İbrahim Hanîf Efendi ve Kırk Hadis risaleleri
Ibrahim Hanif Efendi and the Forty Hadith treatises
- Tez No: 949884
- Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF ZİYA KESKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kırk Hadis, yay, hat, vahiy kâtibi, İbrahim Hanîf Efendi, Forty Hadith, arrow, bow, writing, scribe of revelation, İbrahim Hanîf Efendi
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 242
Özet
Hadis literatüründe zayıf olarak belirtilse de farklı varyantları olan“Ümmetimden kırk hadis ezberleyen kimseyi Allah Teâlâ kıyamet günü âlim olarak haşreder.”hadisine dayandırılarak yazılan kırk hadis risaleleri bir külliyat oluşturacak düzeydedir. 18. yüzyılda yaşamış iyi bir hattat, Süleymaniye Medresesi müderrisi, gençliğinden itibaren daha çok hadis ve siyer konularında çalışmalar yapmış olan İbrahim Hanîf Efendi de bu hadisten ilham alarak üç adet kırk hadis risâlesi yazmıştır. 'Erbaʿûne hadîssen bi-lafzateyn' adıyla iki kelimeden oluşan hadisleri bir araya getirerek oluşturduğu risalede hadisleri sahâbî râvisiyle beraber vermiş ayrıca hadisin geçtiği kitap müellifini de zikretmiştir. 'Sehmü'l-isâbe fî fezâili'r-remy ve's-sihâm' adıyla ok ve yayın faziletiyle ilgili risâlesinde Türkçe bir girişten sonra hadisleri sahâbî râvisiyle beraber vermiş ayrıca hadisin geçtiği kitap müellifini de zikretmiştir. Sonunda“Fâideler”başlığı altında Hz. Peygamber'in (s.a.s.) yaylarının isimlerini ve ilk yay kullananın Hz. İbrahim (a.s.) olduğunu kaydetmiştir. 'Derrü's-sehâbe fî fezâili'l-hatti ve'l-kitâbe' adıyla hat ve kitabetin faziletiyle ilgili kırk hadisi bir araya getirerek oluşturduğu risalede hadisleri sahâbî râvisiyle beraber vermiş, hadisin geçtiği kitap müellifini de zikretmiştir. Ayrıca kitabın sonunda iki fâide bulunmakta olup birincide; kitap, kâtip, hat, imla ve kalem gibi kelimeler ile Kur'ân-ı Kerîm'de geçen 'ketebe' kökünden gelen bazı ayetler zikredilmiş, ikinci fâidede ise vahiy katipliği yapan yirmi sekiz sahabenin isim listesi kaydedilmiştir. Bu çalışmada bu risalelerin değerlendirmesi yapılarak kırk hadis risalelerinin hadis ilmi açısından değeri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Although the hadith“Whoever memorizes forty hadiths from my ummah, Allah the Exalted will raise him on the Day of Judgment among the scholars”is considered weak in the hadith literature, the numerous forty hadith compilations based on its various versions constitute a substantial corpus. İbrahim Hanîf Efendi, an 18th-century scholar who was a skilled calligrapher and a professor at the Süleymaniye Madrasah, is among the authors who composed three separate forty hadith treatises inspired by this hadith. In his work titled Erbaʿūne hadīthan bi-lafẓatayn, he compiled hadiths consisting of only two words, presenting each hadith along with its companion narrator and the author of the source in which the hadith appears. In his risala Sahmu'l-Isāba fī Faḍāʾili'r-Ramyi wa's-Sihām, which discusses the virtues of archery and arrows, he begins with an introduction in Turkish, followed by hadiths accompanied by their companion narrators and the sources' authors. At the end, under a section titled“Fawāʾid,”he lists the names of the bows used by the Prophet (peace be upon him) and notes that Prophet Abraham (peace be upon him) was the first to use a bow. In his treatise Darru's-Sahāba fī Faḍāʾili'l-Khaṭṭ wa'l-Kitāba, which brings together forty hadiths concerning the virtues of handwriting and writing, he also cited the companion narrator and the author of the hadith source. Additionally, at the end of the work, two appendices are included: the first lists Qur'anic verses containing words derived from the root k-t-b such as“book,”“scribe,”“writing,”“dictation,”and“pen”; the second presents the names of twenty-eight companions who served as scribes of revelation. This study evaluates these treatises and aims to demonstrate the value of forty hadith collections in terms of their contribution to the science of hadith.
Benzer Tezler
- İbrâhi̇m Hanîf'i̇n Menhecü'l-edîb fî Şerhi Enmûzecü'l-Lebîb'i
The transcription an analyse of master İbrahîm Hanîf Menhecü'l-edîb fî Şerhi Enmüzecü'l-Lebîb
BİLAL ERKOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN SOLMAZ
- İbrahim Hanif er-Rumi'nin Gayetü'l-Meram kitabının tahkik, tahric ve değerlendirilmesi
The inquiry, authentication , and study of Gayato al-Maram book by İbrahim Hanif al-Rumi
ZAKARIA ORFALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM KUTLAY
- Hz. Peygamberin Allah katındaki kıymeti ve sahip olduğu üstünlükler bağlamında İbrahim Hanîf Efendi'nin Türkçe Şifa şerhi (İnceleme-metin)
The value of the Prophet in the sight of Allah and his superior qualities in the context of Ibrahim Hanif Efendi's Turkish commentary on al-Shifa (Analysis-text)
ZEYNEP CEVAHİR ALTINTAŞ AYDIN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜNYAMİN AYÇİÇEĞİ
- Hanîf İbrâhim Efendi'nin La'lu'l-Musaffâ Fî Ziyâreti'l-Mustafâ adlı eseri (Metin-tahlil)
Hanîf Ibrâhi̇m Efendi̇ La'lu'l-Musaffâ Fî Zi̇yâreti̇'l Mustafâ (Analysis-text)
EBRAHIM MOHAMMED MOOHİALDİN AL KAHTANİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET NAİM ÇİÇEKLER
- Aşkî Hüseyin Efendi Dîvânı (Edisyon-kritik, metin inceleme)
Aşkî Hüseyin Efendi Dîvânı (Edition-critical, text review)
ÖZLEM ATMACA KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜZAHİR KILIÇ