İmam Mâtürîdî ve Zemahşerî'de günah-ceza olgusu
The phenomenon of sin and punishment in Imam Maturidi and Zamakhshari
- Tez No: 952251
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET KENAN ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ordu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Günah ve ceza kavramlarının her inançta bir karşılığı ve farklı tanımları vardır. Ancak bu iki kelimenin İslâm tarihine bakan yönü itibariyle anlamının ötesinde derin bir manası vardır. Hz. Peygamber'in (s.a.s.) vefatının adından İslâm dünyasında ortaya çıkan siyasî buhranlar ve sonrasında yaşanan olaylar kavramın amel ve iman kapsamında değerlendirilmesinde etkili olmuştur. Ehl-i Sünnet âlimlerinden İmam Mâtürîdî, iman ve ameli ayrı boyuttaki şeyler olarak yorumlayarak büyük günah sahibinin mü'min olma vasfını sürdürdüğünü söylerken, Zemahşerî, mensubu olduğu Mu'tezîle ekolünün temel görüşüne bağlı kalarak büyük günah sahibinin iman ve küfür arasında olduğunu ve tevbe etmediği takdirde ebedîyen cehennemde olacağını söylemektedir. Tevbe olmaksızın affın olup olmayacağı konusu ise yine ihtilaflıdır. Mâtürîdî aklî ve naklî delillerle Allah'ın lütfunun genişliğinin bunu mümkün kıldığını söylemektedir. Zemahşerî ise Allah'ın mutlak adâlet sahibi olduğunu hatırlatarak affın ancak tevbe ile mümkün olabileceğini söylemektedir. Çalışmanın amacı, rey ehli olarak tanınan iki büyük âlimin konu hakkındaki görüşlerini değerlendirerek kıyaslama imkânı sunmaktır. Nitekim bu sayede esasında farklı itikadî mezheplere mensup olmalarına rağmen Mâtürîdî ve Zemahşerî'nin benzer düşüncelere de sahip olduğu dikkat çekmiştir. Tabii ki her ne kadar birtakım benzer görüşlere sahip olsalar da yetiştiği ortamlar ve etkilendikleri ilim adamları farklı görüşlere sahip olmalarında da etkili olmuştur.
Özet (Çeviri)
The notions of sin and punishment are present in all religious traditions, each offering distinct definitions and interpretations. Within the context of Islamic intellectual history, however, these concepts acquire a deeper and more complex significance beyond their lexical meanings. In the aftermath of the Prophet Muhammad's (peace be upon him) passing, the emergence of political turmoil and ensuing events in the Islamic world significantly influenced the theological discourse surrounding sin, positioning it within the broader framework of faith (īmān) and action (ʿamal).Imam al-Māturīdī, a prominent representative of the Sunnī tradition, conceptualizes faith and deeds as ontologically distinct, asserting that individuals who commit major sins (kabīra) do not forfeit their status as believers. Conversely, al-Zamakhsharī, aligning with the foundational doctrines of the Muʿtazilite school, contends that such individuals occupy an intermediate state between belief and disbelief, and—absent repentance—are destined for eternal damnation in Hell.The question of whether divine forgiveness is possible without repentance remains a matter of considerable theological divergence. Al-Māturīdī, appealing to both rational inquiry and scriptural evidence, posits that the vastness of God's mercy allows for the possibility of forgiveness without explicit repentance. In contrast, al-Zamakhsharī underscores God's uncompromising justice, maintaining that forgiveness is attainable solely through genuine repentance.This study seeks to critically evaluate and comparatively analyze the perspectives of these two seminal scholars—both renowned for their rationalist methodologies—on the issue of sin and its implications. Despite their affiliations with distinct theological schools, it is noteworthy that Māturīdī and Zamakhsharī exhibit converging views on certain key points. Nevertheless, the intellectual milieus in which they were nurtured, along with the scholars and traditions that shaped their thought, contributed meaningfully to the divergences in their respective theological conclusions.
Benzer Tezler
- İmam Mâtürîdî ve Zemahşerî'nin irâde ve meşîet konusuyla ilgili âyet-i kerimelere dair yorumlarının karşılaştırılması
A comparision of Imam al-Mâturîdî and al-Zamakhsharî's exegesis on the Quranic verses related to will and wish of Allah
MUSA SANCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN YILDIRIM
- İmam Mâturîdî ve Zemahşerî'nin ilâhi azap ve helâk konusuyla ilgili görüşlerinin kelâmî açıdan değerlendirilmesi
Evaluation of the views of Imam Maturîdî and Zamakhsharî on the subject of divine torment and destruction in terms of the science of kalam
ABDUSSAMED YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHAMİT SİNANOĞLU
- Tabâtabâî'nin El-Mîzân isimli tefsirinde Müteşâbihu'l-Kur'ân
Mutashabih Al-Quran in Tabâtabâî's tafseer Al-Mîzân
MURAT TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAHATTİN ÖZ
- Çağdaş tefsir kaynaklarında rü'yetullah konusu
Rü'yetullah subject in contemporary commentary sources
BAHREDDİN BİLDİRİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET BARDAK
- Mâtürîdî ile Zemahşerî'nin nübüvvet anlayışları
The prophethood concepts of al-Maturidi and Zamakhshari
ABDULLAH AKÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AK