Üniversite öğrencilerinde diyet kalitesi ile nomofobi, kronotip ve uyku kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
The determination of the relationship between diet quality and nomophobia, chronotype and sleep quality in university students
- Tez No: 951180
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SİNEM BAYRAM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Psikoloji, Nutrition and Dietetics, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Çalışma, üniversite öğrencilerinde diyet kalitesi ile nomofobi, kronotip, uyku kalitesi ve fiziksel aktivite düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma Ocak-Mart 2025 tarihleri arasında, 18-24 yaş arası toplam 340 (314'ü kadın, 26'sı erkek) lisans öğrencisinin gönüllü katılımıyla yürütülmüştür. Bireylerin genel bilgileri, beslenme alışkanlıkları ile vücut ağırlığı ve boy uzunluğu beyana dayalı olarak toplanmıştır. Bel çevreleri ise araştırmacı tarafından mezura ile ölçülmüştür. Bireylerin nomofobi düzeyleri Üsküdar Nomofobi Ölçeği ile, diyet kaliteleri Sağlıklı Yeme İndeksi (HEİ-2015) ile, uyku kaliteleri Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PSQI) ve kronotip eğilimleri Sabahçıl-Akşamcıl Anketi (MEQ) ile değerlendirilmiştir. Bireylerin besin tüketimini saptamak için 24 Saatlik Hatırlatma yöntemi ve fiziksel aktivite düzeyleri için Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi Kısa Form (IPAQ-SF) kullanılmıştır. Tüm öğrencilerin yaş ortalaması 20.74 ± 1.53 yıl olarak belirlenmiştir. Bireylerin %1.8'inde yüksek, %20.9'unda orta ve %54.1'inde hafif düzeyde nomofobi belirlenmiştir. Nomofobisi olmayan bireylerin oranı ise %23.2'dir. Kadınların erkeklerden daha fazla nomofobiye sahip olduğu belirlenmiştir (p0.05). Akşamcıl tiplerin koyu yeşil yapraklı sebze ve kurubaklagil tüketiminin diğer kronotip gruplarına kıyasla anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p = 0.036). Kötü uyku kalitesi (β = 1.500, p < 0.001) ve akşamcıl kronotip eğilimi (β = -0.515, p < 0.001), nomofobi düzeyini anlamlı şekilde yordayan değişkenlerdir. Öte yandan HEİ puanı, besin takviyesi kullanımı, BKİ (kg/m2), IPAQ-SF puanı ve telefon kullanım süresinin nomofobi düzeyi üzerinde anlamlı bir etki göstermemiştir (p>0.05). Bu bulgular, yalnızca ekran süresi gibi davranışsal değil, aynı zamanda uyku kalitesi ve kronotip gibi biyolojik faktörlerin nomofobi ile ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Dijital çağ sorunlarıyla mücadele için eğitim ve sağlık politikalarının yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Bu bağlamda beslenme, uyku hijyeni, sosyal jetlag ve dijital medya kullanımı gibi alanlarda disiplinler arası müdahalelere dayalı koruyucu politikalar geliştirilmelidir. Sonuç olarak, üniversite öğrencilerinde dijital çağ sorunları ile sirkadiyen ritim ve yaşam tarzı farklılıklarını bütüncül olarak ele alan önleme programları, bir an önce hayata geçirilmesi gereken bir zorunluluk haline gelmektedir.
Özet (Çeviri)
The study was conducted to determine the relationship between diet quality, nomophobia, chronotype, sleep quality and physical activity levels in university students. The study was conducted between January and March 2025 with the voluntary participation of 340 (314 female and 26 male) students aged between 18-24 years.Participants' general information, dietary habits, body weight and height were collected through self-report. Waist circumference was measured by the researcher using a measuring tape. İndividuals nomophobia levels were measured by the Uskudar Nomophobia Scale, diet quality was measured by the Healthy Eating Index (HEI-2015), sleep quality was measured by the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), and chronotype were measured by the Morningness Eveningness Questionnaire (MEQ). The 24-Hour Dietary Recall was used for food consumption records and the International Physical Activity Questionnaire Short Form (IPAQ-SF) was used for physical activity levels. The average age of students in the study was determined to 20.74 ± 1.53 years. High levels of nomophobia were determined in 1.8% of individuals, moderate levels in 20.9%, and mild levels in 54.1%. The percentage of individuals without nomophobia was 23.2%. It was determined that women have more nomophobia than men (p0.05). The consumption of dark green leafy vegetables and legumes was significantly higher among evening-types compared to other chronotype groups (p = 0.036). According to regression analysis, poor sleep quality (β = 1.500, p < 0.001) and evening chronotype tendency (β = -0.515, p < 0.001) were significant predictors of nomophobia levels. On the other hand, HEI scores, dietary supplement use, BMI (kg/m²), IPAQ-SF scores, and phone usage time did not have a significant effect on nomophobia (p > 0.05). These findings indicate that nomophobia is associated not only with behavioral factors such as screen time, but also with biological factors such as sleep quality and chronotype. To combat digital age problems, education and health policies need to be restructured with a holistic approach. In this context, interdisciplinary, preventive policies should be developed in areas such as nutrition, sleep hygiene, social jetlag, and digital media use. In summary, it has become a pressing necessity to implement preventive programs that holistically address digital age issues along with circadian rhythm and lifestyle differences in university students.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde sürdürülebilir beslenme eğitiminin diyet kalitesi ile karbon ayak izi ve su ayak izi değerleri üzerine etkisi
The effect of sustainable nutrition education on diet quality, carbon footprint and water footprint values in university students
ÇAĞLA PINARLI FALAKACILAR
Doktora
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikLOKMAN HEKİM ÜNİVERSİTESİBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİNÇ YÜCECAN
- Üniversite öğrencilerinde diyet kalitesinin sağlıklı yeme indeksi ile değerlendirilmesi
Evaluation of diet quality with healthy eating index among university students
ŞEYMA AKBULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Okan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜVEDDET EMEL TÜFEKÇİ ALPHAN
- Üniversite öğrencilerinde uyku süresi ile diyet kalitesi ve obezite arasındaki ilişki
The association of sleep duration with diet quality and obesity among university students
NAZANİN HEIDARZADEH RAD
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Beslenme ve DiyetetikHacettepe ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE YILDIZ
- Üniversite öğrencilerinde diyet inflamatuvar indeksi, glisemik yük ve indeksin uyku kalitesine etkisi
The effect of dietary inflammatory index, glycemic load and glycemic index on sleep quality in university students
HÜRMET KÜÇÜKKATIRCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Beslenme ve DiyetetikErciyes ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESLİHAN ÇELİK
- Üniversite öğrencilerinin uyku düzeninin beslenme alışkanlıkları ve diyet kalitesi üzerine etkisi
The effect of university student's sleep pattern on eating habits and diet quality
GİZEM SULTAN AĞAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Okan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDE ÖNGÜN YILMAZ