Şâfiî usûlünde hadis/sünnet -Ebû İshâk eş-Şîrâzî (V. 476/1083) örneği-
Hadith/sunnah in the Shafii method -The example of Abu Ishaq al-Shirazi (D. 476-1083)-
- Tez No: 951653
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULLAH ÜNALAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Siirt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 253
Özet
Hz. Peygamber'in sünneti sahih bir şekilde tespit etmek, maksadını uygun biçimde anlamak ve nesilden nesile ulaştırmak, İslam âlimlerinin en temel gayelerinden biri olmuştur. Bu anlamda, sünnetin tespitine yönelik çalışmalar içinde hadis ilmi her zaman merkezi bir yer tutmuştur. Bu çalışmada, Şâfiî usûlcüsü olan Ebû İshâk eş-Şîrâzî'nin hadis ve sünnet anlayışı, onun usûle dair telif ettiği eserleri çerçevesinde incelemiştir. Bu incelemede, ona göre haber ve kısımları, mütevâtir ile âhâd haberlerin kabul şartları ve reddedilme nedenleri ele alınmıştır. Şîrâzî, haber ve sünnet kavramları etrafında gelişen tartışmalara katılarak, genellikle Şâfiî mezhebinin görüşlerini aklî ve naklî delillerle savunmuştur. Karşıt görüşlerin delillerini de tenkit süzgecinden geçirerek aklî ve naklî delillerle eleştirmiştir. Şîrâzî'nin eleştirileri ağırlıklı olarak Hanefî mezhebine yönelik olmakla birlikte, Mâlikî, Mu'tezile, Zâhirî, muhaddisler ve diğer bazı mezheplere dair görüşleri tenkit edilmiştir. Şîrâzî'nin haber ve sünnet anlayışına ilişkin ortaya koyduğu görüşler, genel hatlarıyla muhaddislerin yaklaşımıyla paraleldir. Bununla birlikte bazı noktalarda dikkate değer farklılıklara da rastlanır. Nitekim muhaddislerin genelinin aksine hadis rivayetinin bir ücret karşılığında yapılmasını caiz görmüştür. Tezimiz giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Girişte araştırmanın konusu, önemi, amacı, yöntemi, kaynakları ve Şîrâzî'nin hayatı ile ilmî kişiliği ek alınmıştır. Birinci bölümde Şîrâzî'nin haber anlayışı ve bu çerçevede ele aldığı meselelere yer verilmiştir. İkinci bölümde Şîrâzî'nin râvî, rivâyet ve mervî ile ilgili görüşleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise Şîrâzî'nin sünnet anlayışı ve ilgili konular analiz edilmiştir. Sonuç bölümünde de çalışmada ulaşılan tespitlere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the primary aims of Islamic scholars has been to authentically determine the Sunnah of the Prophet Muhammad, to understand its intent correctly, and to transmit it faithfully across generations. In this context, the science of ḥadīth has consistently occupied a central place in scholarly efforts to authenticate and preserve the Sunnah. This dissertation explores the ḥadīth and Sunnah conception of the Shāfiʿī legal theorist Abū Isḥāq al-Shīrāzī within the scope of his works on legal theory (uṣūl al-fiqh). It investigates his classification of transmitted reports (khabar) into mutawātir and āḥād, the conditions he proposed for their acceptance, and the reasons for their rejection. Al-Shīrāzī defended the Shāfiʿī school's positions using both rational and textual evidence and responded to opposing views—primarily from the Ḥanafī school, but also from the Mālikī, Muʿtazilī, Ẓāhirī schools, and the muḥaddithūn—through detailed critique. Although al-Shīrāzī's perspective on reports and Sunnah largely aligns with the traditional views of the ḥadīth scholars, there are some notable differences. For example, unlike the majority of ḥadīth scholars, he permitted the transmission of ḥadīth in exchange for payment. The dissertation consists of an introduction, three main chapters, and a conclusion. The introduction discusses the research's topic, significance, objectives, methodology, sources, and presents the life and scholarly profile of al-Shīrāzī. The first chapter examines his understanding of khabar and related issues. The second chapter focuses on his views concerning narrators (rāwīs), narration (riwāyah), and the content transmitted (marwī). The third chapter analyzes his approach to the Sunnah and related legal and theological issues. The conclusion presents the main findings of the study.
Benzer Tezler
- İmam Şâfiî'nin er-Risâlesi ile Cessâs'ın el-Fusûl fi'l-Usûl'ünün haber, hadîs ve sünnet kavramları çerçevesinde mukayesesi
Comparison of Imam Shafii's er-Risâle and Cessâs' al-Fusûl fi'l-Usûl, within the framework of the concepts of Khabar, Hadith and Sunnah
OSMAN PARLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERHAT GÖKÇE
- İmâm Şâfiî'nin hadis anlayışına yönelik modern yaklaşımlar ve değerlendirilmesi
Modern approaches to Imam Shafi'i's understanding of hadith and its evaluation
ABDULLA SAITBEKOV
Doktora
Türkçe
2024
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN HANSU
- Hadis usulünün teşekkülünde sosyo-politik ve sosyo-kültürel bağlam
Socio-political and socio-cultural context in the formation of hadith methodology
RECEP KÖKLÜ
Doktora
Türkçe
2022
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH KESGİN
- Şafii fıkıh usulünde hadis metodolojisi
Başlık çevirisi yok
HÜSEYİN GÜLEÇ
Doktora
Türkçe
2002
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. M. HAYRİ KIRBAŞOĞLU
- حاشية ملا محمد الگردي على كتاب الأنوار للأردبيلي من أول كتاب البيع إلى نهاية كتاب الرهن دراسةً وتحقيقا
Haşiyetü Molla Muhammed el-Gerdi alal Envar li'l-Erdebilli min evveli kitabi'l-bey'i ila nihayeti kitabi'l-rehn diraseten ve tahkikan
ABDULLAH SABAH HAMEED
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÖZDEMİR
- حاشية ملا محمد الگردي على كتاب الأنوار للأردبيلي من أول كتاب الوقف إلى نهاية كتاب قسم الفىء والغنيمة دراسةً وتحقيقاً
Haşiyetü Molla Muhammed el-Gerdi Ala'l Envar min kitabi'l-vakfi ıla nihayeti kitabi kasmi'l feyi ve'l ganime dirase ve tahkik
ZANA TAHA AHMED
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÖZDEMİR