Bir koruma sorunu olarak tescilli parsellerin çok katlı yapılaşmaya açılması: İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, Göztepe ve Erenköy'deki ahşap köşkler
Use of registered parcels for multi-storey construction as a conservation problem: The wooden mansions in Göztepe and Erenköy, Kadıköy, İstanbul
- Tez No: 951373
- Danışmanlar: PROF. DR. AYNUR ÇİFCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde 1872 yılında İstanbul'da ulaşıma açılan Haydarpaşa-Pendik demiryolu, hem uzak mesafeler yolcu ve yük taşımacılığında hem de kent merkezini banliyölerine bağlama konusunda büyük bir öneme sahip olmuştur. Özellikle Kadıköy, daha erişilebilir hale gelmiş ve hat boyunca yeni yerleşim bölgeleri ortaya çıkmıştır. 1940'lı yıllarda artan konut ihtiyacı ve hızlı kentleşme süreciyle Kadıköy fiziksel değişime uğramıştır. 1965 yılında Kat Mülkiyeti Kanunu ve 1972'den itibaren hazırlanan imar planları ile köşkler yıkılarak yerlerine giderek yükselen betonarme apartmanlar yapılmıştır. Mimari koruma alanında hazırlanan bu çalışma kapsamında öncelikle Göztepe- Erenköy mahallelerinde, demiryolu hattına yakın konumda ve bahçesinde çok katlı yapı olan 13 köşk tespit edilmiştir. 1998'de 2.07 emsal ile o dönemki imar koşullarına göre köşklerin parsellerine bu betonarme apartmanların bahçelerindeki köşklerle olan ilişkileri ve köşklerin oruma sorunları ilgili koruma kurulunun kararları ve yürürlükteki kanunlar çerçevesinde incelenmiştir. Bu bağlamda yerinde inceleme, fotoğraf çekme, ilgili belediyenin imar müdürlüğünde yapılan arşiv araştırmasıyla elde edilen mimari çizimler aracılığıyla apartmanların parsel üzerindeki yerleşimleri, konum değişiklikleri, kat adetleri, köşklere yaklaşma mesafeleri, yeni yapı olarak cephe biçimlenişleri, sokakla ve yakın çevredeki doku ile kurdukları ilişkiler, köşklerin bahçe düzenlerindeki ve mimarilerindeki değişiklikler tespit edilmiştir. Ayrıca kurula sunulan mimari projeleri incelenmiş geçmişten bugüne çizimlerin içeriği ve nitelikleri gözlemlenmiştir. Bu veriler ışığında günümüzde de devam etmekte olan yeni yapılaşmanın tezde incelenen korunması gerekli kültür varlığı olarak tescilli ahşap köşklerinin mimari özgünlüklerini nasıl etkiledikleri evrensel koruma ölçütleri bağlamında değerlendirilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde, Erenköy ve Göztepe semtlerinin tarihsel süreç içerisindeki değişimleri, tescilli parsellerin imara açılması ve tescil süreçlerine değinilmiştir. Üçüncü bölümde, tek yapı ölçeğinde 13 köşkün mimari özellikleri incelenmiş ve mevcut koruma sorunları tespit edilmiştir. Bu kapsamda, her bir yapı için detaylı envanter katalogları oluşturulmuştur. Köşkler parsel ölçeğinde ele alınarak, bahçeleri, müştemilatları ve parsel içerisindeki çok katlı apartmanlarla ilişkileri analiz edilmiştir. Dördüncü bölümde köşk ve parsellerin mevcut koruma sorunları belirlenmiş ve koruma önerileri geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The Haydarpaşa-Pendik railway, inaugurated in 1872 during the late Ottoman period, played an important role in connecting the centre of Istanbul with its suburbs. Kadıköy in particular became more accessible, boosting the development of new residential areas. However, the rapid urbanisation of the 1940s led to significant physical changes. The Flat Ownership Law of 1965 and zoning plans from 1972 onwards accelerated these changes, resulting in the demolition of historic mansions and the construction of reinforced concrete apartment buildings. This architectural conservation study focuses on 13 mansions in the neighbourhoods of Göztepe and Erenköy near the railway line in the gardens of which multi-storey apartment buildings have been built. The study examines the relationship between new structures and preserved mansions within the context of Conservation Board decisions and relevant legislation. The methods used in study included site visits, photography, archival research and architectural drawings to analyse the siting, scale and design of new apartment buildings. The study also assessed their proximity of the new buildings to the historic mansions, their facade design, relationship to the streetscape and the changes their garden layouts. In the light of these data, the effects of new construction on the authenticity of wooden mansions under universal conservation criteria were evaluated. The second chapter discusses the physical changes in the Erenköy and Göztepe districts through history, the zoning of the registered plots and the registration procedures. The third chapter analyses the architectural characteristics of wooden mansions and identifies their current conservation problems. In the process, detailed inventory catalogues have been prepared for each building. In addition, the mansions have been analysed including their gardens, annexes and their relationships to the multi-storey residential buildings within their plots. In the fourth chapter, conservation proposals were developed for the mansions an their plots.
Benzer Tezler
- Bergama 20. yüzyıl konut mirasının belgelenmesi
Documentation of the 20th century housing heritage of Bergama
ELİF SAYGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADİLE BİNNUR KIRAÇ
- Erzurum hacı bekirzade evi restorasyon projesi önerisi
Erzurum haci bekirzade house restoration project proposal
BENGİSU TURHAN
- Cultural heritage circular governance for the integrated conservation of historic cities: The case of the Medina of Munis
Tarihi şehirlerin bütünleşik korunmasına yönelik kültürel miras'ın döngüsel yönetişimi: Tunus Medine örneği
YASMINE TIRA
Doktora
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık, Planlama ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU
- Koruma alanlarında yapı uygulamaları: İmar Barışı'nın tarihi yarımada üzerindeki etkileri
Building applications in conservation areas: the effects of zoning reconciliation on historical peninsula
DEMET KOLAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ
- Endüstri mirasının evrensel tasarım ilkeleri kapsamında incelenmesi: İzmit Seka Kağıt Müzesi örneği
Examination of industrial heritage within the scope of universal design principles: Izmit Seka Paper Museum
ZEYNEP CANAN KARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İç Mimari ve DekorasyonFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUALLA YILDIZ