Grafik tasarımda trajikomik: Deprem felaketi için tasarlanan görsellerin göstergebilimsel analizi
Tragicomic in graphic design: Semiotical analysis of images designed for earthquake disaster
- Tez No: 952653
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR ÖZHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Grafik Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Sanatın insan yaşamına etkileri, sanat ve tasarımın temelini oluşturmaktadır. Deprem, insan hayatını olumsuz yönleriyle son derece acı şekilde etkilemektedir. Birey ve toplumun, acı bir olayın üstesinden gelebilmek adına çeşitli olgu durumlarını biçimsel ve duygusal tepkiler göstermesi beklenen bir durumdur. Ancak bu tepki sanatta tezatlık ilkesindeki gibi zıt bir üslup benimsendiğinde daha çarpıcı bir ileti aracı olarak trajikomik bir hâl almaktadır. Trajikomik, terim anlamıyla üzücü olandan doğan mizahi olguları belirtmektedir. Doğa olayı karşısında pozitif, yapıcı, etkili içerikler oluşturulması sosyal ve kültürel yaşam için önem arz etmektedir. Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde büyük bir deprem felaketi meydana gelmiştir. Bu araştırmada yaşanan bu büyük depremin etkilerine dair farkındalık oluşturmak amacıyla trajikomik görseller oluşturulmuştur. Bu kapsamda birçok görsel tasarlanmış ve uzman görüşleri alınarak tasarlanan görseller arasından 12 adeti seçilmiştir. Seçilen görsellerin 7 tanesi poster, 5 tanesi karikatürdür. Bu görseller üzerinde Roland Barthes'in göstergebilimsel analiz yöntemi kullanılarak gösterge bilimsel analiz yapılmıştır. Düz anlam ve yan anlam düzeyinde gösterge, gösteren ve gösterilen ilişkisi incelenmiştir. Oluşturulan posterlerde evlerin güçlendirilme ihtiyacı, hasar alan evlerin hasar durum tespiti, geçici konut sorunları, eski yaşam alanları küçülürken konteyner kentlerin çoğalması, insanların konut ihtiyacı, sarsıntılara dayanıksız evler, deprem sonrası psikolojik travmaların uzun süre geçmesine rağmen atlatılamaması gibi durumların trajikomik unsurlar ile görselleştirildiği yapılan göstergebilimsel analiz sonucunda tespit edilmiştir. Tasarlanan karikatürlerde ise ulaşım sıkıntıları, uzak alanlara yapılan konutlar, depremde hasar alan konutlar ve yapı sahiplerinin sorumluluk almayışı, insanların yardım kampanyalarında küçük düşürülmesi, yaşanılan şoktan dolayı insanların depremin hayatlarına bıraktığı maddi manevi etkiyi fark edememeleri sonucu eski yaşantılarını devam etme çabaları, deprem tehdidine karşı hazırlıksız yapı vb. hususların trajikomik bir biçimde resmedildiği göstergebilimsel analiz sonucu tespit edilmiştir. Göstergeler bağlamında trajik ve komedi öğeleriyle harmanlanan bu çalışmalar, afetin bireyde ve toplumda yarattığı duygusal ikilemi anlamlandırmak, eleştirel yapılarla birlikte sanat üretiminde nasıl ele alınabileceğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The effects of art on human life form the foundation of art and design. Earthquakes profoundly impact human life negatively and painfully. It is expected that individuals and society will exhibit formal and emotional reactions to various phenomena in order to cope with a painful event. However, when a contrasting style is adopted in art, as in the principle of contrast, this reaction becomes tragicomic, a more striking means of communication. Tragicomic, in its terminology, refers to humorous phenomena arising from the sad. Creating positive, constructive, and impactful content in the face of natural events is crucial for social and cultural life. A major earthquake disaster occurred in our country on February 6, 2023. In this research, tragicomic visuals were created to raise awareness of the effects of this major earthquake. Numerous visuals were designed within this scope, and 12 were selected from among these visuals, consulting experts. Seven of the selected visuals were posters and five were cartoons. Semiotic analysis was conducted on these visuals using Roland Barthes's semiotic analysis method. The relationship between the sign, signifier, and signified was examined at the levels of denotation and connotation. Semiotic analysis revealed that the posters depicted tragicomic elements such as the need for home reinforcement, damage assessment of damaged homes, temporary housing issues, the proliferation of container cities while former living spaces shrink, people's need for housing, earthquake-resistant homes, and the persistence of post-earthquake psychological trauma despite prolonged recovery. Semiotic analysis also revealed that the designed cartoons depicted tragicomic elements such as transportation difficulties, housing built in remote areas, earthquake-damaged homes and the lack of responsibility from building owners, the humiliation of people in aid campaigns, people's attempts to resume their former lives due to the shock they experienced, and their failure to recognize the material and spiritual impact of the earthquake on their lives, as well as buildings that were unprepared for the threat of earthquakes. These works, blending tragic and comedic elements within the context of signs, demonstrate how the emotional dilemma created by disasters in individuals and society can be understood and addressed in artistic production through critical approaches.
Benzer Tezler
- Grafik tasarımda yeni nesil font tasarımları üzerine inceleme; deneysel bir font tasarımı
Review on new generation font design within graphic design; an experimental font design
MÜNİRE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Güzel SanatlarSüleyman Demirel ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. YUSUF KEŞ
- Grafik tasarımda üç boyut algısı (Üç boyutlu yöntem uygulamaları)
Three dimensional sense in graphic design (Applications of the three dimensional method)
SİBEL TİMUR
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2016
Güzel SanatlarSüleyman Demirel ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. YUSUF KEŞ
- Grafik tasarımda algıyı yönetmek: Manipülatif ve gerçeklik algısı
Managing perception in graphic design: Manipulative and reality perception
EMRE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarHaliç ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ÖZTÜRK
- 1980 sonrası tipografik afişlerde deneysellik
Experimentation in typographic posters after 1980
SİMAY ZEHRA GÜRÇİNAR
- Grafik tasarımda yeni bir medya olarak NFT (Non-fungıble token)
NFT (Non-fungible token) as a new media in graphic design
ATALAY BAĞCIVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiGörsel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇINLA ŞEKER