Azerbaycan sinemasında toplumsal sorunlar: Emil Guliyev'in 'Üçlemesi' üzerine bir inceleme
Social problems in Azerbaijani cinema: A study on Emil Guliyev's 'Trilogy'
- Tez No: 954020
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BİLGEHAN ECE ŞAKRAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Radyo-Televizyon, Radio and Television
- Anahtar Kelimeler: Sinema, Azerbaycan Sineması, Toplumsal Sorunlar, Eleştirel Söylem, Emil Guliyev, Cinema, Azerbaijan Cinema, Social Problems, Critical Discourse, Emil Guliyev
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Kültür Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Radyo-Televizyon ve Sinema Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 233
Özet
Bu çalışma, bağımsızlık sonrası Azerbaycan sinemasının önde gelen yönetmenlerinden Emil Guliyev'in“Üçlemesi”olarak bilinen Perde (2016), İkinci Perde (2017) ve Sonuncu Perde (2019) filmleri üzerinden, toplumsal sorunların sinemaya yansımasını, yönetmenin sinema dili ve anlatım teknikleri rehberliğinde incelemektedir. Çalışmanın ana odak noktası, üçleme boyunca öne çıkan yabancılaşma, ekonomik eşitsizlik, aile ilişkilerinde toplumsal cinsiyet rolleri, bireysel özgürlük arayışı ve dostluk-ihanet ilişkileri gibi temaların sinemada nasıl temsil edildiğini araştırmaktır. Bu temalar, yalnızca estetik bir anlatı unsuru olarak değil; aynı zamanda toplumsal gerçekliklerin eleştirisi ve farkındalık oluşturma aracı olarak değerlendirilmektedir. Filmlerdeki karakterlerin, toplumun yerleşik kültürel ve sosyal normlarıyla çatışarak bireysel kimliklerini inşa etmeye çalışmaları, birey ile toplum arasındaki gerilimli ilişkiyi görünür kılmaktadır. Bu yönüyle çalışma, toplumsal sorunların sinema yoluyla nasıl aktarıldığını ve bu aktarımın izleyici üzerinde nasıl bir etki yarattığını anlamaya katkı sunmaktadır. Van Dijk'in eleştirel söylem analizi yöntemiyle yapılan çözümlemeler, filmlerdeki söylemsel yapıların toplumsal iktidar ilişkileriyle olan bağlarını, sembolik anlatım, karakter etkileşimleri ve görsel-işitsel unsurlar üzerinden ortaya koymaktadır. Bu tez, hem Emil Guliyev sinemasını akademik bir bakış açısıyla analiz etmeyi hem de bağımsızlık sonrası Azerbaycan sinemasında toplumsal sorunların temsiline dair derinlemesine ve bütüncül bir değerlendirme sunmayı amaçlamaktadır. Araştırma bulguları, Emil Guliyev'in“Üçlemesi”nde ataerkil yapıların yalnızca erkekler değil, kadın karakterler aracılığıyla da yeniden üretildiğini; kadınların kimi zaman mağdur, kimi zaman direnç gösteren ve özneleşmeye çalışan bireyler olarak temsil edildiğini ortaya koymuştur. Erkek karakterlerin ise toplumsal baskılar nedeniyle kırılganlık, öfke ve şiddet sarmalında konumlandığı görülmüştür. Filmlerde sınıfsal eşitsizlikler, sadece ekonomik değil, kültürel ve sembolik sermaye yoluyla da anlatılmış; birey-toplum çatışması, mekânsal ve söylemsel unsurlarla güçlü şekilde vurgulanmıştır. Yapılan çözümlemeler sonucunda, Emil Guliyev'in“Üçlemesi”nin, ataerkil yapıların yeniden üretimi, kadın ve erkek kimliklerinin toplumsal rollere sıkışmışlığı, ekonomik eşitsizliklerin bireyler üzerindeki etkisi gibi temalar üzerinden, bağımsızlık sonrası Azerbaycan toplumundaki yapısal sorunları eleştirel bir dille görünür kıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study examines the reflection of social issues in cinema through the lens of Azerbaijani director Emil Guliyev's renowned“Trilogy,”consisting of Perde (2016), İkinci Perde (2017), and Sonuncu Perde (2019), all produced in the post-independence period. Focusing on Guliyev's cinematic language and narrative techniques, the research explores how key themes such as alienation, economic inequality, gender roles within family dynamics, the pursuit of individual freedom, and the interplay of friendship and betrayal are represented throughout the trilogy. These themes are not only treated as aesthetic narrative elements but also as tools for critiquing social realities and fostering awareness. The characters' efforts to construct individual identities while in conflict with the entrenched cultural and social norms of society illuminate the tension between the individual and the collective. In this regard, the study contributes to the understanding of how social problems are conveyed through cinema and the potential impact of such representations on audiences. Utilizing Van Dijk's method of critical discourse analysis, the thesis reveals the connections between discursive structures in the films and broader power relations within society. These connections are elucidated through symbolic representation, character interactions, and audiovisual elements. This thesis aims to provide both a scholarly analysis of Emil Guliyev's cinema and a comprehensive evaluation of how social issues are represented in post-independence Azerbaijani cinema. The research findings demonstrate that patriarchal structures in Guliyev's“Trilogy”are reproduced not only through male characters but also via female characters. Women are portrayed at times as victims, and at other times as resistant figures striving for agency. Male characters, on the other hand, are depicted as trapped in a cycle of fragility, anger, and violence, largely due to social pressures. Class inequality is depicted not only through economic means but also through cultural and symbolic capital, while the conflict between the individual and society is strongly emphasized through spatial and discursive elements. The analysis concludes that Emil Guliyev's“Trilogy”critically exposes the structural problems of post-independence Azerbaijani society by thematizing the reproduction of patriarchal systems, the confinement of male and female identities within societal roles, and the effects of economic inequality on individuals.
Benzer Tezler
- Azerbaycan sinemasında toplumsal cinsiyet rolleri: 'O Olmasın Bu Olsun' filmi üzerinden bir inceleme
Gender roles in Azerbaijani cinema: An analysis through the film 'If Not That One, Then This One'
TURAL NABIYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Radyo-Televizyonİstanbul Kültür ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN ORMANLI
- Bağımsızlık sonrası Azerbaycan sinemasında toplumsal yozlaşma: Pencere ve Köpek
The social degeneration in the post-independence Azerbaijan cinema: The Window and the Dog
AYTAN EYYUBOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Radyo-TelevizyonAkdeniz ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL YAŞARTÜRK
- Azerbaycan sinemasında toplumsal dönüşümün temsili: İbrahimbeyov filmleri örneği
Representation of social change in azerbaijani cinema: case of Ibrahimbeyov films
NARMİN ZEYNALLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıHacettepe Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLSÜM DEPELİ
- Azerbaycan sinemasında Karabağ Savaşı
Karabakh War in Azerbaijan cinema
GULNAR MAMMADLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Aydın ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF. CEM KAĞAN UZUNÖZ
- Azerbaycan medyasında alkol temsili ve alkolün topluma etkisi
The role of alcohol in the Azerbaijani media and the impact of alcohol on society
SEİDE ÖMEROVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Uyuşturucu Alışkanlığı ve Alkolizmİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER PEMBECİOĞLU