Lise öğretmenlerinin algılarına göre çoklu liderlik stilleri ile yapay zekaya yönelik algıları arasındaki ilişkiler
The relationship between multiple leadership styles and attitudes toward artificial intelligence based on high school teachers' perceptions
- Tez No: 951995
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ AKSU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Çoklu liderlik stilleri, yapay zekâ, yapay zekâya yönelik tutum, Multiple leadership styles, artificial intelligence, attitude toward artificial intelligence
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetçiliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Araştırmanın amacı, öğretmenlerin liderlik stillerine ilişkin algıları ile yapay zekâya yönelik tutumları arasındaki ilişkileri ortaya koymak ve bu ilişkileri cinsiyet, medeni durum, yaş, mesleki kıdem, branş ve öğrenim durumuna göre değerlendirmektir. Çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişkisel tarama modeli aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini İzmir ilinde sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından 1. kademe olarak sınıflandırılan Konak, Bornova, Balçova, Karşıyaka, Çiğli, Gaziemir, Çeşme, Güzelbahçe, Urla ve Narlıdere ilçeleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş ve bu doğrultuda Konak, Karşıyaka, Bornova ve Balçova ilçelerinde bulunan resmi liseler örnekleme dâhil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak“Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği”ve“Yapay Zekâya Yönelik Genel Tutum Ölçeği”kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t-testi, ANOVA, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi, korelasyon ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Araştırma bulguları, okul müdürlerinin öğretmenlerce yüksek düzeyde dönüşümcü ve etkileşimci lider olarak algılandıklarını göstermektedir. 35 yaş ve altında olan öğretmenler diğer öğretmenlere kıyasla okul müdürlerini daha yüksek düzeyde ve anlamlı biçimde etkileşimci lider olarak algılamaktadır. Buna karşılık, serbestlik tanıyan liderlik boyutu öğretmenler tarafından düşük düzeyde algılanmaktadır. Cinsiyet, medeni durum, yaş, branş, öğrenim durumu ve mesleki kıdem değişkenlerinin liderlik algısını anlamlı bir şekilde etkilemediği bulgulanmıştır. Öğretmenlerin yapay zekâya yönelik pozitif tutumlarının yüksek olduğu ve özellikle dönüşümcü ve etkileşimci liderlik stillerinin öğretmenlerin teknolojiye olumlu yaklaşımını desteklediği ortaya konmuştur. Ancak serbestlik tanıyan liderliğin bu süreçte anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Erkek öğretmenler ve bekar öğretmenler yapay zekâya karşı daha pozitif bir tutum sergilemiş; ancak branş, yaş, mesleki kıdem ve öğrenim durumu değişkenleri açısından anlamlı farklılıklar tespit edilmemiştir. Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik stillerinin, öğretmenlerin yapay zekâya yönelik pozitif tutumlarını desteklediği; serbestlik tanıyan liderlik stilinin ise anlamlı bir ilişki göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Okul müdürlerinin öğretmenlerde teknolojik adaptasyonu desteklemek için liderlik yaklaşımlarını stratejik biçimde kullanmaları önerilebilir.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this study is to examine the relationship between teachers' perceptions of school principals' leadership styles and their attitudes toward artificial intelligence (AI), and to assess these relationships based on variables such as gender, marital status, age, professional seniority, field of teaching, and educational background. The research was conducted using a correlational survey model, which is one of the quantitative research methods. The population of the study consists of public high schools located in the districts of Konak, Bornova, Balçova, Karşıyaka, Çiğli, Gaziemir, Çeşme, Güzelbahçe, Urla, and Narlıdere classified as first-level districts in terms of socio-economic development in İzmir, Türkiye. The sample was determined through stratified sampling, and accordingly, public high schools in Konak, Karşıyaka, Bornova, and Balçova were included in the study. Data were collected using the“Multifactor Leadership Questionnaire”and the“General Attitude Toward Artificial Intelligence Scale.”For the analysis of the data, independent samples t-tests, ANOVA, Mann-Whitney U tests, Kruskal-Wallis tests, correlation, and regression analyses were employed. The findings reveal that school principals are predominantly perceived by teachers as transformational and transactional leaders. Teachers aged 35 and below perceive their principals as significantly more transactional compared to older teachers. In contrast, the laissez-faire leadership style was perceived at a relatively low level by participants. No significant differences in leadership perception were found based on gender, marital status, age, field, educational background, or professional seniority. Teachers demonstrated high levels of positive attitudes toward AI, and it was found that both transformational and transactional leadership styles significantly supported positive teacher attitudes toward technology. However, the laissez-faire leadership style did not show a significant influence in this regard. Male and unmarried teachers exhibited more favorable attitudes toward AI, although no meaningful differences were observed in terms of branch, age, professional seniority, or education level. The results suggest that transformational and transactional leadership styles enhance positive attitudes toward AI among teachers, whereas laissez-faire leadership has no significant relationship. Based on these results, it is recommended that school principals strategically employ leadership approaches to foster technological adaptation among teachers.
Benzer Tezler
- Lise müdürlerinin liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The analysis of the relationship between high school principals' leadership styles and high school principals' competencies of administrating change
SEDA BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERGÜN RECEPOĞLU
- Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki (Hakkari ili örneği)
The relationship between school heads' leadership styles and teachers' perceptions of organizational cyprus (Hakkari province example)
ZİKRİ KIVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimHakkari ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NACİYE AYNAS
- Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile okulların gevşek yapılı örgütler olması arasındaki ilişki ve bazı değişkenlere göre incelenmesi
The relationship between leadership styles of administrators and schools as lousely coupled systems and examining according to some variables
MEHMET EMİN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT GÜRKAN GÜLCAN
- Dönüşümcü liderlik ile lise öğretmenlerinin akademik istekliliği arasındaki ilişkinin incelenmesi
An examination of the relationship between transformational leadership and high school teachers' academic aspiration
AYŞE KÜBRA GÜNEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ÖZDEMİR
- Öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri ile okul yöneticilerinin yeterlikleri ve hizmetkar liderlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between teachers' professional burnout and school administrators' competencies and servant leadership
BESTE NUR BULDUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ YİĞİT KUTLUCA