Görsel algı psikolojisi ve sanatta boşluk ile görünmeyen algısal kuvvet alanları
Invisible perceptual force fields and emptiness in art and visual psychology
- Tez No: 950666
- Danışmanlar: PROF. CANER KARAVİT
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Güzel Sanatlar, Education and Training, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Temel Sanat ve Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
Bu tez, görsel sanatlar ve tasarımda değer alan“boşluk”öğesini görsel algıyı biçimlendiren, yönlendiren, bütünleştiren etkin bir eleman olarak ele almakta ve bu öğenin görsel örgütlenmeler üzerindeki etkilerini incelemektedir. Bu doğrultuda boşluk öğesi felsefe, biyoloji, psikoloji, bilgisayar bilimi gibi alanlardaki çalışmalardan faydalanılarak disiplinler arası bir yaklaşımla hem içeriksel hem de biçimsel olarak ele alınmış ve boşluğun tasarlanabildiği bir kompozisyon oluşturma yöntemi önerilmiştir. Ayrıca bu çalışma, görsel kompozisyonlarda boşluk öğesini biçimsel olarak okuma ve uygulama yöntemlerini bir araya toplayıp geliştirmiştir. Bu kapsamda boşluğun görsel algı psikolojisi üzerindeki etkileri biçim-zemin ilişkisi içerisinde dört farklı görsel okuma ve uygulama biçimi üzerinden ele alınmıştır. Bu biçimler boşluk öğesini incelenebilir kılmak için farklı çağdaş kuramcıların çalışmaları bir araya getirilip sınırları daraltılarak“Görsel Boşluk Kavşakları”,“Orta Eksen”,“Yapısal İskelet”ve“İçbükey”olarak“Görünmeyen Algısal Kuvvet Alanları”terminolojisi altında sınıflandırılmış, bu şekilde boşluk öğesini biçimsel olarak çözümleme yöntemleri geliştirilmiştir. Görünmeyen algısal kuvvet alanlarının görsel algı psikolojisi üzerindeki etkileri anket çalışmaları ve araştırmacının örnekleri üzerinden de değerlendirilmiştir. Böylece Temel Sanat Eğitimi'ne katkı sağlamak amacıyla boşluğun bilinçli şekilde kullanılabileceği ve okunabileceği kılavuz niteliğinde bir metin hazırlanmıştır. Boşluk öğesini dengeli ve bütünsel bir görsel kompozisyonu yaratma ve değerlendirmenin temel faktörlerinden biri olarak ele alan bu çalışma Japon kültüründen“Ma”kavramı, Carl Gustav Jung'un“Eşzamanlılık”ilkesi, İbn'ül-Arabi'nin“Tecdid-i halk”ilkesi, Rudolf Arnheim'ın Gestalt ve Görsel Algı Psikolojisi yaklaşımları, Tonder ve Lyons'un Gestalt ile Ryōan-ji Japon kuru peyzaj bahçesi bağlamları, Hillier'in boşluk ve şehir mimarisi, gibi çalışmalar ve ilkelerle bağlantılar kurularak Doğu Asya, Ortadoğu ve Batı düşünce sistemleri sentezlenerek karşılaştırmalı olarak irdelenmiştir. Boşluk kavramının görsel psikolojideki karşılığını oluşturan görünmeyen algısal kuvvet alanlarının etkilerini resimsel düzlemde inceleyen bir görsel değerlendirme yöntemi geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis acknowledges the element of“space/emptiness”by examining the effects of it on visual compositions in arts and design, as an active element that shapes, directs, and integrates visual perception. For this purpose, the emptiness element is addressed conceptually and formally with an interdisciplinary approach, utilizing studies in fields such as philosophy, biology, psychology, and computer science. Also, a composition creation method is suggested in which the element of emptiness is designed primarily. In addition, this study has brought together and developed the methods of reading and applying the void/emptiness element formally in visual compositions. In this direction, the effects of emptiness on visual perception have been addressed through four different visual reading and application methods within the figure-ground relationship. These applications have been classified under the“Invisible Perceptual Force Fields”terminology by combining the works of various contemporary theorists within a confined scope. These fields are classified as“Visual Junctions”,“Medial Axis”,“Structural Skeleton”, and“Concavity”. In this way, methods of analyzing emptiness have been developed. The direct effects of invisible perceptual force fields on visual perception have also been evaluated through survey studies and applied to examples. Thus, to contribute Art and Design Education, a guide text has been prepared in which the element of emptiness can be used consciously. This study, which acknowledges emptiness as one of the basic factors in creating and evaluating a balanced and holistic visual composition, has established connections with studies and principles such as the concept of“Ma”from Japanese culture, Carl Gustav Jung's principle of Synchronicity, İbn'ül-Arabi's principle of“Tecdid-i Halk”, Rudolf Arnheim's Gestalt and visual perception approaches, Michael J. Lyons and Gert van Tonder's Gestalt and Ryōan-ji dry landscape garden contexts, Hillier's space and city architecture. These studies have been comparatively examined and have been addressed by synthesizing East Asia, Middle Eastern and Western perspectives. While examining the effects of the invisible perceptual force fields in visual psychology, it has been investigated that they formalize visual compositions. Accordingly, a visual evaluation method based on the effect of emptiness on the pictorial plane has been developed.
Benzer Tezler
- Mimari mekanın aktarımında algılayıcı hareketinin önemi
Importance of the perceptive movement in the representation of the architectural space
FATİH US
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2008
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SAADET AYTIS
- Sanatın mekansallaşması ve enstalasyon
Spatialization of art and installation
NECLA RUKEN BARS
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ÖNDER
- Soyut sanat algısında zihinsel süreçler
Mental processes in the perception of abstract art
ARİF ESEN BAYKURT