Resim ve iktidar: Türkiye'de milli sanat söyleminin gelişimi, 1914-1941
Painting and power: The development of national art discourse in Türkiye, 1914-1941
- Tez No: 950668
- Danışmanlar: PROF. DR. NALAN TURNA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Tarih, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
On sekizinci yüzyıl itibarıyla askeri okulların müfredatına eklenen resim dersleri, bu kurumlarda öğrenim görenlerin perspektif bilgisine dayalı manzara resimleriyle şekillenerek o zamana dek saray çevreleri ve Pera ekseniyle sınırlanan Batı anlayışındaki resmin benimsenmesi ve yayılımı noktasında erken örnekleri oluşturdu. Dünyayı algılayış biçiminin, bir başka deyişle zihniyet dünyasının dönüşümü, Osmanlı topraklarında 'yeni' bir temsil tarzını doğurdu. Sanâyi-i Nefîse Mektebi'nin kuruluşuyla birlikte plastik sanatlar yeni bir evreye girerken, Meşrutiyet kuşağının gündemi, dönemin siyasal iklimiyle ilintili bir milli söylemi içeriyordu. 1917'de Şişli'de kurulan bir atölyede üretilen harp resimleri bu anlayışın somut bir yansımasıydı. Her ne kadar Avrupa modernizminin izdüşümleri kapsamında Osmanlı Ressamlar Cemiyeti'nden Cumhuriyet kuşaklarına uzanan üslup tartışmaları süregelse de II. Meşrutiyet döneminden Cumhuriyet Türkiye'sinin kültürel politikasına devrolan milli söylem, iki savaş arası dönemde sanat ortamını şekillendiren temel unsur oldu. Genellikle, sanatçı biyografileri, yapıtlar ve sergiler bağlamında ayrı ayrı ele alınan ve ağırlıklı olarak sanatçı örgütlenmelerinin perspektifinden tarihselleştirilen yirminci yüzyılın ilk yarısındaki resim üretimini, daha çok sosyokültürel dinamikler çerçevesinde tartışmaya odaklanan bu tez çalışması, Cumhuriyet Türkiye'sinin resim üretimine yansıyan resmi söylemi, şimdiye kadar göz ardı edilmiş ve farklı bağlamlarda değerlendirilmiş birincil kaynaklar ışığında, bütüncül bir perspektifle yeniden incelemeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda, sanatsal üretimlerini Birinci Dünya Savaşı yıllarının çalkantılı siyasal ikliminde gerçekleştiren ve resim sanatı tarihine '1914 Kuşağı' olarak da geçen Meşrutiyet dönemi sanatçılarından başlayarak, İkinci Dünya Savaşı yıllarında yaşanan toplumsal dönüşümlerin etkisiyle plastik sanatlar alanında yeni bir kırılmanın öncüsü olan Yeniler Grubu'nun 1941'deki ilk sergisine kadar uzanan süreç ele alınmaktadır.
Özet (Çeviri)
Starting from the eighteenth century, painting classes that were included in the curricula of military schools took shape through landscape paintings based on knowledge of perspective produced by students in these institutions, and constituted early examples of the adoption and dissemination of Western-style painting, which until then had been confined to palace circles and the Pera axis. The transformation in the way of perceiving the world, in other words, the transformation of the mental universe, gave rise to a 'new' mode of representation in the Ottoman territories. With the establishment of the Sanâyi-i Nefîse Mektebi (Academy of Fine Arts), the plastic arts entered a new phase, while the agenda of the Second Constitutional Era generation included a national discourse related to the political climate of the period. The war paintings produced in a studio established in Sisli in 1917 were a concrete reflection of this understanding. Although stylistic debates extending from the Ottoman Society of Painters to the generations of the Republic continued within the framework of European modernist projections, the national discourse that was transferred from the Second Constitutional Era to the cultural policy of Republican Türkiye became the fundamental element shaping the art scene in the interwar period. This thesis, which focuses on discussing the painting production of the first half of the twentieth century —usually treated separately in the context of artist biographies, artworks, and exhibitions, and predominantly historicized from the perspective of artist organizations— within the framework of sociocultural dynamics, aims to reexamine the official discourse reflected in the painting production of Republican Türkiye from a holistic perspective, in light of primary sources that have been overlooked or assessed in different contexts until now. Within this scope, the process under examination begins with the artists of the Second Constitutional Era, who carried out their artistic production amid the turbulent political climate of the First World War and are also known in the history of painting as the '1914 Generation' and extends to the first exhibition in 1941 of the Yeniler Group (Group of the Newcomers), who, influenced by the social transformations experienced during the years of the Second World War, became the forerunners of a new rupture in the field of plastic arts.
Benzer Tezler
- Türkiye'de 1950 sonrasında değişen kimlik yapısının resim sanatı üzerindeki etkileri
The effect of the changing identities in turkey after 1950 on painting
ZEYNO PEKÜNLÜ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2010
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Bölümü
PROF. NEDRET SEKBAN
- Atatürk dönemi Türkiye Cumhuriyeti ile Sovyetler Birliği arasındaki sanatsal ilişkiler (1923-1938)
Artistic relations between the Republic of Türkiye and the Soviet Union in the period of Ataturk (1923-1938)
EYLÜL İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAHİDE SINMAZ SÖNMEZ
- Hükümet programlarının ve milli eğitim şuralarında alınan kararların ilkokul görsel sanatlar dersi öğretim programlarına yansıması (1923-2016)
The reflection of government programs and the decisions taken in the national education councils on elementary school visual arts course curriculums (1923-2016)
SEVGİ KAYALIOĞLU
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ALTINTAŞ
- 1950-1960 yılları arasında Türkiye'de resim ve çoksesli müzik alanlarında geleneksel kaynaklara yönelimler
Recourse to traditional sources in painting and music areas in Turkey between 1950-1960
AYŞE HANDE ORHAN
- Demokratik sistemde baskı grupları (Türkiye örneği)
Oppression groups in democratic system
HALİL GÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜMNİ SEZEN