İSTİHBARAT BAŞARISIZLIĞI TEORİK ÇERÇEVESİNDE UYUM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ
ANALYSIS OF COMPLIANCE PROGRAMS WITHIN THE THEORETICAL FRAMEWORK OF INTELLIGENCE FAILURE
- Tez No: 950176
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT SAĞBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, İşletme, International Relations, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Milli Savunma Üniversitesi
- Enstitü: Atatürk Stratejik Araştırmalar ve Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İstihbarat Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İstihbarat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Bu çalışma, istihbarat başarısızlığı literatüründe ortaya konulan teorik çerçevenin, özellikle finansal suçlarla mücadele (suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi) kapsamındaki uyum programlarının incelenmesinde kullanılarak finansal suçlarla mücadelenin iyileştirilmesini amaçlamaktadır. Çalışmada öncelikle istihbarat kavramı, istihbarat çarkı ve istihbarat başarısızlığının literatürdeki nedenleri ele alınmıştır. Ardından, uyum programlarının yasal ve kurumsal çerçevesi incelenerek finansal kuruluşların risk temelli yaklaşım çerçevesinde yürüttükleri“risk değerlendirmesi”,“müşterini tanı”ve“şüpheli işlem bildirim”süreçleri dahil uyum programlarının bir tür istihbarat üretim süreci olarak değerlendirilebileceği savunulmuştur. Tezde, literatürde sıklıkla vurgulanan taktik istihbarat eksikliği, bilişsel kapanış ihtiyacı, örgütsel körlük, bilişsel önyargılar, karar alıcı-analist iletişim sorunları, ürünün karar alma süreçlerinde kullanılmaması gibi istihbarat başarısızlık nedenlerinin, uyum uygulamalarındaki başarısızlıklarla büyük ölçüde örtüştüğü savunulmaktadır. Özel sektörün finansal suçlarla mücadelede giderek artan sorumluluğu karşısında, finansal istihbarat teşkilatları özelinde kamu kurumları ve özel sektör paydaşları arasında çift yönlü bilgi/istihbarat paylaşımı sağlayarak işbirliğini güçlendiren ve kurumlara taktik (eyleme geçilebilir) istihbarat sağlayan yeni bir model önerilmiştir. Bu kapsamda, finansal istihbarat yapısının yeniden kurgulanması; profesyonel uyum görevlilerinin taktik istihbarat desteğiyle güçlendirilmesi; ulusal düzeyde finansal suçlarla mücadele konseptinde reform niteliğinde yapısal değişiklikler öngörülmüştür. Elde edilen bulgular, yükümlülerin uyguladıkları uyum programlarının daha verimli hale getirilebilmesi için istihbarat başarı ve başarısızlık teorilerinden yararlanılabileceğini göstermektedir. Bu sayede, hem stratejik seviyede üretilen risk analizlerinin taktik istihbaratla desteklenerek somut tehditlerin bertaraf edilmesi hem de karar alma süreçlerinde daha isabetli ve hızlı aksiyon alınması mümkün olacaktır.
Özet (Çeviri)
This study aims to improve the fight against financial crimes by applying the theoretical framework outlined in the intelligence failure literature to the analysis of compliance programs, particularly within the scope of combating financial crimes (prevention of money laundering and financing of terrorism). The study first addresses the concept of intelligence, the intelligence cycle, and the causes of intelligence failure as discussed in the literature. Subsequently, it examines the legal and institutional framework of compliance programs, arguing that compliance programs—including processes such as“risk assessment,”“know your customer”(KYC), and suspicious transaction reporting conducted by financial institutions within a risk-based approach—can actually be considered a type of intelligence production process. The thesis suggests that the reasons for intelligence failure frequently emphasized in the literature—such as tactical intelligence gaps, the need for cognitive closure, organizational blindness, cognitive biases, communication issues between decision-makers and analysts, and the failure to utilize intelligence products in decision-making processes—substantially overlap with the causes of failures in compliance practices. In response to the increasing responsibility of the private sector in combating financial crimes, a new model is proposed to strengthen cooperation between public institutions and private sector stakeholders by enabling two-way information/intelligence sharing, particularly within the context of financial intelligence units. This model also aims to provide institutions with tactical (actionable) intelligence. In this context, the restructuring of the financial intelligence framework is proposed, emphasizing the empowerment of professional compliance officers with tactical intelligence support and structural reforms at the national level in the fight against financial crimes. The findings demonstrate that intelligence success and failure theories can be utilized to enhance the efficiency of compliance programs implemented by obligated entities. This approach would enable the mitigation of tangible threats through the support of tactical intelligence in strategic-level risk analyses and allow for more accurate and rapid decision-making in operational processes.
Benzer Tezler
- Türkiye'de iç güvenlik istihbaratında mantıksal değişim ihtiyacı: İstihbarat analizi temelli bir yaklaşım
The need for logical change in homeland security intelligence in Turkey: An intelligence analysis based approach
MEHMET AKBAŞ
Doktora
Türkçe
2022
Kamu YönetimiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMİT EMRAH BERİŞ
- İstihbarat başarısızlığı ve reform: ABD örneği
Intelligence failure and reform: example of U.S.
MURAT BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kamu YönetimiPolis AkademisiGüvenlik Stratejileri ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ORÇUN İMGA
- İstihbarat başarısızlıklarının sosyolojik analizi: Kurumsal yapı, grup dinamikleri ve bireysel faktörlerin rolü
A sociological analysis of intelligence failures: The role ofinstitutional structure, group dynamics, and individualfactors
YASİN HELVACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Kamu YönetimiMilli Savunma Üniversitesiİstihbarat Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED HAYATİ TABAN
- Bilişsel süreçlerin istihbarat analizi performansına etkisi: Küba füze krizi örneği
The effect of cognitive processes on intelligence analysis performance: The case of Cuban missile crisis
İSKENDER ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Uluslararası İlişkilerMilli Savunma Üniversitesiİstihbarat Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ BURAK DARICILI
- İstihbarat başarısızlığını anlamak: İstihbarat sürecinde bilişsel yanlılıklar
Understanding intelligence failure: Cognitive biases in the intelligence process
YAĞIZ ATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerMilli Savunma Üniversitesiİstihbarat Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKAN YAŞAR