural assessment
CEMAL ÇIĞ
Doktora
Türkçe
2025
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERMİN ŞAMAN DOĞAN
- Eskiçağ Ön Asya toplumlarında görülen salgın hastalıklar
Epidemics in Asia Minor societies in ancient times
MUAZES DEMİREL
- Antik kentlerde kültürel mirasın koruma sorunları ve gündelik yaşam mekanlarına etkisi: Mardin Dara antik kenti örneği
Conservation problems of cultural heritage in ancient cites and its effect on daily living spaces: The case of the ancient city of Mardin Dara
FERDA OCAKHANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkFırat ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET KURUCU
- Hitit yazılı belgelerine göre Anadolu'da iktisadi hayat
According to Hittite inscribed documents economic condition in Anatolia
SERDAR OKUR