Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki güç dağılımı ve Rusya'nın bölgesel rolü
Turkey's power distribution in the Eastern Mediterranean and Russia's regional role
- Tez No: 953831
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMRE BAYSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Küreselleşme ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
Doğu Akdeniz'deki deniz yetki alanları sorunu, bölgesel ve küresel ölçekte birçok aktörün çıkar çatışmasına neden olan çok boyutlu bir meseledir. Türkiye, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Mısır ve İsrail gibi kıyıdaş ülkeler, deniz yetki alanlarını belirlerken farklı hukuki yaklaşımlar benimsemekte ve birbirleriyle çelişen sınırlandırma tezleri öne sürmektedir. Uluslararası Deniz Hukuku'na dayalı çözümler sunulmaya çalışılsa da Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin (UNCLOS) taraflar tarafından farklı yorumlanması ve Türkiye'nin bu sözleşmeye taraf olmaması nedeniyle hukuki süreçler tıkanmaktadır. Enerji kaynaklarının keşfi, özellikle doğalgaz rezervlerinin bulunması, bölgedeki gerilimi artırmış ve enerji arz güvenliği açısından Avrupa, ABD, Rusya ve Çin gibi küresel aktörlerin sürece müdahil olmasına yol açmıştır. Avrupa Birliği (AB), Yunanistan ve GKRY'nin tezlerini desteklerken, Türkiye'nin kıta sahanlığında yürüttüğü sondaj faaliyetleri uluslararası alanda tepki çekmektedir. Libya ile yapılan deniz yetki sınırlandırma anlaşması, Türkiye'nin bölgedeki tezlerini güçlendiren en önemli diplomatik hamlelerden biri olurken, buna karşılık Yunanistan ve Mısır arasında imzalanan benzer bir anlaşma gerilimi daha da artırmıştır. EMGF gibi bölgesel iş birliği mekanizmalarının varlığına rağmen Türkiye'nin bu forumdan dışlanması, enerji paylaşımı konusunda adil bir çözüm bulunmasını zorlaştırmaktadır. Öte yandan, askeri gerilimlerin artması, NATO üyesi Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkileri daha da kırılgan hale getirmiş, Fransa'nın Yunanistan'a sağladığı askeri destek, bölgedeki güç dengesini değiştiren faktörlerden biri olmuştur. Rusya, Suriye'deki askeri üsleri ve enerji politikalarıyla bölgede etkinliğini artırırken, Çin ise Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında Doğu Akdeniz limanlarına yatırım yaparak bölgedeki varlığını güçlendirmektedir. Deniz yetki alanlarına ilişkin sorunların çözümü için diplomatik müzakerelerin artırılması, uluslararası hukuk mekanizmalarının etkin şekilde kullanılması ve enerji iş birliği projelerinin tarafları dışlamadan yürütülmesi gerekmektedir. Türkiye, Yunanistan, GKRY ve diğer bölge ülkelerinin tek taraflı adımlardan kaçınarak ortak bir hukuki çerçevede uzlaşması, uzun vadede Doğu Akdeniz'de barış ve istikrarın sağlanmasına katkı sunacaktır. Türkiye ve Rusya'nın Doğu Akdeniz'deki stratejik çıkarları, enerji güvenliği, deniz yetki alanları ve ittifak ilişkileri üzerinden şekillenen çok katmanlı bir jeopolitik mücadeleye işaret etmektedir. Bu dinamik hem uluslararası hukukun esnekliği hem de bölgesel aktörlerin ittifak politikaları sayesinde krizleri derinleştirmekte ve küresel güçlerin müdahalesine zemin hazırlamaktadır. Bu bağlamda“Doğu Akdeniz'de artan jeopolitik rekabet bağlamında Türkiye'nin deniz yetki alanı politikaları ile Rusya'nın bölgesel stratejileri arasında nasıl bir etkileşim söz konusudur?”sorusuna çalışma içerisinde yanıt arayacağız.
Özet (Çeviri)
The issue of maritime jurisdiction areas in the Eastern Mediterranean is a multidimensional conflict involving regional and global actors with competing interests. Coastal states such as Turkey, Greece, the Greek Cypriot Administration (GCA), Egypt, and Israel have adopted different legal approaches to maritime boundary delimitation, leading to overlapping claims and tensions. While solutions based on international maritime law have been proposed, the varying interpretations of the United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) and Turkey's non-signatory status have resulted in legal deadlocks. The discovery of energy resources, particularly natural gas reserves, has intensified the dispute, attracting global powers like the European Union, the United States, Russia, and China, which view the region as a key strategic zone for energy security. The EU has supported Greece and the GCA's positions, while Turkey's drilling activities within its continental shelf have faced strong international opposition. Turkey's maritime boundary agreement with Libya has been one of its most significant diplomatic moves to strengthen its claims in the region, but it has been countered by a similar agreement between Greece and Egypt, further escalating tensions. Although regional cooperation mechanisms such as the Eastern Mediterranean Gas Forum (EMGF) exist, Turkey's exclusion from this platform has hindered fair energy-sharing agreements. Additionally, rising military tensions have strained relations between NATO members Turkey and Greece, with France's military support to Greece shifting the regional power balance. Russia has increased its influence through military bases in Syria and energy policies, while China has expanded its presence by investing in Eastern Mediterranean ports under its Belt and Road Initiative. Resolving the maritime disputes in the Eastern Mediterranean requires enhanced diplomatic negotiations, effective utilization of international legal mechanisms, and inclusive energy cooperation frameworks that do not marginalize key stakeholders. To ensure long-term stability and peace in the region, Turkey, Greece, the GCA, and other coastal states must avoid unilateral actions and work toward a legal framework that promotes equitable solutions. Turkey's and Russia's strategic interests in the Eastern Mediterranean point to a multilayered geopolitical struggle shaped by energy security, maritime jurisdiction claims, and alliance relations. This dynamic, fueled by both the flexibility of international law and the shifting alliance policies of regional actors, deepens existing crises and paves the way for the involvement of global powers. In this context, the study seeks to answer the question:“ What kind of interaction exists between Turkey's maritime jurisdiction policies and Russia's regional strategies in the context of the growing geopolitical competition in the Eastern Mediterranean?”
Benzer Tezler
- Türk dış politikasında Doğu Akdeniz ve enerji meseleleri (1945-2022)
Eastern Mediterranean and energy issues in Turkish foreign policy (1945-2022)
ZEYNEP PARALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EnerjiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiUluslararası İlişkiler ve Güvenlik Çalışmaları Anabilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT NECİP ARMAN
- Change and continuity in germany's roles in the European Union and in EU-Turkey relations: A role-theoretical analysis of the Merkel era
Almanya'nın Avrupa Birliği'ndeki ve AB-Türkiye ilişkilerindeki rollerinde değişim ve devamlılık: Merkel dönemi üzerine rol-teorik bir analiz
YUSUF GÖKHAN ATAK
Doktora
İngilizce
2024
Uluslararası İlişkilerGalatasaray ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEYZA ÇAĞATAY TEKİN
- Milli Güvenlik Kurulu'nın neoklasik realist teori bağlamında Türk dış politikasına etkisi: Libya ve Suriye örneği (2018-2024)
The impact of the National Security Council on Turkish foreign policy in the context of neoclassical realist theory: The cases of Libya and Syria (2018–2024)
UMUT PAZARCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Siyasal BilimlerMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET OSMAN ÇATI
- Realist ittifak teorileri bakış açısından Doğu Akdeniz meselesine yönelik Türk dış politikasının analizi
Analysis of Turkish foreign policy towards the Eastern Mediterranean issue from the perspective of realist theories of alliance
CEYDA KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EnerjiHitit ÜniversitesiUluslararası İlişkiler ve Güvenlik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAMİ KİRAZ
- Yunanistan'ın Megali İdea jeopolitiğinin Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki güvenliğine etkisi
The impact of Greece's Megali İdea geopolitics on Turkey's security in the Eastern Mediterranean
TOLGA ŞAFAK ÇATALÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİGüvenlik Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN AK