Geri Dön

Kesişimsellik teorisinin kökeni, tarihsel gelişimi ve feminist kuramlar bağlamında analizi

The analysis of the intersectionality theory's origin and historical development in the context of feminist theories

PDF İndir

  1. Tez No: 953835
  2. Yazar: BAŞAK HIRA ARSLAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHARREM AÇIKGÖZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sosyoloji, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Kesişimsellik Teorisi, Kimberlé Crenshaw, Siyah Feminizm, Irk – Cinsiyet – Sınıf, Toplumsal Kimlik, Black Feminism, Class, Gender, Intersectionality Theory, Kimberlé Crenshaw, Race – Gender – Class, Social Identity
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
  10. Enstitü: Göç Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 144

Özet

Bu çalışma, kesişimsellik teorisinin tarihsel kökenlerini, kavramsal çerçevesini ve feminist kuramlarla ilişkisini incelemektedir. Kimberlé Crenshaw tarafından kuramsallaştırılan kesişimsellik, toplumsal kimliklerin (ırk, cinsiyet, sınıf, etnisite vb.) kesişiminde oluşan özgül baskı biçimlerini görünür kılmayı amaçlar. Crenshaw'ın bu yaklaşımı geliştirmesinde, Siyah kadınların hem ırk hem cinsiyet temelli ayrımcılıkla karşılaştıkları deneyimlerin mevcut hukuki ve kuramsal çerçevelerde temsil edilememesi belirleyici olmuştur. Feminist hareketin çoğunlukla beyaz kadınların, ırkçılık karşıtı mücadelenin ise Siyah erkeklerin deneyimlerini merkez alması, Siyah kadınların özgün mücadelelerini kurmalarını zorunlu kılmıştır. Kesişimsellik kavramı ortaya çıkmadan önce de Siyah feminist düşünce çoklu baskı biçimlerini analiz eden politik ve teorik müdahalelerde bulunmuştur. Bu tarihsel zemin, kesişimselliğin yalnızca akademik bir kuram değil, aynı zamanda adalet talebiyle şekillenen politik bir pratik olduğunu ortaya koyar. Crenshaw'ın hukuk alanında geliştirdiği çerçeve, yasal düzenlemelerin sınırlarının ötesinde, ataerki, kapitalizm ve ırkçılığın eklemleniş biçimlerini de eleştirel olarak analiz eder. Bu bağlamda çalışma, kesişimsellik teorisinin liberal, Marksist, sosyalist, radikal ve postmodern feminist yaklaşımlarla kurduğu ilişkileri tartışmakta; bu kuramları kesişimsel bir bakışla yeniden değerlendirmektedir. Ayrıca, kesişimsellik teorisine yöneltilen metodolojik, politik ve kuramsal eleştiriler de ele alınarak, kavramın sınırları ve imkânları sorgulanmaktadır. Kuramın hukuk, emek, göç, sağlık ve şiddet gibi alanlardaki yansımaları da incelenerek, kesişimselliğin pratikte yarattığı dönüşümler ve karşılaştığı sınırlılıklar değerlendirilir. Yöntemsel olarak çalışma, Crenshaw'ın kuramsal katkılarına odaklanan soykütüksel analiz, eleştirel literatür taraması ve hermeneutik yorumlama gibi nitel yaklaşımları bir araya getirerek kesişimsellik teorisini tarihsel, kavramsal ve eleştirel bir çerçevede disiplinlerarası biçimde ele almaktadır.

Özet (Çeviri)

This study examines the historical roots, conceptual framework, and theoretical relationships of intersectionality within feminist theory. Coined and theorized by Kimberlé Crenshaw, intersectionality aims to make visible the specific forms of oppression that emerge at the intersections of social identities such as race, gender, class, and ethnicity. Crenshaw's development of this approach was shaped by the lack of representation of Black women's unique experiences—marked by both racial and gender-based discrimination—within existing legal and theoretical frameworks. While the feminist movement largely centered white women's experiences, and anti-racist struggles focused primarily on those of Black men, Black women were compelled to construct their own distinct forms of resistance. Long before the term“intersectionality”emerged, Black feminist thought had already engaged in political and theoretical interventions analyzing multiple forms of oppression. This historical background reveals that intersectionality is not merely an academic theory but also a politically grounded praxis shaped by the demand for justice. Crenshaw's legal framework not only exposes the limitations of legal regulations but also critically analyzes the interlocking operations of patriarchy, capitalism, and racism. In this context, the study explores the theoretical intersections between intersectionality and liberal, Marxist, socialist, radical, and postmodern feminist approaches, offering a reassessment of these traditions through an intersectional lens. Furthermore, the work addresses methodological, political, and theoretical critiques of intersectionality, interrogating both the limitations and potentials of the concept. By also examining the application of intersectionality in diverse fields such as law, labor, migration, health, and gender-based violence, the study questions the kinds of practical transformations and constraints that have emerged. Methodologically, the research combines genealogical analysis, critical literature review, and hermeneutic interpretation grounded in Crenshaw's theoretical contributions. In doing so, it offers an interdisciplinary evaluation of intersectionality within a historical, conceptual, and critical framework.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    698281

    Afrikalı Amerikalı romanında ırkçılık ve kimlik sorunu

    Issues of racism and identity in African American fiction

    DÜNYA YENİDÜNYA GÖRMEZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Amerikan Kültürü ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ESRA AYŞE SAHTİYANCI ÖZTARHAN

  2. Tez No

    853967

    Kamusal alanda kimliklenme: Kürt Alevi Kadınların ilişkisel bağlamlarda kesişimsel mekân-kimlik deneyimleri

    Identification in the public sphere: Kurdish Alevi Women's intersectional space-identity experiences in relational contexts

    SEÇİL ASLAN COŞKUNER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Siyasal BilimlerGalatasaray Üniversitesi

    Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAMZA YÜKSEL DİNÇER

  3. Tez No

    809952

    In search of the female identity in Lalala Yousafzai and Christina Lamb's i am Malala and Afua Hirsch's Brit(ish): On race, identity, and Belonging

    Malala Yousafzai ve Christina Lamb'in Ben Malala ile Afua Hirsh'in Brit(ish): On Race, İdentity, and Belongingbaşlıklı eserlerinde kadın kimliği arayışı

    NOOR AMER YAS AL-KHAZRAJI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ OLGAHAN BAKŞİ YALÇIN

  4. Tez No

    831040

    Reconsidering urban political theory: A care based approach

    Kentsel siyaset teorisini yeniden düşünmek: Bakıma dayalı bir yaklaşım

    EZGİ MERİÇ BAŞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Siyasal Bilimlerİstanbul Teknik Üniversitesi

    Siyaset Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ASLI ERBİL

  5. Tez No

    348219

    Kesişimsellik teorisi bağlamında kadın deneyimleri: Almanya'daki Türkiyeli göçmen kadınlar

    Woman experiences in the context of intersectionality theory: Immigrant women of Turkey in Germany

    PINAR SARIGÖL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    SosyolojiAnkara Üniversitesi

    Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALEV ÖZKAZANÇ

Geri Dön