Türkiye'de belediye meclis üyelerinin temsil ediciliği üzerine bir alan araştırması: Kahramanmaraş ili örneği
A field research on the representativeness of municipal council members in Turkey: The case of Kahramanmaraş province
- Tez No: 953752
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AZİZ BELLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Demokratik yönetim sisteminin en temel ilkelerinden biri, halkın yönetime katılması ve temsilcileri aracılığıyla karar alma süreçlerine dâhil olabilmesidir. Bu bağlamda temsili demokrasi yalnızca ulusal parlamentolarla sınırlı olmayıp, yerel yönetimler aracılığıyla da hayata geçmektedir. Yerel yönetimler içinde belediye meclisleri, yerel düzeyde halkın iradesinin somutlaştığı, karar alma süreçlerinin merkezinde bulunan kurumsal organlar olup, seçilmiş üyeler aracılığıyla hem halkın taleplerini dile getirmekte hem de hizmet önceliklerini belirlemektedir. Ancak bu temsil işlevinin etkinliği, yalnızca yasal yetkilerle değil; meclis üyelerinin halkla kurduğu ilişkiler, yerel ihtiyaçları doğru tespit edebilme kapasiteleri ve karar alma süreçlerindeki bağımsızlıklarıyla şekillenmektedir. Türkiye'de belediye meclislerinin temsil gücü, parti disiplini, siyasi kültür ve yerel yönetim dinamikleri gibi unsurlardan da etkilenmektedir. Dolayısıyla meclis üyelerinin temsiliyet kapasitesini anlamak, yerel demokrasinin işleyişine ve katılımcı yönetimin gücüne ışık tutmaktadır. Bu tez çalışması, Kahramanmaraş ili örneğinde belediye meclis üyelerinin temsil edicilik düzeylerini incelemeyi amaçlamaktadır. Kahramanmaraş'ın büyükşehir statüsü, sosyo-kültürel çeşitliliği ve farklı siyasi yapıların bir arada bulunması araştırma için anlamlı bir zemin sunmaktadır. Araştırmada nicel yöntem benimsenmiştir. Öncelikle literatür ve kuramsal çerçeveye dayanılarak 61 hipotez geliştirilmiş, ardından Kahramanmaraş Büyükşehir ve ilçe belediyelerinde görev yapan 154 meclis üyesine anket uygulanmıştır. Anket formu, temsil edicilik profilini ölçmek amacıyla cinsiyet, yaş, doğum yeri, gelir düzeyi, eğitim düzeyi, görev alınan meclis, ikamet edilen ilçe, STK üyeliği, bulunulan meclis sayısı, siyasi parti, meclis üyeliği süresi olmak üzere 11 değişken kurgulanmış ve likert ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS aracılığıyla güvenilirlik testi, faktör analizi, normallik testleri, korelasyon analizi, Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleriyle analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre belediye meclis üyelerinin temsil ediciliği yerel halkın karar alma sürecine katılması, yerel halkı ikinci planda düşünme, yerel halkla uyuşma ve yerel halka karşı duyarlılık olmak üzere dört boyutla açıklanmaktadır. Analizler, yerel halkı karar süreçlerine aktif biçimde katan üyelerin aynı zamanda yerel halkla daha uyumlu ve yerel halka daha duyarlı olduklarını göstermektedir. Buna karşılık, yerel halkı ikinci planda tutma eğiliminin, temsilin diğer olumlu boyutlarını zayıflattığı tespit edilmiştir. Böylece katılımın, yalnızca demokratik bir gereklilik değil, temsil kalitesini artıran bir unsur olduğu ortaya çıkmıştır. Demografik değişkenler açısından değerlendirildiğinde cinsiyet, yaş, gelir, eğitim, doğum yeri, ikamet edilen ilçe, STK üyeliği veya görev yapılan belediye türü ile temsil edicilik boyutları arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Bu sonuç, temsilin yapısal faktörlerden çok bireysel yaklaşım, halkla iletişim ve katılımcı yönetim anlayışıyla şekillendiğini göstermektedir. Belediye meclis üyelerinin büyük çoğunluğunun erkek ve orta yaş üzerinde olduğu, gelir ve eğitim düzeylerinde görece yüksek bir profile sahip oldukları da bulgular arasındadır. Son olarak temsilin niteliğinin sosyo-demografik çeşitlilikten ziyade bireysel tutum ve etkileşim biçimlerinden beslendiği de çalışmanın sonuçları arasındadır. Katılımcı mekanizmaların etkin işletilmesi, halkın karar süreçlerine dâhil edilmesi ve seçmen önceliklerinin merkeze alınması, temsilin kalitesini yükseltmektedir. Buna karşın halkı ikinci planda gören yaklaşımlar, temsil bağını zayıflatmakta ve demokratik meşruiyeti olumsuz etkilemektedir. Sonuç olarak, Kahramanmaraş örneği üzerinden elde edilen veriler, yerel temsilin işlevsel ve etkileşimsel boyutlarla belirlendiğini ortaya koymaktadır. Bu yönüyle yerel yönetimlerde temsilin geliştirilmesi için halkın karar süreçlerine etkin katılımını sağlayacak araçların çoğaltılması, meclis üyelerinin iletişim ve katılımcı becerilerinin güçlendirilmesi ve parti disiplini ile halk öncelikleri arasında denge kurulması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
One of the most fundamental principles of a democratic system of government is the participation of the people in administration and their involvement in decision-making processes through their representatives. In this context, representative democracy is not limited to national parliaments but is also implemented through local governments. Within local governments, municipal councils are organizational bodies that embody the will of the people at the local level and are at the center of decision-making processes. Through their elected members, they both voice the demands of the people and determine service priorities. However, the effectiveness of this representative function is shaped not only by legal powers but also by the relationships council members establish with the public, their capacity to accurately identify local needs, and their independence in decision-making processes. The representational power of municipal councils in Turkey is also influenced by factors such as party discipline, political culture, and local governance dynamics. Therefore, understanding the representational capacity of council members sheds light on the functioning of local democracy and the power of participatory governance. This thesis aims to examine the level of representation of municipal council members in the case of Kahramanmaraş province. Kahramanmaraş's metropolitan status, socio-cultural diversity, and coexistence of different political structures provide a meaningful ground for research. A quantitative method was adopted in the research. First, 61 hypotheses were developed based on the literature and theoretical framework, and then a survey was conducted with 154 council members serving in Kahramanmaraş Metropolitan Municipality and district municipalities. The questionnaire form was designed to measure the representativeness profile and included 11 variables: gender, age, place of birth, income level, education level, council in which the member serves, district of residence, NGO membership, number of councils served on, political party, and length of council membership. A Likert scale was used. The data were analyzed using SPSS through reliability analysis, factor analysis, normality tests, correlation analysis, Mann-Whitney U, and Kruskal Wallis tests. According to the results of the study, the representativeness of municipal council members is explained by four dimensions: participation of the local community in the decision-making process, putting the local community second, harmony with the local community, and responsiveness to the local community. The analyses show that members who actively involve the local community in decision-making processes are also more harmonious with the local community and more responsive to it. In contrast, it was found that the tendency to put the local community second weakens the other positive dimensions of representation. Thus, participation emerged as not only a democratic requirement but also an element that enhances the quality of representation. When evaluated in terms of demographic variables, no significant differences were found between representativeness dimensions and gender, age, income, education, place of birth, district of residence, NGO membership, or type of municipality served. This result shows that representation is shaped more by individual approach, communication with the public, and participatory governance than by structural factors. The findings also show that the vast majority of municipal council members are male and middle-aged, with a relatively high profile in terms of income and education levels. Finally, the study's results indicate that the quality of representation is fueled by individual attitudes and forms of interaction rather than socio-demographic diversity. The effective operation of participatory mechanisms, the inclusion of the public in decision-making processes, and the prioritization of voters' interests enhance the quality of representation. Conversely, approaches that marginalize the public weaken the bond of representation and negatively affect democratic legitimacy. In conclusion, the data obtained from the Kahramanmaraş example reveals that local representation is determined by functional and interactive dimensions. In this regard, it is recommended that tools enabling the public's effective participation in decision-making processes be increased, the communication and participatory skills of council members be strengthened, and a balance be established between party discipline and public priorities in order to improve representation in local governments.
Benzer Tezler
- Türkiye'de büyükşehir belediye yönetimlerinin yapısal sorunları, karar ve yürütme organlarının oluşumu ve işleyişi
Structural problems of great municipality administrations composition and function of decision and executive bodies in Turkey
ZEYNEP TUĞÇE ÇİFTÇİBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Kamu YönetimiAkdeniz ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ ÖZTEKİN
- Türkiye'de yerel temsil, katılım ve demokrasi: Balçova örneği
Local representation in Turkey, participation and democracy:The case of Balçova
VEYSEL AKCAKOCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiDokuz Eylül ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM ARAP
- Türkiye'de yerel yönetimlerde hizmet harcamalarına ilişkin karar alma süreci: İstanbul Büyükşehir Belediyesi örneği
Decision making process about service expenditures of local governments in Turkey: The case of İstanbul Metropolitan Municipality
RECEP EMRE ERİÇOK
- Belediye meclislerinde kadın temsili: Bursa örneği
Representation of woman in municipal councils:The case of Bursa
MÜNEVVER ÖZYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Kamu YönetimiMarmara ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK GENÇKAYA
- Negotiated developer obligations in a regulatory planning system: insights from Istanbul
Düzenleyici bir planlama sisteminde müzakereye dayalı planlama anlaşmaları: İstanbul'a bir bakış
FATMA BELGİN GÜMRÜ
Doktora
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKİYE ŞENCE TÜRK