Harput türkülerinde anlatı ve temalar: Sözlü kültürden müziğe
Narrative and themes in Harput folk songs: From oral culture to music
- Tez No: 951681
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SERKAN ÇAKIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Harput Türküleri, Sözlü Kültür, Anlatı Türleri, Tematik Analiz, Kültürel Bellek, Harput Folk Songs, Oral Culture, Narrative Types, Thematic Analysis, Cultural Memory
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
Bu tez çalışması, Harput ve Elazığ yöresine ait türkülerde yer alan anlatı yapıları ile tematik unsurları sözlü kültür perspektifinden incelemeyi amaçlamaktadır. Harput türkülerinin yalnızca müzikal birer ürün değil; aynı zamanda toplumsal hafıza, kültürel kimlik ve duygusal ifade alanları olduğu temel kabulüyle hareket edilmiştir. Bu yönüyle çalışma, halk müziği alanında anlatıbilimsel bir değerlendirme sunarak hem müzikoloji hem de halkbilimi literatürüne disiplinlerarası bir katkı sağlamayı hedeflemektedir. Araştırma kapsamında, Harput yöresine ait TRT repertuvarında yer alan 83 özgün türkü analiz edilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemleri benimsenmiş; veri toplama sürecinde literatür taraması yapılmış, analiz sürecinde ise tematik analiz, anlatı çözümlemesi ve içerik çözümlemesi gibi yöntemlerden yararlanılmıştır. Türküler; anlatım türleri (doğrudan, dolaylı, epik, dramatik, lirik) ve anlatıcı konumu gibi unsurlar açısından sınıflandırılmış, ardından temalara göre gruplandırılmıştır. En sık karşılaşılan temalar arasında aşk ve sevda, göç ve ayrılık, kahramanlık ve ağıt temaları yer almıştır. Ayrıca Harput türkülerinin makam, usûl, icra biçimi ve sözlü aktarım geleneği çerçevesinde müzikal olarak da değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışma sonucunda, Harput türkülerinin çok katmanlı bir anlatı yapısına sahip olduğu; bu yapıların yöre halkının tarihsel, kültürel ve duygusal deneyimlerinin taşıyıcısı olduğu ortaya konulmuştur. Türküler, hem bireysel hem kolektif hafızanın ifade biçimi olarak işlev görmekte; sözlü kültürden modern müzik ortamına taşınırken anlatı gücünü ve kültürel özgünlüğünü büyük ölçüde korumaktadır. Tez, Harput müzik kültürünün geçmişten günümüze aktarım süreçlerini, söz-melodi ilişkisini ve anlatı geleneklerini analiz ederek, müziğin kültürel bir taşıyıcı olarak nasıl işlediğini bütüncül biçimde açıklamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the narrative structures and thematic elements found in the folk songs of the Harput and Elazığ region from the perspective of oral culture. The study is based on the premise that Harput folk songs are not merely musical artifacts but also serve as vessels of collective memory, cultural identity, and emotional expression. In this regard, the research aims to provide a narratological evaluation within the field of folk music and contribute an interdisciplinary perspective to both musicology and folklore studies. The research analyzes a corpus of 83 original folk songs from the Harput region included in the TRT (Turkish Radio and Television Corporation) repertoire. A qualitative research design was adopted, incorporating literature review for data collection and employing thematic analysis, narrative analysis, and content analysis for data interpretation. Each song was classified according to narrative types (direct, indirect, epic, dramatic, lyrical) and narrator perspective, and then grouped based on recurring themes. The most prominent themes identified include love and longing, migration and separation, heroism, and lamentation. In addition, the songs were evaluated from a musical perspective in terms of maqam (modal) structures, rhythmic patterns (usûl), performance practices, and oral transmission traditions. The findings indicate that Harput folk songs possess a multi-layered narrative structure, reflecting the historical, cultural, and emotional experiences of the local community. These songs function as expressions of both individual and collective memory, and as they transition from oral tradition to the modern musical stage, they largely retain their narrative power and cultural distinctiveness. Ultimately, the thesis presents a holistic analysis of the transmission processes, word-melody relationships, and narrative traditions that shape Harput's musical culture, highlighting the role of music as a powerful cultural carrier across generations.
Benzer Tezler
- Elazığ yöresine ait hikâyeli türkülerin müzikal analizi
Musical analysis of story folk songs from Elazığ region
İLKER BAHTİYAR TATU
- TRT Türk Halk Müziği repertuvarında bulunan Elazığ-Harput türkülerinin ilköğretim müzik derslerinde kullanılabilirliğinin incelenmesi
Investigation of the usability of elaziğ-harput Turks in the TRT Turkish Folk Music repertory in primary education music courses
ZEYNEP BUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKER EROĞLU
- Elazığ-Harput müzik folkloru
The music folklor of Harput, Elazığ
SAVAŞ EKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜRKER EROĞLU
- TRT repertuarında bulunan Elazığ - Harput ve Kerkük türkülerinin mukayesesi ve müzik eğitiminde kullanılması
Comparison of Elazığ - Harput and Kerkuk folk songs i̇n TRT repertory and thei̇r use in musi̇c education
AHMET TEBKJALY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MüzikGazi ÜniversitesiMüzik Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKER EROĞLU
- TRT Türk halk müziği repertuvarında bulunan Elazığ-Harput yöresine ait türkülerin makam ve usûl açısından incelenmesi
Analysis of the Turkish folk songs belonging to Elaziğ-Harput region in the repertoire of TRT in terms of maqam and method
HALİL İBRAHİM KÖROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MüzikAtatürk ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET CAN PELİKOĞLU