Geri Dön

Türkiye Türkçesinde iç duyu eylemleri

Inner sense verbs in Türkiye Turkish

  1. Tez No: 951551
  2. Yazar: YAREN NUR YILMAZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 155

Özet

Bu çalışmanın teorik art alanı bir sözcük türü olarak eylemler, eylemlerin iç anlamsal özelliği olarak kılınış ve algılama yeteneği olarak duyular olmak üzere üç kavram / konu üzerinde şekillenmiştir. İnsanoğlu dünyayı algılamak ve anlamlandırmak için bir dizi karmaşık sistem geliştirmiştir ve bu sistemlerin başında duyu organları yer almaktadır. Duyu türleri konusunda yapılan geleneksel tasniflerin görme, işitme, tat alma, koku alma ve dokunma duyusu olmak üzere beş temel duyu (dış duyular) üzerinden yapıldığını söylemek mümkündür. Bununla birlikte dış duyuların yanında onlar kadar işlevsel olan iç duyular da vardır. Tasniflerde iç duyular; ısı (sıcaklık-soğukluk), ağrı (acı), kaşınma ve gıdıklanma, vibrasyon (titreşim), proprioseptif (pozisyon), sezgi, açlık ve tokluk, susuzluk, bulantı, miksiyon (işeme/idrar yapma) ve dışkılama, kusma, geğirme ve yellenme duyuları şeklinde sıralanmaktadır. Doğal olarak bu duyulara bağlı birçok eylem bulunmaktadır. Bu çalışmanın konusu iç duyuların güncel bir tasnifini yapmak ve bu tasniften yola çıkarak iç duyu eylemlerini tespit etmektir. Çalışmanın ikinci bölümünde söz konusu tasniften yola çıkılarak Türkiye Türkçesindeki iç duyu eylemleri, TDK Güncel Türkçe Sözlük'ten taranmış ve tespit edilen her bir eylemin kılınış özellikleri ayrıca verilmiştir. Buna göre on dört başlıktaki iç duyulardan tespit edilen toplam 268 eylemin; proprioseptif, ağrı, ısı, miksiyon ve dışkılama vd. duyu eylemleri şeklinde sıralandığı görülmüş ve bu eylemlerin kılınışlarına göre genellikle devinimli dönüşümsüz, devinimli olmayan dönüşümsüz, başlangıç dönüşümlü, anlık olmayan bitiş dönüşümlü ve anlık bitiş dönüşümlü özellikler gösterdiği belirlenmiştir.

Özet (Çeviri)

The theoretical background of this study is shaped by three concepts/subjects: verbs as a type of word, manner of action as a verbs inner semantic feature and senses as a perception ability. Human beings have developed a series of complex systems to perceive and make sense of the world and sense organs are at the forefront of these systems. It is possible to say that traditional classifications of the types of senses are based on the five basic senses of sight, hearing, taste, smell and touch (external senses). However, in addition to external senses, there are also inner senses that are just as functional. In classifications inner senses are line as follows: heat (warmth-coldness), pain, itching and tickling, vibration, proprioceptive (position), intuition, hunger and satiety, dehydration, nausea, micturition and defecation, vomiting, belching and flatulation senses. Naturally, there are many verbs associated with these senses. The subject of this study is to make a current classification of inner senses and to identify inner sense verbs based on this classification. In the second part of the study, based on the aforementioned classification, inner sense verbs in Türkiye Turkish were scanned from the TDK Güncel Türkçe Sözlük and manner of action feature of detected each verbs identified were also. Accordingly, a total of 266 verbs identified in fourteen headings of inner senses were line as proprioceptive, pain, heat, micturition and defecation sense verbs etc. and it was determined that these verbs generally exhibit the following manner of action based feature: dynamic non-transformative, non-dynamic non-transformative, initiotransformative, non-momentaneous finitransformative, momentaneous finitransformative.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    344627

    Türkiye Türkçesinde ses düşmeleri

    The cases of deletion in Turkey Turkish

    CEREN KAYASELÇUK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve EdebiyatıYıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERTUĞRUL YAMAN

  2. Tez No

    629304

    Türkiye Türkçesinde iç içe fiilimsi grubu

    Nested gerundial group in Turkey Turkish

    SERDAR ALTUNTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimErciyes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH

  3. Tez No

    391442

    Eski Anadolu Türkçesinden Türkiye Türkçesine birleşik cümlelerde iç cümledeki özne konumunun durum özelliklerine tarihsel bir bakış

    A historical overview of case features of subject situation in complement clauses in compound clauses from Old Anatolian Turkish to Modern Turkish

    AHMET NAİM ÇİÇEKLER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Dilbilimİstanbul Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAYATİ DEVELİ

  4. Tez No

    636800

    Altı temel fiilin tarihi Türk lehçelerindeki istemsel durumu

    Valence status of six basic verbs in historcal Turkish dialects

    İREM KADIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimPamukkale Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET VEFA NALBANT

  5. Tez No

    322347

    Türkiye Türkçesinde birleşik tümce

    The compound sentences in modern Turkish

    ÇİĞDEM KALEGERİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    DilbilimMersin Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HÜRRİYET GÖKDAYI

Geri Dön