Benlik Kaynakları Tükenmesi ve Karanlık Üçlünün Sporcuların Dopinge Yönelik Örtük ve Açık Tutumlarına Etkisi: Deneysel Bir Çalışma
The Effect of Ego Depletion and The Dark Triad on Athletes' Implicit and Explicit Attitudes Towards Doping: An Experimental Study
- Tez No: 949996
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN NERGİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Spor, Psychology, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Spor ve Egzersiz Psikolojisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
Bu çalışmada Dayanma Gücü Modeli ve karanlık üçlü kişilik özellikleri (Makyavelizm, narsisizm, psikopati) bağlamında sporcuların dopinge yönelik örtük ve açık tutumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Türkiye'nin altı farklı bölgesinde yer alan dokuz ildeki Türkiye Olimpiyat Hazırlık Merkezleri (TOHM) ziyaret edilmiş ve güreş, halter, atletizm branşlarında en az 2 yıldır yarışan 18-30 yaş aralığındaki 142 gönüllü sporcudan veri toplanmıştır. Çalışmada benlik kaynakları tükenmesinin dopinge yönelik tutumlar üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla katılımcılar seçkisiz olarak deney ve kontrol gruplarına atanmıştır. Koşullara uygun şekilde yapılandırılmış metni yeniden yazma görevi kullanılmıştır. Ardından sırasıyla: Kağıt-Kalem-Örtük Çağrışım Testi (KK-ÖÇT-Dop), Performans Arttırma Tutum Ölçeği (PAT-Ö), Kısa Karanlık Üçlü Envanteri (KK3) ve değişimleme kontrol soruları sunulmuştur. Çalışmada elde edilen verilerin analizinde çeşitli istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Deney ve kontrol gruplarının tutum puanları bağımsız gruplar t testi ile karşılaştırılmış; değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı korelasyon analizi, katılımcıların kişisel özelliklerinin diğer değişkenlerle ilişkisini incelemek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve bağımsız gruplar t testi uygulanmıştır. Ayrıca karanlık üçlü kişilik özelliklerinin dopinge yönelik tutumları yordayıcı rolünü değerlendirmek için çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgular, uygulanan değişimleme müdahalesinin davranışsal düzeyde beklenen etkileri oluşturmadığını göstermiştir. Deney ve kontrol gruplarının tutum puanları arasında beklenen yönde farklılıklar gözlemlense de bu farklar istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Regresyon analizine göre Makyavelizm ve psikopati değişkenleri PAT-Ö puanlarını anlamlı düzeyde yordarken narsisizmin anlamlı bir yordayıcı etkisi saptanmamıştır. Branşlar arası karşılaştırmalarda ise güreş sporcularına ait tutum puanlarının halter ve atletizm sporcularına kıyasla daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bu çalışma benlik kaynakları tükenmesinin dopinge yönelik tutumlar üzerindeki etkisini deneysel yöntemle inceleyen alan yazınındaki ilk saha araştırmalarından biridir. Kullanım kolaylığı sebebiyle örtük çağrışım testinin kağıt-kalem sürümünün kullanılması ve örneklemin çoğunlukla 18-20 yaş aralığında bulunması çalışmanın sınırlılıklarındandır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine athletes' implicit and explicit attitudes toward doping within the framework of the Strength Energy Model of Self-Control and the Dark Triad personality traits (Machiavellianism, narcissism, and psychopathy). Accordingly, visits were conducted to Turkey's Olympic Preparation Centers (TOHM) located in nine provinces across six different regions of the country. The study sample consisted of 142 volunteer athletes aged between 18 and 30 years who have been competing for at least two years in wrestling, weightlifting, and athletics. In order to measure the effect of ego depletion on attitudes toward doping, participants were randomly assigned to experimental and control groups. A text reconstruction task structured in accordance with the respective conditions was administered. Subsequently, the following instruments were presented in order: the Paper-Pencil Implicit Association Test for Doping (PP-IAT-Dop), the Performance Enhancement Attitude Scale (PEAS), the Short Dark Triad Inventory (SD3), and manipulation check questions. Various statistical methods were employed in the analysis of the data obtained in the study. Independent samples t-tests were used to compare the attitude scores between the experimental and control groups. Pearson's product-moment correlation analysis was conducted to examine the relationships among the variables. To assess the associations between participants' personal characteristics and other variables, one-way analysis of variance (ANOVA) and independent samples t-tests were performed. Additionally, multiple linear regression analysis was conducted to evaluate the predictive role of Dark Triad personality traits on attitudes toward doping. The findings indicated that the applied manipulation did not produce the expected behavioral effects. Although attitude scores differed between the experimental and control groups in the expected direction, these differences were not statistically significant. According to the regression analysis, Machiavellianism and psychopathy significantly predicted scores on the Performance Enhancement Attitude Scale (PEAS), whereas narcissism did not emerge as a significant predictor. Comparisons across sports disciplines revealed that wrestlers exhibited higher attitude scores toward doping compared to athletes in weightlifting and track and field. This study is one of the first field investigations in the literature to experimentally examine the effect of ego depletion on attitudes toward doping. Among the study's limitations are the use of the paper-and-pencil version of the Implicit Association Test due to its ease of administration, and the sample's age distribution, which was predominantly within the 18–20 age range.
Benzer Tezler
- Benlik kaynakları tükenmesi olgusunu gruplar arası bağlama yerleştirmek: Grupla özdeşleşme ve sosyal baskınlık yöneliminin etkilerinin minimal grup paradigması kapsamında incelenmesi
Placing the phenomenon of ego-depletion into the intergroup context: An examination the effects of ingroup identification and social dominance orientation in the minimal group paradigm
FUNDA TURHAN
Doktora
Türkçe
2021
PsikolojiBursa Uludağ ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM ERSİN KUŞDİL
- Yenilenebilir enerji kaynaklarında sürdürülebilirliğin konut tasarımı açısından irdelenmesi ve Mersin örneği
An evalution of the renewable sources in the sustainability for the architectural design of housing and an example for Mersin
AYŞEGÜL ÇEVİRİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MimarlıkToros ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞEN CEVRİYE BENLİ
- Karbon yönetimi ölçütlerinin lojistik performans endeksine entegrasyonu
Integration of carbon management criteria into the logistics performance index
SELİM GÖRKEM YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEYDA SERDAR ASAN
- Epileptik nöbet geçiren-sağlıklı çocuğu olan annelerin tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi
Studying of burnt out levels of mothers of with children having epileptic seizures and healthy children with respect to different variables
SEVİL AKMAN
- Interregional Relations: Perspectives on the Summit of South American-Arab Countries 'New' patterns of engagement
Bölgelerarasi ilişkiler: Güney Amerika - Arap Ülkeleri zirvesindeki 'Yeni' angajman yapısı perspektifleri
MARSHA MARİE HALL
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİHA BENLİ ALTUNIŞIK
DOÇ. DR. DERYA GÖÇER AKDER