Mehemmed Bâkır Halhâlî–Saʻlebiyye (İnceleme-tenkitli metin)
Mehemmed Bâkır Halhâlî–Saʻlebiyye (Analysis-critical text)
- Tez No: 950241
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 456
Özet
Bir tilki hikâyesi anlatan Mehemmed Bâkır Halhâlî'nin Saʻlebiyye adlı mesnevisi, 19. yüzyılın ikinci yarısında Güney Azerbaycan'da yazılmıştır. Ana hikâye olarak bir tilkinin açlık derdine çare bulmak için çıktığı bir yol macerasını ve karşılaştığı hayvanlarla diyaloğunu anlatır. Hikâye aralarında verdiği nasihatler ve bu nasihatler peşinde yer alan ikinci düzey hikâyeler ile çerçeve hikâye tekniğiyle düzenlenmiş bir mesneviden meydana gelmektedir. Çalışmamızda Saʻlebiyye'nin tenkitli metni oluşturulmuş, eser üzerine şekil ve muhteva açısından inceleme yapılmıştır. Çalışmamız giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde ilk olarak hikâyeden bahsedilmiştir. Sonrasında tilki hikâyelerinin kaynakları için Sümer, Batı, Doğu ve Türk edebiyatlarındaki örnekler üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde; Mehemmed Bâkır Halhâlî'nin hayatı, sanatı ve eserleri tanıtılmıştır. İkinci bölümde eserin incelemesi; dış yapı özellikleri, iç yapı özellikleri ve nasihatler üzerinden yapılmıştır. Dış yapı özelliklerinde nazım şekli ve bölümleri, ahenk unsurları, dil ve üslup özellikleri üzerinde durulurken iç yapı özelliklerinde ise olay örgüsü, kahramanlar, anlatı ögeleri incelenmiştir. Üçüncü ve son bölümde; ilk olarak nüshalar tanıtılmış, metindeki başlıklar aktarılmış, metnin imla özellikleri gösterilmiş, metnin hazırlanmasında izlenen yol verilmiş ve son olarak tenkitli metin sunulmuştur. Bu çalışma ile 19. yüzyılın ikinci yarısında Güney Azerbaycan'da yazılmış Mehemmed Bâkır Halhâlî'nin Saʻlebiyye adlı mesnevisi Türk edebiyatına tanıtılmış ve kazandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Mehemmed Bâkır Halhâlî's Saʻlebiyye, a masnavi that tells a fox story, was written in the second half of the 19th century in Southern Azerbaijan. The main story narrates a fox's journey to find a remedy for its hunger and its dialogues with the animals it encounters. The narrative is a masnavi structured with the frame story technique, featuring advice interspersed within the main story and secondary-level stories following this advice. In our study, a critical edition of Saʻlebiyye has been created, and the work has been examined in terms of its form and content. Our study consists of an introduction and three main chapters. In the introduction, the story is initially discussed. Subsequently, examples of fox stories in Sumerian, Western, Eastern, and Turkish literature are examined to explore their sources. The first chapter introduces Mehemmed Bâkır Halhâlî's life, art, and works. The second chapter focuses on the analysis of the work, addressing its external structural features, internal structural features, and advice. While external structural features cover its poetic form and sections, elements of harmony, language, and stylistic characteristics, the internal structural features examine the plot, characters, and narrative elements. The third and final chapter first introduces the manuscripts, presents the titles within the text, indicates the orthographic features of the text, explains the methodology followed in preparing the text and finally provides the critical edition. This study introduces and contributes Mehemmed Bâkır Halhâlî's Saʻlebiyye, a masnavi written in the second half of the 19th century in Southern Azerbaijan, to Turkish literature.
Benzer Tezler
- Azerbaycan tahıl üretimi uygulama ve sorunlar
Cereal production Azerbaijan practises and problems
MEHEMMED ALİYEV
- Tebriz aşıklık geleneğinde destan söyleme
Telling story in ashiq tradition in Tabriz
NABİ KOBOTARİAN
Doktora
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Çukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERMAN ARTUN
- Rehâyî Divanı (inceleme - metin - dizin)
Divan of Rehâyî (research - text - index)
FATİH YERDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ KILIÇ
- Dergi tasarımı
Magazine design
AYŞE MELİS TUNCAY
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
PROF. YURDAER ALTINTAŞ