İmam Muhammed b. Ebü'l-Kâsım b. Bâcûk el-Bekâlî el-Harizmî'nin 'Miftâhu't-Tenzîl' Adlı Tefsirinden Nûr ve Furkân Surelerinin Tahlili ve Değerlendirmesi
Analysis and Evaluation of Surahs Nûr and Furqân from Imam Muhammad b. Abü'al-Qâsim b. Bâjük al-Bajâlî al-Hârizmî's 'Miftâhu't-Tenzîl' Tafsir
- Tez No: 950085
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAIBA FARHAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çankırı Karatekin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 255
Özet
Bu çalışma, Hicrî 6. yüzyılın önde gelen müfessirlerinden İmam Muhammed b. Ebû'l-Kâsım el-Bakkâlî'ye ait Miftâhü't-Tenzîl adlı tefsir yazmasının analitik incelemesini ve ilmî tahkikini içermektedir. Araştırma, 257 sayfadan oluşan yazma esere dayanmakta olup, özellikle Nûr ve Furkân sûrelerinin tefsirine odaklanmaktadır. Çalışmanın temel amacı, müellifin tefsir yöntemini ortaya koymaktır. El-Bakkâlî'nin yöntemi; Kur'ân'ın Kur'ân ile tefsiri, me'sûr (rivayet) kaynaklardan yararlanma ve Hanefî fıkıh ekolüne eğilim gibi esaslara dayanmaktadır. Metnin tahkikinde ilmî araştırma ilkelerine bağlı kalınarak; âyet ve rivayetlerin kaynaklandırılması, anlamı güç veya kullanımda seyrek karşılaşılan kelimelerin açıklanması ve yazmanın özgün hattına uygun biçimde metne aktarılması sağlanmıştır. Çalışma, el-Bakkâlî'nin özellikle ahlâkî ve işârî yoruma açık âyetlerdeki özgün yaklaşımını ortaya koymaktadır. Bu durum, onun bağımsız ilmî kişiliğini ve manevî derinliğe yönelik düşünsel yatkınlığını yansıtmaktadır. Ayrıca, Kur'ân ilimleri konusundaki derin bilgisini ve diğer müfessirlerin görüşlerine yönelik eleştirel tutumunu da gözler önüne sermektedir. El-Bakkâlî, Hanefî mezhebine bağlılığını korumakla birlikte, özgün ve ilmî bir tefsir ortaya koymuştur. Bu araştırma, söz konusu önemli eserin gün yüzüne çıkarılmasına yönelik ciddi bir katkı niteliği taşımakta ve eserin diğer bölümlerine dair tahkik ve değerlendirme çalışmalarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis presents an analytical study and critical edition of the manuscript Miftāḥ al-Tanzīl, authored by one of the prominent exegetes of the 6th century AH, Imām Muḥammad b. Abī al-Qāsim al-Baqqālī. The research is based on a manuscript consisting of 257 folios and focuses specifically on the interpretation of Surahs al-Nūr and al-Furqān. The primary aim of the study is to uncover the exegetical methodology employed by the author. His approach is characterized by interpreting the Qur'an through the Qur'an itself, utilizing transmitted reports (maʾthūr), and displaying a noticeable inclination toward the Ḥanafī school of jurisprudence. In the critical edition of the text, scholarly research standards were strictly followed, including the documentation of verses and narrations, the clarification of semantically complex or infrequently used words, and the transcription of the manuscript in accordance with its original script style. The study highlights al-Baqqālī's original approach, especially in verses open to ethical and mystical interpretation. This reflects his independent scholarly personality and contemplative orientation toward spiritual thought. Moreover, it reveals his deep knowledge of Qur'anic sciences and his critical stance toward the opinions of other exegetes. Although committed to the Ḥanafī school, al-Baqqālī produced a unique and scholarly tafsir. This research constitutes a significant contribution to bringing this important work to light and aims to encourage further academic studies focusing on the critical edition and analysis of the remaining parts of the manuscript.
Benzer Tezler
- İmam Muhammed B. Ebû'l- Kâsim B. Babcûk El-Bakkâlî El-Harizmî'nin 'Miftâhü't-Tenzîl' isimli tefsirinden ac ve Mü'minûn surelerinin tahkik ve değerlendirilmesi
Analysis and evaluation of suras al-Ḥajj and al-Muʾminūn from Imam Muhammad b. Abū al-Qāsim b. Babjūk al-Baqālī al-Harizmī's Tafsir titled 'Miftāh al-Tanzīl'
ABDULKARIM MOHAMMED MASOUD ALQAMOUDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAİBA FARHAT
- İmam Muhammed b. Ebû'l- Kâsım b. Babcûk el-Bakkâlî el-Harizmî'nin 'Miftâhü't-tenzîl' İsimli Tefsirinden Tâhâ ve Enbiyâ Surelerinin Tahkik ve Değerlendirilmesi
Analysis and Evaluation of Suras al-Tahā'a and al-Anbiyā from Imam Muhammad b. Abū al-Qāsim b. Babjūk al-Baqālī al-Harizmī's Tafsir titled 'Miftāh al-tanzīl'
YOUSEF ABDULLAH MOHAMED ALHAJSALEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAİBA FARHAT
- حاشية الكفوي على استعارة العصام
Muhammed el-Kefevi ve Haşiye ala Şerhi'l-İstiare isimli eserinin tahkiki
MOHAMMED FAİSAL MOUSA
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ BENLİ
- خدمة علماء أربيل للحديث الشريف
Erbil'li muhaddisler ve hadis ilmine katkıları
ARKHWAN AHMED SMAIL
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMİN ÇİFTÇİ