Kişiler arası ilişki bağımlılığının erken dönem uyumsuz şemalar , duygu düzenleme güçlükleri ile sigara, alkol ve madde kullanımı açısından incelenmesi
Interpersonal relationship dependency in terms of early maladaptive schemas, emotion regulation difficulties and smoking, alcohol and substance use
- Tez No: 954830
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT KAYAHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Uyuşturucu Alışkanlığı ve Alkolizm, Psychology, Drug Addiction and Alcoholism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Madde Bağımlılığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Madde Bağımlılığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Bu araştırma bireylerin eş bağımlılık eğilimi ile şemalar ve duygu düzenleme süreçlerinde yaşanan güçlüklerle beraber sigara, alkol ve madde kullanımları arasındaki ilişkileri kapsamlı biçimde incelemeyi amaçlamaktadır. Örneklemdeki bireylerin yaş aralığı 20-40 arası olup, İzmir'de ikamet eden 506 kişiyi kapsamaktadır. Veriler çevrimiçi ortamda toplanmış; Sosyodemografik Veri Anketi, Young Şema Ölçeği-Kısa Form-3 (YŞÖ-KF3) , Spann-Fischer İlişki Bağımlılığı Ölçeği (SFİBÖ), Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form (DDGÖ-16), Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT), AUDIT ve DUDIT kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde“Bağımsız Örneklem T-Testi”,“Tek Yönlü ANOVA”,“Pearson Korelasyon”ve“Çoklu Doğrusal Regresyon”yöntemleri uygulanmıştır. Çalışmanın bulgularında; sigara kullanım durumuna göre ilişki bağımlılığı ile DDG değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Alkol kullanım durumuna göre ilişki bağımlılığı, duygu regülasyonu güçlüğü ve yüksek standartlar şema alanında anlamlı farklar görülmüştür. Madde kullanımı ise duygu düzenleme güçlüğü ile zedelenmiş sınırlar şema alanında anlamlı fark yaratmıştır. Korelasyon analizleri, ilişki bağımlılığı, tüm şema boyutları ve DDG için anlamlı pozitif yönlü ilişkiler ortaya koymuştur. Alkol kullanım düzeyleri de DDG ve birçok şema boyutuyla pozitif ilişkidedir. Regresyon bulgularına göre terk edilme şeması, alkol kullanım bozukluğu puanının tek anlamlı yordayıcısıdır. İlişki bağımlılığını en güçlü biçimde duygu düzenleme güçlüğü yordamakta; kendini feda ve sosyal izolasyon/güvensizlik şemaları da ek yordayıcılar olarak belirlenmiştir. Sonuçlar, ilişki bağımlılığı ve riskli madde kullanımlarının özellikle duygu düzenleme eksiklikleri ve belirli uyumsuz şemalarla yakından bağlantılı olduğunu göstermekte; müdahalelerde şema odaklı ve duygu düzenleme temelli yaklaşımların önemini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
The present study seeks to thoroughly investigate the associations among interpersonal relationship dependency, early maladaptive schemas, difficulties in emotion regulation, and cigarette, alcohol, and substance use. A total of 506 individuals from İzmir, Türkiye, ranging in age from 20 to 40, participated in the study. Online platforms were used to administer the Sociodemographic Information Form alongside the YSQ-SF3, SFCS, DERS-SF, FTND, AUDIT, and DUDIT instruments to collect the study data. Statistical methods applied in the study comprised“Independent Samples T-Tests”,“One-Way ANOVA”,“Pearson Correlation Analyses”, and“Stepwise Multiple Linear Regression”techniques. Results showed that, compared with non-smokers, both current smokers and former smokers scored significantly higher on codependency and emotion-regulation difficulties. Regarding alcohol use, significant differences emerged in codependency, emotion-regulation difficulties, and the unrelenting standards schema domain. Substance use was linked to elevated levels of emotion regulation challanges and greater endorsement of schemas related to impaired limits. Correlation analyses demonstrated positive relationships among codependency, emotion regulation challenges, and each schema sub-scales. Alcohol-use severity was likewise positively correlated with emotion-regulation difficulties and several schema sub-scales. Stepwise regression indicated that the abandonment schema was the sole significant predictor of alcohol-use disorder scores. Among the variables, challenges in emotion regulation most strongly predicted codependency, with the self-sacrifice and social isolation schemas providing additional unique variance. Overall, the findings suggest that interpersonal codependency and risky substance use are closely linked to challenges in emotion regulation, specific maladaptive schemas, underscoring the value of schema-focused and emotion-regulation-based interventions.
Benzer Tezler
- Algılanan ebeveynlik biçimleri, erken dönem uyumsuz şemalar ve kişiler arası bağımlılık eğilimi arasındaki ilişkiler: Şema terapi modeli çerçevesinde bir inceleme
The relationships between perceived parenting styles, early maladaptive schemas, and interpersonal dependency tendency: An investigation through the schema therapy model
REYHAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF BARIŞKIN
- Bağımlı kişilik özellikleri ile ebeveyn duygusal erişilebilirliği ve helikopter ebeveyn tutumu ilişkisinde kişilerarası ilişki boyutlarının aracı rolü
As a mediator role of dimension of interpersonal relationship in the relationship between dependent personality traits and emotional availability of parent and helicopter parent attitudes
EZGİ ERKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA GÜVEN
- Sigara bağımlılığının çocukluk travmaları ve davranışsal aktivasyon inhibisyon sistemleri ile ilişkisi
The relationship between smoking addiction and behavioral activation inhibition & childhood trauma
DİDEM KİTAPÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÜNÜBOL
- 18-45 yaş arası bireylerin ekran kullanma alışkanlıkları ile narsisizm, öznel iyi oluş ve obsesif kompulsif bozukluk düzeylerinin incelenmesi
Screen using habits of individuals between 18-45 years and investigation of relationship with narsisism, subjective well-being and obsessive compulsive disorders
BUKET ALTINOK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUZAFFER ŞAHİN
- Türkiye'deki üniversite öğrencilerinin internete bağımlılık düzeyleri ile sıkıntıya dayanma, başaçıkma stratejileri, kişilik özellikleri ve bazı demografik değişkenler arasındaki ilişki
The relations between internet addiction level and distress tolerance, coping strategies, personality traits and some demographical variables
ELA NUR REYHANLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET EMRE SARGIN