Vitamin D'nin akson gelişiminde ve rejenerasyonundaki rolünün incelenmesi
Investigating the role of Vitamin D in axon development and regeneration
- Tez No: 951239
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDİNÇ DURSUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tıbbi Biyoloji, Medical Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tıbbi Biyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Merkezi sinir sisteminde akson rejenerasyonunun kontrolü nörobiyolojide çözülmemiş bir sorun olarak kalmıştır. Primer nöron kültürü, nöronal polarizasyon, nörit büyümesi, akson rehberliği (yol bulma), sinaptogenez ve nöronal ağ oluşumu gibi MSS gelişiminin yanı sıra nöronal olgunlaşma ve fonksiyonel aktiviteyi incelemek için altın standart olarak kabul edilmektedir. Literatürde vitamin D'nin MSS'de akson rejenerasyonu üzerine etkisini gösteren sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Uygun nörotrofik faktörler ile akson ve nöronların uyarılması yoluyla MSS aksonlarının rejenerasyonunun bir dereceye kadar teşvik edilebildiği gösterilmiştir. Çalışmamızda primer nöron kültüründe nöronların olgunlaşma sürecini temsil eden kültürün 1. ile 7. günleri arasında vitamin D'nin nöronal gelişim üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir.Vitamin D'nin rejeneratif süreçler üzerindeki etkisi ise, 7. günden itibaren olgun nöron fenotipi kazanan ve yetişkin nöronlarla benzer özellikler sergileyen hücreler üzerinde incelenmiştir. Bu doğrultuda elde ettiğimiz sonuçlar; nöronal gelişim sürecinde uygulanan vitamin D'nin nörit uzunluğunu, nörit uzama hızını ve dinamik mikrotübül yoğunluğunu artırdığını; DLK-MAPK sinyal yolağında görev alan DLK proteininin seviyesini yükselttiğini, buna karşılık DCX ve fosforile DCX (pDCX) protein seviyelerini ise azalttığını gösterdik. Bununla birlikte nöronal gelişim, aksonal yol bulma ve sinaptik plastisite gibi süreçlerde işlev gördüğü bilinen GAP43, STMN2 ve 14-3-3 zeta/delta protein seviyelerinde de vitamin D uygulamasına bağlı bir artış gözlemledik. Ayrıca, vitamin D uygulamasını takiben vitamin D reseptörü (VDR) ile DLK ve STMN2 proteinlerinin bir arada bulunabileceğini gösterdik. Aksonal hasar sonrasında gerçekleştirilen rejenerasyon deneylerinde ise, vitamin D'nin, rejeneratif süreçler ile ilişkili GAP43 ve STMN2 proteinlerinin ekspresyon düzeylerini arttırdığını belirledik. Bulgularımız, vitamin D'nin yalnızca gelişimsel süreçlerde değil, aynı zamanda rejeneratif yanıtların düzenlenmesinde de etkin bir rol oynayabileceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The regulation of axonal regeneration in the central nervous system (CNS) remains an unresolved challenge in neurobiology. Primary neuron culture is considered the gold standard model for investigating various aspects of CNS development, including neuronal polarization, neurite outgrowth, axon guidance (pathfinding), synaptogenesis, neuronal network formation, maturation, and functional activity. Although a few studies have reported the potential role of vitamin D in promoting axonal regeneration within the CNS, the existing evidence remains limited. It has been demonstrated that regeneration of CNS axons can be partially induced through stimulation with appropriate neurotrophic factors. In the present study, we evaluated the effects of vitamin D on neuronal development between days 1 and 7 in primary neuron cultures, corresponding to the neuronal maturation phase. Furthermore, we examined the impact of vitamin D on regenerative processes in neurons that had acquired a mature phenotype by day 7, exhibiting characteristics similar to those of adult neurons. Our findings showed that vitamin D administration during the developmental period enhanced neurite length, neurite outgrowth rate, and dynamic microtubule density. In parallel, vitamin D increased the expression level of DLK, a key component of the DLK-MAPK signaling cascade, while reducing the levels of DCX and its phosphorylated form (pDCX). Additionally, vitamin D treatment led to upregulation of GAP43, STMN2, and 14-3-3 zeta/delta proteins, which are involved in neuronal development, axonal navigation, and synaptic plasticity. Co-localization analysis further revealed that DLK and STMN2 proteins associate with the vitamin D receptor (VDR) following vitamin D treatment. In axonal injury-induced regeneration models, vitamin D enhanced the expression of GAP43 and STMN2, both of which are linked to regenerative responses. Collectively, these results suggest that vitamin D may contribute not only to neuronal development but also to the modulation of regenerative mechanisms within the CNS.
Benzer Tezler
- D vitamininin genç ve yaşlı sıçanlarda skopolaminle bozulmuş hafızaya etkisinin karşılaştırılması
Comparison of the effect of vitamin D on scopolamine induced memory impairment in young and old rats
MEDİNE KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Veteriner HekimliğiBalıkesir ÜniversitesiFarmakoloji ve Toksikoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF AKSÖZ
- Vitamin d'nin meme kanser hücresinin proliferasyon, enerji düzeyi ve invazyonuna etkisi
The effect of vitamin d on proliferation, energy level and invasion of breast cancer
EMİNE NEDİME KORUCU
- CYP24A1 gen polimorfizminin primer infertil hastalar üzerindeki etkisi
Investigation of relationship between primer infertile patients and CYP24A1 gene which belongs cytochrome P450 enzyme family
MELİS DOĞANTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Tıbbi BiyolojiYeditepe ÜniversitesiMoleküler Tıp Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RUKSET ATTAR
- D vitamini eksikliği ve hiperparatiroidinin inflamasyon belirteçleri ile ilişkisi
The relationship of vitamin D deficiency and hypeparathyroidism with markers of inflammation
VOLKAN KILINÇ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
İç HastalıklarıErzincan Binali Yıldırım Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİN MURAT AKBAŞ
- Periton diyalizi yapan kronik böbrek yetmezliği hastalarında vitamin D ile immün sistem arasındaki ilişki
Relationship between vitamin D and immune system in chronic kidney failure patients on peritoneal dialysis
İBRAHİM ORMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Nefrolojiİnönü Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA TAŞKAPAN