Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık algıları arasındaki ilişki
The relationship between the power sources used by principals and teachers' perceptions of organizational citizenship
- Tez No: 951126
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜLEYMAN GÖKSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Araştırma, okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık algıları arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evreni, 2023-2024 Eğitim-Öğretim yılında Düzce ili Merkez ilçesinde görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Bu araştırmada veriler, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarını belirlemek amacıyla Polat (2007) tarafından geliştirilen“Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği”, okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynaklarına ilişkin algılarını belirlemek amacıyla ise Altınkurt ve Yılmaz (2012) tarafından geliştirilen“Okullarda Örgütsel Güç Kaynakları Ölçeği”kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler, betimsel istatistikler, t-testi, ANOVA ve Pearson korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Anlamlı farkların tespitinde Tukey testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, öğretmenlerin en yüksek algıya sahip oldukları güç kaynağının uzmanlık gücü, en düşük algıya sahip oldukları kaynağın ise zorlayıcı güç olduğu belirlenmiştir. Örgütsel vatandaşlık davranışı düzeyleri genel olarak“kararsızım”düzeyinde bulunmuş; alt boyutlar arasında en yüksek ortalamanın sivil erdem, en düşüğünün ise yardımlaşma boyutuna ait olduğu görülmüştür. Ayrıca, demografik faktörlerin (cinsiyet, medeni durum, kıdem, okul türü, görev süresi ve mezuniyet durumu) öğretmenlerin güç algıları ve örgütsel vatandaşlık davranışları üzerinde farklı etkiler yarattığı sonucuna ulaşılmıştır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre, öğretmenlerin güç algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bu ilişkiler içerisinde en yüksek düzey karizmatik güç algısında, en düşük düzey ise zorlayıcı güç algısında tespit edilmiştir. Regresyon analizleri sonucunda ise yalnızca zorlayıcı gücün örgütsel vatandaşlık davranışlarını ve özellikle yardımlaşma ile sivil erdem alt boyutlarını anlamlı düzeyde yordadığı saptanmıştır. Diğer güç kaynaklarının yordayıcılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Sonuçlara göre, okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynaklarının öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerinde etkili olduğu, bu etkinin ise güç kaynağının türüne göre değiştiği belirlenmiştir. Ortaya çıkan bu sonuçlara göre, okul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç kaynaklarının öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerinde etkili olduğu, bu etkinin ise güç kaynağının türüne göre değiştiği belirlenmiştir. Bu sonuçlara ilişkin uygulayıcılara ve araştırmacılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The study examines the relationship between the power sources used by school principals and teachers' perceptions of organizational citizenship. The study was conducted using the correlational survey model, one of the quantitative research methods. The population of the study consists of teachers working in the Central District of Düzce Province during the 2023-2024 academic year. In this study, data were collected using the“Organizational Citizenship Behavior Scale”developed by Polat (2007) to determine teachers' organizational citizenship behaviors, and the“Organizational Power Resources Scale in Schools”developed by Altınkurt and Yılmaz (2012) to determine school administrators' perceptions of the power resources they use. The obtained data were evaluated using descriptive statistics, t-test, ANOVA, and Pearson correlation analysis. The Tukey test was applied to identify significant differences. The results of the analysis revealed that the power source with which teachers had the highest perception was expertise power, while the source with the lowest perception was coercive power. Organizational citizenship behavior levels were generally found to be at the“undecided”level; among the sub-dimensions, the highest average was found in the civic virtue dimension, while the lowest was in the cooperation dimension. Additionally, it was concluded that demographic factors (gender, marital status, seniority, school type, length of service, and graduation status) had different effects on teachers' perceptions of power and organizational citizenship behavior. According to the results of the correlation analysis, positive and significant relationships were found between teachers' perceptions of power and organizational citizenship behavior. Among these relationships, the highest level was found in charismatic power perceptions, while the lowest level was found in coercive power perceptions. Regression analyses revealed that only coercive power significantly predicted organizational citizenship behaviors, particularly the subdimensions of helping and civic virtue. The predictive power of other power sources was not found to be statistically significant. According to the results, the power sources used by school principals are effective on teachers' organizational citizenship behaviors, and this effect varies depending on the type of power source. Based on these findings, it was determined that the organizational power sources used by school principals are effective on teachers' organizational citizenship behaviors, and that this effect varies depending on the type of power source. Recommendations were made to practitioners and researchers regarding these findings.
Benzer Tezler
- Okul müdürlerinin güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve algılanan örgütsel kimlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi
An analysis of the relationship between the power sources used by school principals and organizational citizenship behaviors and organizational identification perceptions
SÜHEYLA ORAN ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAMİT ÖZEN
- Örgütsel vatandaşlık davranışının öncülü olarak okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları
School administrators antecedents of organizational citizenship behavior they use power supply
AHSEN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimCumhuriyet ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CELAL TEYYAR UĞURLU
- Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki
The relation between power sources used by school principals and opinions of teachers regarding organizational trust levels
TUĞÇE ÖZHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimDüzce ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN GÖKSOY
- Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki
The relationship between power sources of school principals and organizational silence behavior of teachers
GİZEM KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimDumlupınar ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAHYA ALTINKURT
- Ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel yaratıcılık ve örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of relationship between power resources used by school heads according to perceptions of secondary school teachers and levels of organizational creativity and organizational cynicism of teachers
YAVUZ ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET AYIK