Kolektif gelecek kurguları nasıl ve hangi koşullar altında harekete geçirici bir işlev gösterir? İklim değişikliği bağlamında bir inceleme
How and under what conditions do collective futures function as motivators? An examination in the context of climate change
- Tez No: 954978
- Danışmanlar: PROF. DR. SERAP AKFIRAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Bu çalışma, birey ve grup düzeyindeki yaklaşımları bir araya getirerek, psikolojik mesafenin (zamansal ve mekânsal) azaltılması ile dinamik normun iklim dostu davranışlar üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda hem psikolojik mesafenin azaltılması hem de dinamik normun belirginleştirilmesiyle iklim dostu davranışların artacağı beklentisiyle 2 (uzak gelecek-yakın gelecek) X 2 (Dinamik Norm belirgin – belirgin değil) X 2 (uzak mekan-yakın mekan) denekler-arası faktöriyel desen kullanılarak bir deneysel çalışma yürütülmüştür. Çalışmaya 510 üniversite öğrencisi katılmıştır. Dikkat ve kontrol maddelerine uygun yanıtlar vermeyen katılımcılar analizlere dahil edilmemiştir (n= 95). Sonuç olarak analizler çevrimiçi olarak ulaşılan ve yaşları 18 ile 47 arasında değişen (M= 21.14, SS=3.66) 415 üniversite öğrencisi (310 kadın, 100 erkek) ile yürütülmüştür. Katılımcılar, iklim değişikliğinin yıkıcı etkilerini içeren ve farklı zamansal (2035/2095) ve mekânsal (Türkiye/Dünya) boyutlarda çerçevelenmiş kolektif gelecek senaryolarını içeren dört videodan birini izlemek üzere rastgele atanmıştır. Ardından, iklim dostu davranışların üniversite öğrencileri arasında giderek yaygınlaştığını vurgulayan bir dinamik norm koşuluna ya da norm içermeyen kontrol koşuluna rastgele atanarak, toplam sekiz deney koşulu oluşturulmuştur. Koşullara atama tamamlandıktan sonra katılımcıların iklim dostu davranışları, öz-bildirime dayalı bir ölçekle niyet düzeyinde ve davranışsal çaba görevi (Work for Environmental Protection Task) kullanılarak davranışsal düzeyde ölçülmüştür. Cinsiyet değişkeni kontrol edilerek yapılan çoklu kovaryans analizi (MANCOVA) sonucunda, dinamik normun iklim dostu davranış niyeti üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu ve bu etkinin zamansal mesafeye bağlı olarak değiştiği bulunmuştur. Buna göre, dinamik normun vurgulandığı koşulda yer alanlar, iklim değişikliğinin etkilerini içeren kolektif geleceği zamansal olarak yakın algıladıkça bildirdikleri davranış niyeti artmıştır. Ancak, davranışsal çabada bakımından manipülasyonlara ait hiçbir temel ya da etkileşim etkisi anlamlı çıkmamıştır. Bulgular, ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmış; araştırmanın sınırlılıkları belirtilmiş ve gelecekteki çalışmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the combined effect of psychological distance (temporal and spatial) and dynamic norms on climate-friendly behaviors by integrating individual- and group-level approaches. With the anticipation that reducing psychological distance and highlighting dynamic norms in tandem can increase climate-friendly behaviors, an experimental study was conducted using 2X2X2 between-subjects factorial design. 510 university students participated in the online study. Those who failed at attention check and control items were not involved in the analysis (n=95). Finally, analyses were run with the sample of 415 university students (310 women, 100 men) with ages ranging from 18 to 47 (M= 21.14, SD=3.66). Initially, participants were randomly assigned to watch one of four videos involving collective future scenarios about the devastating effects of climate change, framed in different temporal (2035 vs. 2095) and spatial (national vs. global) contexts. They were then randomly assigned to either a dynamic norm condition highlighting the increasing trend of climate-friendly behaviors among university students or a control condition with no normative content, resulting in a total of eight experimental conditions. Following the manipulation, climate-friendly behavior was measured at intention level via a self-report scale, and at the behavioral level using a behavioral effort task (namely Work for Environmental Protection Task). A multivariate analysis of covariance (MANCOVA), controlling for gender, revealed a significant effect of the dynamic norm on behavioral intention, which varied depending on temporal distance. Specifically, when those receiving dynamic norm information perceived the collective future as temporally closer, they report greater behavioral intention. However, neither the main effects nor interaction effects of the manipulations yielded significant differences in behavioral effort. The findings are discussed in the context of the relevant literature, and limitations and directions for future research are presented.
Benzer Tezler
- Digital humor and cultural engagement: The use of music memes in Turkey's music marketing - past, present, and emerging possibilities
Dijital mizah ve kültürel katılım: Türkiye'nin müzik pazarlamasında esprili görsel (mem) kullanımı - geçmiş, bugün ve ortaya çıkan olanaklar
ALP TİMUÇİN BULUT
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAN KARADOĞAN
- Türkiye'de 2000'ler sinemasında taşraya dönüşün sosyopolitik ve kültürel söylem evrenleri
Sociopolitical and cultural discourse of returning to the provinces in cinema in Turkey after the 2000s
ZAHİDE NİHAN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
Sahne ve Görüntü SanatlarıGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN TUTAL
- Sanat ve mimarlık aracılığıyla yerin duygusal yeniden üretimleri
Emotional reproduction of place through art and architecture
KÜBRA İŞLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
- Erken Cumhuriyet Döneminde erkek imgesinin kurgulanışı: Akbaba dergisi örneğinden bir karikatür incelemesi
The construction of male identity during early republican period: An analysis of cartoon from the Akbaba Humor Journal
SELİN AKYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Kamu YönetimiHacettepe ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. BERRİN KOYUNCU LORASDAĞI
- The fear of AI in horror movies: A comparative film analysis through the lens of publics' perceptions of technology
Korku filmlerinde yapay zeka korkusu: Kamuoyunun teknoloji algısı merceğinden karşılaştırmalı bir film analizi
HÜSEYİN CENK ERDEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Sosyolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilim, Teknoloji ve Toplum Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU BELGİN YETİŞKİN DOĞRUSÖZ