İbâzî tefsir geleneğinde ahkâm âyetlerinin yorumu: Teysîrü't-Tefsîr örneği
Interpretation of verses of ahkam in the tradation of Ibadi tafsir: The example of Teysîrü't-Tefsîr
- Tez No: 954405
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULMUTALİP ARPA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Araştırmanın amacı İbâzî tefsir geleneğinde ahkâm âyetlerinin nasıl yorumlandığını ortaya koymaktır. Bu amaç için incelenilen tefsir Muhammed b. Yûsuf Ettafeyyiş'in son tefsir eseri olan Teysîrü't-Tefsîr'dir. Nitekim Ettafeyyiş mezhebi içerisinde“Kutb”lakabı ile anılan tefsir ve fıkıh ilimleri başta olmak üzere diğer İslâmî ilimlerde de yetkinlik sahibi olan bir müfessirdir. Ettafeyyiş'in de eserinde vurguladığı gibi İbâzıyye mezhebi, Hanefî mezhebi ile ahkâma ait birçok konuda ittifak halindedir. Bunun yanı sıra Şâfîî ve Mâlikî mezhebi ile de birçok meselede ittifakı bulunan Ettafeyyiş eserinde bu benzerlikleri ifade ederken mezhepler ile ihtilaf halinde olduğu konuları da belirtmekten çekinmemiştir. Özellikle Zâhirî mezhebi ile olan ihtilafları, Ettafeyyiş'in ve mezhebinin âyetleri literal okumaktan uzak olduklarını ortaya koymaktadır. İbâzıyye mezhebinin neşet ettiği Hâricî mezhebi ile bir görüş birliği içerisinde olmaması gerek Ettafeyyiş'in gerek İbâzıyye'nin, Hâricîler gibi nasları yorumlamada sert bir tutuma sahip olmadıklarının göstergesidir. Her ne kadar İbâzıyye, Hâricî fırkaları arasından günümüze ulaşan tek zümre olsa da İbâzîler dinin ahkâmı karşısında literal tavırdan uzak durmuş, mutedil bir tutum benimsemiştir. Ettafeyyiş'in sünnî mezhepler ile ittifak ettiği meseleler doğrultusunda İbâzıyye mezhebinin ahkâm konusunda Hâricîlerden ziyade sünnî mezhepler ile olan benzerliğinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to reveal how legal verses are interpreted in the Al-Ibāḍiyya tafsir tradition. For this purpose, the tafsir examined is Taysir al-Tafsir, the final exegesis written by Muhammad b. Yusuf al-Afayish. Al-Afayish, known within his sect by the title“Qutb,”was a prominent scholar with expertise in tafsir and fiqh, as well as other Islamic sciences. As emphasized in his work, the Al-Ibāḍiyya madhhab aligns with the Hanafi madhhab on many issues related to legal rulings. Additionally, al-Afayish does not hesitate to mention both the points of agreement and divergence with the Shafi'i and al-Mālikīyah madhhabs in his tafsir. Particularly, the disagreements with the Zahiri madhhab demonstrate that neither al-Afayish nor the Al-Ibāḍiyya madhhab interpret verses with a purely literal approach. The fact that the Al-Ibāḍiyya madhhab does not share a consensus with the Kharijite sect, from which it historically emerged, indicates that both al-Afayish and the Ibadis avoid the rigid interpretative stance characteristic of the Kharijites. While the Al-Ibāḍiyya school is the only surviving branch of the Kharijite sect today, the Ibadis have distanced themselves from a literalist attitude toward legal rulings and adopted a more moderate approach. Based on al-Afayish's alignment with Sunni madhhabs on certain issues, it has been determined that the Ibadi madhhab shares more similarities with Sunni madhhabs than with the Kharijites regarding legal matters.
Benzer Tezler
- İbâdî tefsir geleneğinde Usûl-i Hamse'nin yorumu -Teysîrü't-Tefsîr örneği-
Interpretation of Usûl al-Khamsa in the tradation of İbâdî tafsir -the example of Teysîrü't-Tefsîr-
MUSTAFA ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHSİN DEMİRCİ
- İbâdî Müfessir Kindî'de Ulûmü'l-Kur'ân
Ulûm al-Qurʾân in the tafsîr of the Ibadi exegete Kindî
FURKAN NALDEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinAdıyaman ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜVEN AĞIRKAYA
- İbâzî Müfessir Ettafeyyiş ve Teysîru't-Tefsir adlı eseri
İbazi Mufassir Ettafayyish and his book ?Taysiru al-Tafsir?
NURULLAH ÇAKMAKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ELİK
- Kuran'ın İbâzî yorumu (Itfiyyiş'in Teysiru't-Tefsir'i örneği)
İbadi interpretation of the Qur'an (Itfiyyis's Taysiru't-Tafsir example)
MEHMET FATİH DEDE