Geri Dön

Markör destekli seleksiyonun ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) ıslah programında kalite yönünden kullanım olanaklarının belirlenmesi

Determination of the usage possibilities of marker assisted selection in terms of quality in bread wheat (Triticum aestivum L.) breeding program

PDF İndir

  1. Tez No: 952551
  2. Yazar: NEDİM ACAR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FATMA AYKUT TONK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ziraat, Agriculture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Bitki Islahı ve Genetiği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 267

Özet

Bu tezde ekmeklik buğday ıslah çalışmalarında markör destekli seleksiyondan yararlanma olanakları incelenmiştir. Buğday ıslah programlarında verim ile birlikte kalitenin de artırılması son yıllarda önem kazanmıştır. Kalite analizler için gerekli un miktarının fazla olması ve ıslah materyalinin elden çıkması nedeniyle, kalite analizlerinin erken generasyondaki ıslah materyalinde kullanımını imkânsız hale getirir. Kaliteli genotipleri erken generasyonda yakalayabilmek için ıslahı çalışmalarında moleküler markörlerden faydalanılması gerekmektedir. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü“Ekmeklik Buğday Islah Araştırmaları Projesi”melezleme çalışmalarında ebeveyn olarak kullanılan 63 genotipte, agromorfolojik özellikler, kimyasal kalite özellikleri, reograf (alveograf) kalite paremetreleri, farinograf kalite değerleri, NIR kalite parametreleri markör analizleri ile glu-1, glu-3 1BL/1RS, waxy gen kalite allelleri tespit edilmiş, korelasyon analizleriyle aralarındaki ilişkiler belirlenmiştir. Beş melez kombinasyonun herbirinden rastgele seçilen 190 adet F2 kademesindeki tek bitkide, glu-A1, glu-B1, glu-D1 lokuslarındaki yüksek molekül ağırlıklı glutenin, glu-A3, glu-B3, glu-D3 lokuslarındaki düşük molekül ağırlıklı glutenin, 1BL/1RS çavdar translokasyonu, waxy-A1, waxy-D1, waxy-B1 lokuslarındaki kalite allelleri belirlenerek markör destekli seleksiyon kriterleri oluşturulmuştur. Sırasıyla ve varsa her lokustaki istenilen allelin homozigotunu taşıyan F2 tek bitkileri, istenilen allelin homzigotu yoksa heterozigotunu taşıyan F2 tek bitkileri seçilecek şekilde;“Glu-D1(5+10>2+12)>Glu-B1(7OE+8>7OE+9>17+18>7*+8 >7*+9>7+8>7+9>7>20>6+8>20+20)=Glu-A1(2*=1>N)>1BL/1BL>Glu-B3(i>b=a >e=f=g=h>c>d>j)>Glu-D3(e>f>b>a>c>d)=Glu-A3(a>b>d>e>c>f)>waxy-B1>wa-xy-A1=waxy-D1”yöntemi oluşturulmuştur. G4 X G11 genotipleri melezlenerek elde edilen dördüncü melez kombinasyonunda, önem sırasına göre glu-B1, glu-A1, glu-B3, glu-D3, glu-A3, waxy-A1 lokuslarında homozigot 17+18, 1, a, b, a, b allelleri tespit edilen 47 nolu F2 tek bitkisi, G57 X G4 melezi olarak beşinci kombinasyonda, glu-B1, glu-A1, glu-B3, glu-A3 lokuslarında homozigot 7*+8, 2*, b, a allelleri allelleri tespit edilen 101 nolu F2 tek bitkisi markör destekli seleksiyon sonucu belirlenerek F3 generasyonuna aktarılmıştır.

Özet (Çeviri)

In this thesis, the possibilities of using marker-assisted selection in bread wheat breeding studies were investigated. In wheat breeding programs, increasing quality along with yield has gained importance in recent years. Due to the high amount of flour required for quality analyses and the disposal of breeding material, it makes it impossible to use quality analyses in breeding material in early generations. In order to catch quality genotypes in early generations, molecular markers should be used in breeding studies. In the crossbreeding studies of the Aegean Agricultural Research Institute“Bread Wheat Breeding Research Project”, agromorphological characteristics, chemical quality characteristics, rheograph (alveograph) quality parameters, farinograph quality values, NIR quality parameters were determined with marker analyses and glu-1, glu-3 1BL/1RS, waxy gene quality alleles were determined and the relationships between them were determined with correlation analyses. Marker-assisted selection criteria were established by determining the high molecular weight glutenin at the glu-A1, glu-B1, glu-D1 loci, low molecular weight glutenin at the glu-A3, glu-B3, glu-D3 loci, 1BL/1RS rye translocation, and quality alleles at the waxy-A1, waxy-D1, waxy-B1 loci in 190 randomly selected F2 stage single plants from each of the five hybrid combinations. F2 single plants carrying homozygous of the desired allele at each locus, if any, and F2 single plants carrying homozygous and heterozygous of the desired allele, if any, were selected respectively;“Glu-D1(5+10>2+12)>Glu-B1(7OE+8>7OE+9>17+18>7*+8>7*+9>7+8>7+9>7>20>6+8>20+20)=Glu-A1 (2*=1>N)>1BL/1BL>Glu-B3(i>b=a>e=f=g=h>c>d>j)>Glu-D3(e>f>b>a>c>d)= Glu-A3(a>b>d>e>c>f)>waxy-B1>wa-xy-A1=waxy-D1”method was created. In the fourth hybrid combination obtained by crossing G4 X G11 genotypes, F2 single plant number 47, which had homozygous 17+18, 1, a, b, a, b alleles at glu-B1, glu-A1, glu-B3, glu-D3, glu-A3, waxy-A1 loci in order of importance, was determined. In the fifth combination as G57 X G4 hybrid, F2 single plant number 101, which had homozygous 7*+8, 2*, b, a alleles at glu-B1, glu-A1, glu-B3, glu-A3 loci, was determined as a result of marker-assisted selection and transferred to the F3 generation.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    815670

    Hızlı ıslah yöntemi kullanılarak çavdar translokasyonu taşıyan bir ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) hattının glub1al alleli yanında GluA3b, GluA3c ve GluA3g allellerini taşıyan yakın izogenik hatlarının geliştirilmesi

    Development of near isogenic lines of a bread wheat (Triticum aestivum L.) line with rye translocation having combinations of glu-b1al with GluA3b, GluA3c and GluA3g allele by speed breeding method

    BEDRETTİN DEMİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    BiyokimyaKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesi

    Biyomühendislik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEVZAT AYDIN

  2. Tez No

    812627

    Tuza toleranslılık genleri içeren geri melez 4 buğday hatlarının yüksek dozda tuz uygulamasında verdikleri tepkilerin incelenmesi

    Investigation of the reactions of salt tolerance genes containing backcross 4 hybrid wheat lines under the application of high doses of salt

    AYTÜL AKBEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    ZiraatSelçuk Üniversitesi

    Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN EŞREF HAKKI

  3. Tez No

    655915

    Markör destekli seleksiyon ve hızlı ıslah yöntemiyle hasat sonrası başakta çimlenmeye toleranslı beyaz taneli ekmeklik buğday genotiplerinin geliştirilmesi

    Development of white bread wheat genotypes tolerant to pre-harvest sprouting by marker-assisted selection and speed breeding method

    ELİF YAYLA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    BiyomühendislikKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesi

    Biyomühendislik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEVZAT AYDIN

  4. Tez No

    612999

    Ekmeklik buğdayda kuraklığa tolerans bakımından markör destekli seleksiyon

    Marker assisted selection for drought tolerance in bread wheat

    SAFİNAZ ELÇİN ÇEVİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    BiyomühendislikKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesi

    Biyomühendislik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZLEM ATEŞ SÖNMEZOĞLU

  5. Tez No

    430303

    Ekmeklik buğday genotiplerinde yüksek ve düşük molekül ağırlıklı glutenin allellerinin belirlenmesi, verim ve kaliteyle ilişkileri

    Identification of high and low molecular weights glutenin subunits, their associations with yield and quality in bread wheat genotypes

    MUSTAFA ERKAN BAYRAM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    BiyoteknolojiNamık Kemal Üniversitesi

    Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZAHİT KAYIHAN KORKUT

Geri Dön