Meslek folkloru bağlamında Afyonkarahisar'da keçe yapımı ve geleneği
Felt-making and tradition in Afyonkarahisar city in the context of occupational folklore
- Tez No: 951558
- Danışmanlar: PROF. DR. ASLI BÜYÜKOKUTAN TÖRET
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Afyonkarahisar, Keçecilik, Meslek Folkloru, Somut Olmayan Kültürel Miras, Geleneksel El Sanatları, Afyonkarahisar, Felting, Occupational Folklore, Intangible Cultural Heritage, Traditional Handicrafts
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Türk kültüründe köklü bir geçmişe sahip olan geleneksel el sanatları, sadece estetik üretimler değil, aynı zamanda bir toplumun kimliğini, yaşam tarzını ve değerlerini yansıtan kültürel aktarım alanlarıdır. Geleneksel el sanatları, tarih boyunca hem gündelik yaşamın hem de inanç sistemlerinin ayrılmaz bir parçası olarak şekillenmiş; sözlü kültür unsurlarıyla birlikte zengin bir anlatı dünyası oluşturmuştur. Bu sanatlar arasında yer alan keçe yapımı, tarihsel derinliği, işlevselliği ve simgesel anlamlarıyla dikkat çeken önemli bir zanaattır. Hayvancılıkla uğraşan toplulukların ihtiyaçları doğrultusunda gelişen keçe, özellikle Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan kültürel coğrafyada çeşitli biçimlerde kullanılmış; çadır, giysi, örtü, seccade gibi kullanım alanlarının yanı sıra, ritüel ve törenlerde de önemli roller üstlenmiştir. Zamanla sanatsal bir boyut kazanan keçe, hem üretim teknikleri hem de motif dili açısından zenginleşmiştir. Anadolu'nun önemli keçe merkezlerinden biri olan Afyonkarahisar ise, yüzyıllardır bu geleneksel üretimi sürdüren ustaları, kuşaktan kuşağa aktarılan bilgi birikimi ve özgün desenleriyle öne çıkmaktadır. Bu çalışma, meslek folkloru bağlamında Afyonkarahisar'daki keçe yapımı geleneğini ele almakta; üretim süreçleri, mesleki bilgi aktarımı, ustalık pratikleri ve keçe zanaatının mekânsal/toplumsal işlevleri üzerinden sözlü tarih ve alan araştırması verilerine dayalı bir değerlendirme sunmaktadır. Böylece keçe yapımının sadece bir el sanatı değil, aynı zamanda zengin bir kültürel birikim ve toplumsal hafıza unsuru olduğu ortaya konmaktadır.
Özet (Çeviri)
Traditional handicrafts, which have had a deep-rooted past in Turkish culture, are not only aesthetical productions but also cultural living areas which reflect identity, life-style and values of a society. These arts have been shaped throughout history as an inseparable part of both daily life and belief systems; have constituted a rich narrative world together with oral cultural elements. Included among these arts, felt-making is an important craft that draws attention with its historical depth, functionality and symbolic meanings. Felt, which developed in line with needs of societies engaging in animal husbandry (livestock), was used in various ways/forms at cultural geography which ranged/lied from Middle Asia to Anatolia; took important roles in fields of use such as tent (canvas), clothes and prayer rug (scatter) etc. as well as in rituals and ceremonies. Acquired an artistic dimension, the felt got rich in terms of both production techniques and motif (pattern) languages. Afyonkarahisar, one of important felt centers of Anatolia, has come to the forefront by craftsmen/masters who have been maintaining this traditional production for centuries, accumulation of knowledge, inherited from generation to generation, and authentic patterns. This article addresses tradition of felf-making at Afyonkarahisar in the context of occupational folklore; and presents an evaluation based on data of oral history and field study over production processes, transfer of occupational knowledge, craftsmanship/mastership practices and spatial-social functions of felt craft. Thus, the study reveals that felt-making is not only a handicraft but also element of a rich cultural accumulation and a social (collective) memory.
Benzer Tezler
- Meslek folkloru bağlamında Sivas esnaf lokantaları
Sivas artisan restaurants in the context of occupational folklore
TÜRKAN GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Halk Bilimi (Folklor)Sivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DEMREN
- Meslek folkloru bağlamında Eminönü'nde şapkacılık mesleği
Hat-making profession in Eminönü in the context of occupational folklore
NURDAN GÜMÜŞKAYA
Doktora
Türkçe
2025
Halk Bilimi (Folklor)Kocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UĞUR DURMAZ
- Meslek folkloru bağlamında Mersin'de balıkçılık
Fishing in Mersin in the context of occupational folklore
BERKANT ÖRKÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Mersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN ÇIBLAK COŞKUN
- Meslek folkloru bağlamında hekimlik
Physic in the context of occupational folklore
PINAR KARATAŞ
Doktora
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİ ÖZDEMİR
- Meslek folkloru bağlamında Kurucaşile'de ahşap tekne yapımı geleneği
Wooden boat making tradition in Kurucasile in the context of occupational folklore
HALİL İBRAHİM DOĞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM KAYA